Ταινίες, αριστουργήματα, ανανεώσεις και παραλειπόμενα

Ακόμη ένα Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης φτάνει στη λήξη του. Το φετινό 63ο ΦΚΘ ολοκληρώνεται αύριο Κυριακή, ωστόσο σήμερα θα προβληθεί η ταινία λήξης, που ήδη έχει πάρει διανομή από το Cinobo: πρόκειται για τον «Κορσέ» της Μαρία Κρόιτσερ, μία πολιτική σχεδόν, ευρηματική σάτιρα, ενώ θα προηγηθεί η απονομή των βραβείων.

Φέτος ήταν μια περίεργη χρονιά για το ΦΚΘ. Αν εξαιρέσεις τα αφιερώματα σε επιμέλεια Δημήτρη Κερκινού, που ήταν όλα ένα κι ένα (ξεχωρίσαμε τα αφιερώματα στο έργο του Βρετανού, ελληνικής καταγωγής, Πίτερ Στρίκλαντ, σ’ αυτό του πρωτοπόρου σκηνοθέτη, Γιουγκοσλάβου Αλεξάνταρ Πέτροβιτς, όπως και στο «σινεμά των αυτοχθόνων», που έγινε για πρώτη φορά παγκοσμίως με ταινίες fiction), στο υπόλοιπο πρόγραμμα «φάνηκε» η επίδραση του κορονοϊού, καθώς οι περισσότερες ταινίες έγιναν υπό συνθήκες περιορισμού και αυτό τώρα έγινε εμφανές. Βέβαια είδαμε και κάποιες εξαιρετικές ταινίες: για μας, η ταινία του Φεστιβάλ ήταν το «Μέρες ξηρασίας» (Burning Days) του Τούρκου Εμίν Αλπέρ – ένα πραγματικά κινηματογραφικό αριστούργημα.

Δυστυχώς, απ’ ό,τι μάθαμε, η ταινία δεν θα πάρει διανομή (εκτός αν κάτι αλλάξει). Διανομή ωστόσο έχει ήδη λάβει η νέα ταινία του Φατίχ Ακίν, «Το χρυσάφι του Ρήνου», από τις πιο ενδιαφέρουσες του σκηνοθέτη. Οι αδερφοί Νταρντέν όχι μόνο δεν μας απογοήτευσαν με το «Τόρι και Λοκίτα», αλλά απέδειξαν πως είναι ακόμη πιστοί στο σινεμά που εκπροσωπούν. Υπέροχη ταινία ήταν και το «Godland» του Δανού Χλίνουρ Πάλμασον. Και από τις ελληνικές ξεχωρίσαμε: τη «Μήδεια» του Δ. Αθανίτη, το «Καθαρτήριο» του Β. Μαζωμένου και την «Ιωάννα» του Γερμανού Αλμπρεχτ Χίρκε, με ελληνικό θέμα ωστόσο και Ελληνες ηθοποιούς. Από τις καλύτερες ήταν, εκτός από το «Dodo» του Π. Κούτρα, τα «Φαντάσματα της Επανάστασης» του Θάνου Αναστόπουλου, μια ταινία βασισμένη σε πραγματικά γεγονότα, με ένα ιδιαίτερο, φαντασιακό εύρημα, που ξέφυγε από τα στερεότυπα της κινηματογραφικής γλώσσας. Η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο φετινό ΦΚΘ και θα μπορούσε κάλλιστα να «ανοίξει» και το Φεστιβάλ. Αλήθεια, πόσα χρόνια έχουμε να δούμε ελληνική ταινία ως ταινία έναρξης του Φεστιβάλ;

Αυτή την ερώτηση διαδέχτηκε ακόμη μία: είναι δυνατόν ως ταινία έναρξης να επιλέγεται μια ξεκάθαρα χολιγουντιανή ταινία (το εν τέλει γλυκερό και μέτριο «Fabelmans» του Στίβεν Σπίλμπεργκ), κάτι που γίνεται για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού; Γενικότερα, είχαμε αρκετές «πρωτιές» φέτος. Για παράδειγμα, κατάργησαν τις περιλήψεις των ταινιών από το έντυπο πρόγραμμα του Φεστιβάλ – κάτι που πράγματι δυσκόλεψε το κοινό. Καταργήθηκε και το τμήμα «Agora» ως ένας πραγματικός χώρος όπου μπορούσες να δεις ταινίες, να συνομιλήσεις με καλλιτέχνες και δημιουργούς – ήταν κι αυτό μια μικρή κοινότητα μέσα στο Φεστιβάλ (πλέον τις βλέπεις μόνος σου, στον υπολογιστή σου). Και βέβαια ambassador της Αγοράς και κεντρικός παρουσιαστής των τελετών έναρξης/λήξης χρίστηκε ο Γιώργος Καπουτζίδης, πρόσωπο της τηλεόρασης και του θεάτρου, αλλά όχι του σινεμά... Μέχρι και τραπ μουσική ακούστηκε για πρώτη φορά σε πάρτι του Φεστιβάλ.

Είναι προφανές πως το Φεστιβάλ, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Ορέστη Ανδρεαδάκη, έχει αλλάξει. Προφανώς «οι καιροί αλλάζουν» (όπως ακούγαμε συχνά τη φεστιβαλική αυτή βδομάδα), ωστόσο η βασική στόχευση του Φεστιβάλ είναι να αποτελεί τον «τόπο» όπου θα δεις έργα που δύσκολα θα δεις αλλού και θα σου αλλάξουν την έως τώρα, κυρίαρχη (ίσως και συνηθισμένη) οπτική, βασικά... πάνω στα πάντα!

Η θητεία τόσο της προέδρου του ΦΚΘ, Ελίζ Ζαλαντό, όσο και του καλλιτεχνικού διευθυντή Ορέστη Ανδρεαδάκη έληξε τον περασμένο Μάιο. Και οι δύο ανανεώθηκαν για ακόμη τρία χρόνια, με απόφαση του ΥΠΠΟΑ – ειδικά για τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή, αυτό γίνεται πρώτη φορά, καθώς η «παράδοση» ήθελε το μέγιστο να είναι έως δύο θητείες.