Αιχμηρό ιρανικό μανιφέστο κατά της πατριαρχίας

Η Λέιλα και τα αδέρφια της (Baradaran-e Leila, Ιράν, 2022, 165’)
★★★☆☆

● Σκηνοθεσία: Σαΐντ Ρουστάγι
● Ηθοποιοί: Ταρανέ Αλιντουστί, Σαΐντ Πουρσαμίμι, Ναβίντ Μοχαμαντζάντεχ, Πεϊμάν Μοααντί

Ο αιχμηρός Ιρανός σκηνοθέτης του «6.5 Εκτός Ελέγχου» αφήνει κατά μέρος την ωμή δύναμη και το πυρετώδες χτίσιμο εκείνης της ταινίας, για ένα φιλμ πιο περιγραφικό, πιο αναλυτικό, την αποδόμηση μιας οικογένειας στο σύγχρονο Ιράν αλλά και της ίδιας της χώρας, με τρόπο γοητευτικό αλλά και υπερ-επεξηγηματικό μαζί.

Η Λέιλα ζει με τους ηλικιωμένους, πια, γονείς της και με τους τέσσερις αχαΐρευτους, αργόσχολους αδερφούς της. Πέντε άντρες - σατράπηδες, μαζί με τον πατέρα, αυταρχικοί, αδύναμοι, που μεγαλοπιάνονται κι εκμεταλλεύονται αδιάκοπα τη μοναδική κόρη της οικογένειας για τα προς το ζην. Οταν η Λέιλα σκεφτεί ένα σχέδιο που θα φέρει στην οικογένεια αρκετά χρήματα με νόμιμο τρόπο, αλλά σκοντάψει στις υπερφίαλες κομπίνες των αντρών, η συσσωρευμένη οργή χρόνων θα φτάσει κοντά στην έκρηξη.

Με σαρωτική πρωταγωνίστρια την Ταρανέ Αλιντουστί («Ο Εμποράκος», «Τι Απέγινε η Ελι» του Ασγκάρ Φαραντί), ο Ρουστάγι ανοίγει το δικό του μανιφέστο κατά της πατριαρχίας, στήνει μια μεγαλειώδη σάγκα, μελοδραματική και πληθωρική, που φυσικά φέρνει στο νου, σκόπιμα, τον «Ρόκο και τ’ Αδέρφια του», χωρίς, όμως, το διαπεραστικό βλέμμα και την εκπληκτική αφαιρετικότητα εκείνης της ταινίας, αντίθετα φορτώνοντας το φιλμ του, ειδικά στο δεύτερο μέρος και στο φινάλε, με εξηγήσεις των ευκόλως εννοούμενων.

Ο άντρας των ονείρων μου (Ich bin dein Mensch, Γερμανία, 2021, 108’)
★★½☆☆

● Σκηνοθεσία: Μαρία Σράντερ
● Ηθοποιοί: Μάρεν Εγκερτ, Νταν Στίβενς, Σάντρα Χίλερ

Η Αλμα είναι ένας άνθρωπος αυστηρός. Είναι αυστηρή στη δουλειά της, ως ερευνήτρια της σφηνοειδούς γραφής. Αυστηρή στο ντύσιμό της, στον πρώην σύντροφό της, στον μπαμπά της που έχει αρχίσει να τα χάνει. Στον εαυτό της. Γι’ αυτό, όταν, προκειμένου να κερδίσει ένα χρηματικό ποσό απαραίτητο για την έρευνά της, θα δεχτεί να περάσει τρεις εβδομάδες, ως «δοκιμάστρια», μ’ έναν άντρα τεχνητής νοημοσύνης, πανέμορφο, προγραμματισμένο ν’ ανταποκρίνεται σε κάθε της επιθυμία και ανάγκη, θ’ αντιμετωπίσει το πείραμα με αυστηρότητα και καχυποψία.

Η Γερμανίδα Μαρία Σράντερ, σκηνοθέτρια του «Κάποια μίλησε» και μερικών επεισοδίων του «Unorthodox», βασίζεται σ’ ένα διήγημα της Εμα Μπρασλάβσκι (και σε μια ιδέα της σχέσης του ανθρώπου με το ανθρωποειδές, πολυφορεμένη στο σινεμά, από το «Blade Runner» ώς το «After Yang»), για να εμβαθύνει, με όχημα μια εναλλακτική ρομαντική κομεντί, στις σύγχρονες σχέσεις, στον έρωτα στη σημερινή, κυνική, δυσπρόσιτη μορφή του. Η Μάρεν Εγκερτ στον πρωταγωνιστικό ρόλο είναι τόσο ευέλικτη όσο άκαμπτη είναι η ηρωίδα της (τιμήθηκε, άλλωστε, με την Αρκτο Ερμηνείας στο προηγούμενο Φεστιβάλ Βερολίνου, ενώ η ταινία κέρδισε τέσσερα βραβεία της Γερμανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου), ο Νταν Στίβενς ταιριαστά προσηνής, η ατμόσφαιρα εγκλωβισμού και απελευθέρωσης που χτίζει η Εγκερτ στα εσωτερικά με τους χαμηλούς τεχνητούς φωτισμούς και στην ολοφώτεινη φύση ακριβής και πετυχημένη. Προσπαθώντας, ωστόσο, ν’ ανατρέψει την ιδέα του girl-meets-(A.I.)boy, πέφτει η ίδια σε μια στερεοτυπική απεικόνιση της σημερινής γυναίκας αλλά και σε μια μάλλον μπανάλ, διδακτική κατάληξη της ιστορίας.

Utama, το σπίτι μας (Βολιβία, Ουρουγουάη, Γαλλία, 2022, 87’)
★★★☆☆

● Σκηνοθεσία: Αλεχάντρο Λοάιζα Γκρίσι
● Ηθοποιοί: Χόσε Καλκίνα, Λουίσα Κουίσπε, Καντελάρια Κουίσπε

Ο Βιργίνιο κι η Σίσα, αντρόγυνο σε προχωρημένη ηλικία (σύζυγοι και στη ζωή οι μη επαγγελματίες ηθοποιοί, πρωταγωνιστές τής ταινίας), ζουν στο βολιβιανό οροπέδιο, χωρίς ρεύμα και τρεχούμενο νερό, εκτρέφοντας τα λάμα τους. Οταν, όμως, το πηγάδι στερέψει, από την εκτεταμένη ξηρασία ή από την υπερθέρμανση της Γης, η ζωή τους θα γίνει αβίωτη. Ο εγγονός τους, ο Κλέβερ, θα τους ζητήσει να πάνε μαζί του στην πόλη, όμως ο Βιργίνιο κι η Σίσα δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τον τόπο όπου θέλησαν να ζήσουν και να πεθάνουν.

Η προηγούμενη καριέρα του Γκρίσι ως φωτογράφου είναι προφανής σ’ αυτή την πανέμορφη, επιβλητική, λυρική ταινία, γυρισμένη στην ερημιά των Ανδεων, βραβευμένη στο Σάντανς κι επίσημη πρόταση της Βολιβίας για το Διεθνές Οσκαρ. Ενα σχεδόν ντοκιμαντέρ παρατήρησης, σιωπηλό, ήσυχο και αργό, τόσο που ζητά από τον θεατή να περιμένει, να υπομείνει, να μοιραστεί τον χρόνο, αυτόν τον τόσο πολύτιμο, που για τον πλανήτη μοιάζει να λιγοστεύει. Μόνο αφού τελειώσει η μιάμιση ώρα της ταινίας κάθεται στα χορτασμένα μάτια και στην ψυχή του θεατή η ουσία και η ευαισθησία της.

Φαντάσματα της Επανάστασης (Ελλάδα, Ιταλία, 2022, 101’)
​​​​​​​★★☆☆☆

● Σκηνοθεσία: Θάνος Αναστόπουλος
● Ηθοποιοί: Γιώργος Χωραφάς, Πηνελόπη Τσιλίκα, Πάολο Ρόσι, Αινείας Τσαμάτης, Νίκος Γεωργάκης, Θεοδώρα Τζήμου, Γιώργος Συμεωνίδης

Ενας σκηνοθέτης, Ελληνας, μαζί με τη συνεργάτιδά του, βρίσκεται στην Τεργέστη, όπου προετοιμάζει ένα ντοκιμαντέρ για τον Ρήγα Φεραίο. Παράλληλα, από το ελληνορθόδοξο νεκροταφείο της πόλης, κάποια φαντάσματα νεκρών ηρώων (και αντιηρώων) ξεμυτίζουν στη σύγχρονη πόλη, για να δουν τι αποτύπωμα άφησε (ή δεν άφησε) η δική τους ζωή κι ο αγώνας τους.

Εγκατεστημένος, εδώ και χρόνια, στην Τεργέστη, ο Αναστόπουλος δέχτηκε την πρόταση της ελληνικής κοινότητας της πόλης να κάνει μια ταινία για τον εκεί ελληνικό πληθυσμό τον 18ο αιώνα. Αποτέλεσμα αυτής της «ανάθεσης» είναι το φιλμ, με στοιχεία ενδιαφέροντα, λυρικά, διασκεδαστικά, αλλά χωρίς να εναρμονίζει το ψηφιδωτό της σ’ ένα έργο. Το σήμερα και το χθες γεφυρώνονται από τη μια με μια κωμικότητα στη μουσική, στο σωματικό παίξιμο των ηθοποιών (κάποιοι βγάζουν χαρακτήρες, κάποιοι παραμένουν φιγούρες), από την άλλη με ανθρωπιστικά και πολιτικά μηνύματα (οι στιγμές κρίσης είναι πάντα «βούτυρο στο ψωμί» των εκμεταλλευτών), από μια άλλη, με απαγγελία ιστορικών στοιχείων, από μια άλλη, με το υπαρξιακό δράμα τού σκηνοθέτη (alter ego του Αναστόπουλου ο πάντα τραβηχτικός Νίκος Γεωργάκης). Η πεντακάθαρη φωτογραφία δεν αφήνει περιθώριο «ενσωμάτωσης» των «φαντασμάτων», που, ντυμένα με παλαιές φορεσιές, δείχνουν απλώς γραφικά, η πολυπολιτισμικότητα της Τεργέστης αναδύεται μεν, αλλά η δράση φέρνει από Θούριο και εικονογράφηση των απομνημονευμάτων του Μακρυγιάννη, μέχρι παρκούρ, χωρίς, όμως, όλ’ αυτά τα ενδεχομένως ενδιαφέροντα, αισθητικά και ιδεολογικά, στοιχεία να μπορέσουν να ενωθούν σε κάτι με ταυτότητα, φόρα και δύναμη. Το επιδραστικότερο σημείο της ταινίας είναι, μάλλον, το τραγούδι «Μαύροι Κλέφτες» από τους Αέρα Πατέρα. Μετά την «Κόρη», τη «Διόρθωση» και το θαυμάσιο πιο πρόσφατο ντοκιμαντέρ «Η τελευταία παραλία», θα περιμένουμε, πάντα με ανυπομονησία, την επόμενη ταινία του Αναστόπουλου, την πιο «δική του».

Οι προβολές είναι προσβάσιμες σε θεατές με προβλήματα ακοής.

Μια απροσδόκητη σχέση (A Good Person, ΗΠΑ, Καναδάς, 2023, 129’)
​​​​​​​★★☆☆☆

● Σκηνοθεσία: Ζακ Μπραφ
● Ηθοποιοί: Φλόρενς Πιου, Μόργκαν Φρίμαν, Σελέστ Ο’Κόνορ, Μόλι Σάνον

Η Αλισον τα είχε όλα: νιάτα, ομορφιά, έναν υπέροχο σύντροφο, μια καλή καριέρα, αγάπη και φιλοδοξία. Μέχρι τη μέρα που, άθελά της, προκάλεσε ένα μοιραίο δυστύχημα, επιβίωσε και εθίστηκε στα παυσίπονα. Λίγα χρόνια αργότερα, η διστακτική σχέση της με τον πατέρα τού τέως συντρόφου της θα την ωθήσει να πιστέψει ότι το μέλλον μπορεί να μην είναι τόσο ζοφερό όσο μοιάζει. Μετά το γλυκύτατο «Garden State» του 2004 και μια σειρά από πιο αδιάφορες σκηνοθετικές δουλειές, ο επίσης ηθοποιός Ζακ Μπραφ παρουσιάζει ένα μελόδραμα για τις δεύτερες ευκαιρίες στη ζωή, πιο φλύαρο και πιο προβλέψιμο απ’ ό,τι αξίζει στην πάντα μαγευτική Φλόρενς Πιου, που και εδώ κάνει μια φλατ ταινία να μοιάζει συναρπαστική.

Τα αβγά και τα πασχάλια 
(Die Häschenschule - Der große Eierklau, Γερμανία, 2022, 76’)
​​​​​​​★★☆☆☆

● Σκηνοθεσία: Ούτε φον Μούνχαου - Πολ
● Με τις φωνές των: Κωνσταντίνου Ρεπάνη, Βασιλικής Σούτη, Κωνσταντίνου Δαρλάση, Σταύρου Σιούλη, Ζερόμ Καλουτά

Συναγερμός στο μικρό ζωο-χωριό: τα κουνέλια και οι αλεπούδες, προαιώνιοι εχθροί, πρέπει να εμπιστευτούν οι μεν τους δε, για να διασώσουν τα αβγά των παιδιών και να μην καταστραφεί το Πάσχα για πάντα. Παιδικό animation για μια ζωή χωρίς προκαταλήψεις, με υποτυπώδη πλοκή και σχέδιο που δεν θα το έλεγες ελκυστικό. Προβάλλεται μόνο μεταγλωττισμένο στα ελληνικά, για να βάλει τα παιδιά στην αίθουσα και σε πασχαλινό mood.

Στο τέλος ξυρίζουν τον γαμπρό (Ελλάδα, 2023, 93’)
​​​​​​​½☆☆☆☆

● Σκηνοθεσία: Στράτος Μαρκίδης
● Ηθοποιοί: Γιάννης Τσιμιτσέλης, Ελένη Καστάνη, Λευτέρης Ελευθερίου, Κατερίνα Στικούδη, Σοφία Βογιατζάκη, Κώστας Καραθωμάς, Ναταλία Δραγούμη, Κατερίνα Τσάβαλου, Στράτος Λύκος, Vicky Dalli, Τάσος Παλαντζίδης, Θεοφανία Παπαθωμά, Δημήτρης Μαυρόπουλος, Νίκος Βερλέκης

Η Πόπη (Ελένη Καστάνη) ζει στην Κω, είναι 55άρα κι έχει πολλά λεφτά (παρότι είναι ιδιοκτήτρια μιας πάντα ψιλοάδειας καφετέριας). Οταν ερωτευτεί και θελήσει να παντρευτεί έναν πολύ νεότερό της σέξι μετανάστη από τη Γεωργία (Γιάννης Τσιμιτσέλης), η οικογένειά της κι όλος ο περίγυρος θα βαλθούν, πάση θυσία, ν’ αποτρέψουν τον γάμο και, ταυτόχρονα, να τσεπώσουν τον θησαυρό από χρυσές λίρες που ο παππούς της Πόπης κάπου είχε κρύψει.

Από τη νέα ταινία του Στράτου Μαρκίδη («Λάρισα Εμπιστευτικό», «Καρδίτσα Forever» κτλ.) περιμένεις φτηνιάρικη κωμωδία, ρατσιστικά σχόλια, ομοφοβικά, υποτίμηση των γυναικών-ηρωίδων, πλάνα σε στήθη και ποπούς από κάτω, για να φαίνονται υπερμεγέθη, ερμηνείες που συναγωνίζονται ποια θα είναι η χειρότερη, πιο γκροτέσκα, πιο υστερική, πιο χαζή, πιο ψεύτικη. Εδώ τα βρίσκεις όλα σε αφθονία, μαζί με άλλα που δεν περιμένεις: ένα ντουμπλάζ που κρατά μόνο τους διαλόγους, λες και στον υπόλοιπο χώρο δεν περνούν αυτοκίνητα, πουλάκια, δεν θροΐζει ο αέρας, δεν κινείται τίποτα και κανείς. Ντεκουπάζ του παραλόγου, όπου αλλού κοιτά και μιλά ο ένας κι αλλού βρίσκεται ο άλλος. Καδραρίσματα και φωτογραφία ενός πρόθυμου αλλά βιαστικού και κακότεχνου μαθητή. Και, κάπου εκεί, δεν ξέρεις τι άλλο να πεις και να γράψεις.

John Wick Κεφάλαιο 4 (John Wick: Chapter 4, ΗΠΑ, 2023, 169’)

● Σκηνοθεσία: Τσαντ Σταχέλσκι
● Ηθοποιοί: Κιάνου Ριβς, Ντόνι Γιεν, Μπιλ Σκάρσγκαρντ, Λόρενς Φίσμπερν, Χιρογιούκι Σανάντα, Λανς Ρέντικ

Ο Τζον Γουίκ βρίσκει τον τρόπο να νικήσει την Υψηλή Τράπεζα. Πριν όμως κερδίσει την ελευθερία του, ο Γουίκ πρέπει να αντιμετωπίσει έναν εχθρό με πανίσχυρες συμμαχίες σε όλη την υφήλιο και δυνάμεις που θα μετατρέψουν παλιούς φίλους σε εχθρούς. Ο κόσμος αλλάζει, αλλά κάποια πράγματα μένουν σταθερά. Κι αυτή την άνοιξη, ο Τζον Γουίκ μάχεται για το καλό, με το υπέρκομψο και ευέλικτο στιλ του Κιάνου Ριβς.