Ο Αμίν διασχίζει τη Γη αναζητώντας μάταια αποδοχή

Φυγή (Flee, Δανία, 2021, 89’)
★★★½☆

● σκηνοθεσία: Γιόνας Πόερ Ράσμουσεν

Η σκληρότητα της πραγματικότητας απαλύνεται όταν αυτή αποδίδεται σαν ζωγραφιά; Μια άσκηση πάνω σ’ αυτό το διπλό είδωλο αλλά με βαθιά συγκίνηση και ανθρωπισμό είναι αυτό το δεύτερο ντοκιμαντέρ του Δανού δημιουργού, μία από τις πιο πολυβραβευμένες ταινίες του 2021, υποψήφια για 3 Οσκαρ, μία τελικά από τις καλύτερες και πιο αντιπροσωπευτικές των τελευταίων χρόνων.

Ο Αμίν είναι ένας Αφγανός πρόσφυγας, ο οποίος έχει πια βρει το καταφύγιό του στη Δανία: μόνο που η «διεύθυνση μόνιμης κατοικίας» καθόλου δεν λύνει τα προβλήματα της ζωής του. Ο Ράσμουσεν καταγράφει την εκ βαθέων εξομολόγηση ενός φίλου του που παρουσιάζεται με ψευδώνυμο και, μαζί, αποτυπώνει μια συγκλονιστική ιστορία φυγής, καταδίωξης, αναζήτησης ταυτότητας, διεκδίκησης ελευθερίας. Η αφήγηση του «Αμίν», δοσμένη μ’ ένα γοητευτικό σκίτσο, διασχίζει τη Γη κι επισημαίνει πως στις μέρες μας, στον σύγχρονο κόσμο, η αποδοχή είναι άγνωστη λέξη και η παγκοσμιοποίηση σημαίνει απλώς παγκόσμιο αγώνα για μια ζωή με αξιοπρέπεια.

Emily (Ην. Βασίλειο, ΗΠΑ, 2022, 130’)
★★★☆☆

● σκηνοθεσία: Φράνσις Ο’ Κόνορ
● ηθοποιοί: Εμα Μάκι, Ολιβερ Τζάκσον-Κόεν, Αλεξάντρα Ντάουλινγκ

Μια εμβληματική γυναίκα των γραμμάτων επιλέγει ως θέμα για την πρώτη της σκηνοθετική δουλειά η ηθοποιός Φράνσις Ο’ Κόνορ για να μιλήσει για τη γυναικεία καταπίεση και την άρνηση της διαφορετικότητας στο χτες και στο σήμερα.

Η «Εμιλι» του τίτλου δεν είναι άλλη από την Εμιλι Μπροντέ, τη συγγραφέα του «Ανεμοδαρμένα Υψη», μια κοπέλα που παρέμεινε άλυτο αίνιγμα ως προς την έμπνευση, την προσωπική ζωή, τη σκέψη της και πέθανε στα 30 χρόνια της, πριν προλάβει να χαρίσει στην ανθρωπότητα όσα είχε να προσφέρει. Η Ο’ Κόνορ «συμπληρώνει» τα κενά της ιστορίας με μια δική της ιστορία, τρυφερή, αδιέξοδη, παθιασμένη, φτιάχνοντας ιμπρεσιονιστικά το πορτρέτο μιας κοπέλας καταπιεσμένης από την οικογένεια και την κοινωνία της, αλλά με την ένταση του αγριμιού, το πάθος της δημιουργίας, την απόγνωση του αδιέξοδου έρωτα. Η ταινία σίγουρα θα επωφελούνταν από μια οικονομία στην αφήγηση, αλλά η εκπληκτική μορφή και ερμηνεία της Βρετανο-Γαλλίδας γοργά ανερχόμενης Εμα Μάκι δεν επιτρέπει καμία χαλάρωση.

Αμστερνταμ (Amsterdam, ΗΠΑ, Ιαπωνία, 2022, 134’)
★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Ο. Ράσελ
● ηθοποιοί: Κρίστιαν Μπέιλ, Μάργκο Ρόμπι, Τζον Ντέιβιντ Γουόσινγκτον

Στην Αμερική του Μεσοπολέμου τρεις φίλοι, ένας γιατρός, μια νοσοκόμα κι ένας δικηγόρος, γίνονται μάρτυρες ενός φόνου, θεωρούνται οι βασικοί ύποπτοι και, στην προσπάθειά τους να καθαρίσουν τα ονόματά τους, αποκαλύπτουν μια από τις μεγαλύτερες συνωμοσίες του Νέου Κόσμου (ώς τότε).

Ο πάντα ορεξάτος και πάντα οσκαρικός Ντέιβιντ Ο. Ράσελ («Ημερολόγια Ευτυχίας», «The Fighter») εμπνέεται από ένα πραγματικό περιστατικό: το 1933 μια ομάδα πλούσιων αξιωματούχων σχεδίαζε ένα πραξικόπημα που θα καθαιρούσε τον Ρούζβελτ από την προεδρία της Αμερικής και θα έβαζε στη θέση του μια φασιστική οργάνωση. Η ταινία, με εξαιρετική σκηνογραφία/ενδυματολογία και τη γεμάτη σπιρτάδα φωτογραφία του Εμάνουελ Λουμπέσκι, αξιοποιεί αυτή την απίστευτη ιστορία για να σχολιάσει φυσικά τις πολιτικές σκευωρίες στη σημερινή Αμερική. Ομως το ύφος του, που προοδευτικά παραπέμπει όλο και περισσότερο σε φάρσα, δεν επιτρέπει στον θεατή να πάρει το φιλμ στα σοβαρά, ούτε καν όταν χρειάζεται.

Φύγαμε (Jaddeh Khaki, Ιράν, 2021, 93’)
★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Πανάχ Παναχί
● ηθοποιοί: Παντέα Παναχίχα, Μοχάμαντ Χασάν Μαντζουνί, Ραγιάν Σαρλάκ

Το σκονισμένο αυτοκίνητο διασχίζει την έρημο, όση ησυχία επικρατεί απέξω, τόση βοή ακούγεται μέσα. Η μαμά μοιάζει να σκεπάζει με γέλιο μια βαθιά θλίψη. Ο μπαμπάς είναι τραυματισμένος, αληθινά ή ψεύτικα. Ο μικρός γιος βρίσκεται σε εκνευριστική υπερένταση, ο μεγάλος, σιωπηλός, παρατηρεί και οδηγεί. Αυτή είναι η σύγχρονη οικογένεια, η διαχρονική οικογένεια, με μυστικά, λάθη, χαρές και λύπες: αυτό είναι το σημερινό Ιράν κι οι άνθρωποί του. Μια ταινία μικρή και τρυφερή, σαν πρώιμος Τζαφάρ Παναχί. Οχι τυχαία, γραμμένη και σκηνοθετημένη από τον γιο του.

Στη Χώρα του Πάγου και της Φωτιάς 
(Into the Land of Ice and Fire, Ελλάδα, Νορβηγία, Σερβία, 2021, 95’)
★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Δήμητρα Ζήρου

Μια ηλικιωμένη γυναίκα με λαμπερά μάτια ζει στον Αρκτικό Κύκλο, στη γη των Σάμι και μοιράζεται από την καθημερινότητα ώς την κοσμοθεωρία της. Στον ίδιο τόπο ζει ο μικρός Μίκα, ένα αγόρι σύγχρονο, συνδεδεμένο όπως όλοι οι συνομήλικοί του με την τεχνολογία, «υποχρεωμένο» από την οικογένειά του να μάθει, παράλληλα, την παράδοση της φυλής τους. Η Δήμητρα Ζήρου, μαθήτρια του σπουδαίου ανθρωπολόγου και σκηνοθέτη Ζαν Ρους, σκηνοθετεί ένα ντοκιμαντέρ παρατήρησης με εικόνες που από τη μια κόβουν την ανάσα, από την άλλη ζεσταίνουν την ψυχή και προβάλλουν έναν τρόπο ζωής τόσο μακριά και τόσο κοντά μας, όσο κοντά βρίσκονται το φως και το σκοτάδι, η φωτιά κι ο πάγος.

Η πριγκίπισσα Αλάνι (Pil’s adventures, Γαλλία, 2021, 89’)
★★½☆☆

● σκηνοθεσία: Ζουλιέν Φουρνέ

Η Πιλ είναι ένα δαιμόνιο ορφανό κοριτσάκι που ζει στην Ομιχλούπολη του Μεσαίωνα. Οταν ο διάδοχος του θρόνου, Ρόλαντ, μεταμορφώνεται από μια κατάρα σε… γατο-κοτόπουλο, η Πιλ ξεκινά ένα οδοιπορικό για ν’ ανακαλύψει το αντίδοτο, παρέα με τον αγαθό γίγαντα Κρόμπερ, τον γελωτοποιό Κουδουνάκια και τρία κουνάβια. Γαλλική ταινία κινουμένων σχεδίων που προβάλλεται μόνο μεταγλωττισμένη στα ελληνικά, προβλέψιμα κωμική, με μια «ανεξάρτητη» νεαρή ηρωίδα που οφείλει κι αυτή να γίνει πριγκίπισσα και με μια σειρά από διασκεδαστικούς δεύτερους χαρακτήρες που εξαντλούνται στην πρώτη συνάντηση των ενηλίκων, τουλάχιστον, μαζί τους.

Vortex (Γαλλία, Βέλγιο, Μονακό, 2021, 142’)
★★☆☆☆

● σκηνοθεσία: Γκασπάρ Νοέ
● ηθοποιοί: Ντάριο Αρτζέντο, Φρανσουάζ Λεμπρέν, Αλεξ Λουτς

Πόσο κοντά μπορεί να φτάσει το ένα κάδρο το άλλο, σ’ ένα διαρκές split screen; Πόσο κοντά μπορεί να πλησιάσει στην πραγματικότητα ένα μυαλό που σταδιακά καταρρέει – κι αυτό το μυαλό δεν είναι ένα, αλλά δύο;

Ο Γκασπάρ Νοέ, το τρομερό παιδί από την Αργεντινή που παρέδωσε ταινίες σαν το «Μη αναστρέψιμος» και το «Climax»… μεγάλωσε και υπέγραψε ένα φιλμ για την έννοια του χρόνου και το πέρασμα της ηλικίας. «Εκείνος» κι «Εκείνη» είναι ένα ζευγάρι στην τρίτη ηλικία, στις αρχές της άνοιας, ωστόσο τρυφερά αγαπημένο, όσο ο γιος τους προσπαθεί να τους φροντίσει. Μια ερωτική επιστολή στον άνθρωπο και ταυτόχρονα στο ίδιο το σινεμά και την ύπαρξή του ως καταγραφή Ιστορίας θα ήταν η ταινία, επαυξημένη από την παρουσία του μετρ Ντάριο Αρτζέντο ως ηθοποιού και της θρυλικής Φρανσουάζ Λεμπέρν (του «Η μαμά και η πουτάνα» μεταξύ πολλών άλλων), αν ο Νοέ, πάντα εφετζής, πάντα πρόθυμος να προτάξει τον εαυτό του μπροστά από την ουσία, δεν την εξαντλούσε χρονικά, διαλογικά και συναισθηματικά σ’ ένα αμετροεπές σενάριο που επαναλαμβάνει την ουσία αλλά τελικά δεν εμβαθύνει ποτέ σ’ αυτήν.

Ανώνυμη κλήση (On the line, ΗΠΑ, 2022, 104’)
★★☆☆☆

● σκηνοθεσία: Ρομουάλντ Μπουλανζέ
● ηθοποιοί: Μελ Γκίμπσον, Γουίλιαμ Μόουζλι, Κέβιν Ντίλον

Ο Ελβις Κούνεϊ είναι ραδιοφωνικός παραγωγός. Στην εκπομπή του παίρνει την κλήση ενός ακροατή κι εύχεται να μην το είχε κάνει ποτέ: ο άντρας στην άλλη άκρη της γραμμής απειλεί ότι θα σκοτώσει ολόκληρη την οικογένεια του Ελβις, στον αέρα. Τώρα εκείνος θα αναγκαστεί να παίξει όλες τις πίστες ενός παιχνιδιού επιβίωσης, για να σώσει τους δικούς του και τον εαυτό του. Θρίλερ με εντατική ενέργεια και αγωνία, χωρίς εκπλήξεις, ούτε καν στην ερμηνεία του Μελ Γκίμπσον που δεν παύει να έχει εκτόπισμα στην οθόνη, έστω κι αν στην αληθινή ζωή μπορεί να μην ήθελες ούτε να… του σηκώσεις το τηλέφωνο.

Το κρεματόριο (Spalovac mrtvol, Τσεχοσλοβακία, 1969, 95’)

● σκηνοθεσία: Γιουράι Χερτς
● ηθοποιοί: Ρούντολφ Χρουσίνσκι, Βλάστα Χραμόστοβα, Γιάνα Στέχνοβα

Πολιτική μαύρη κωμωδία τρόμου από την Τσεχοσλοβακία του ’69, που προβάλλεται στην Ελλάδα για πρώτη φορά. Στη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου, στην κατεχόμενη από τους Γερμανούς χώρα, ο Κόπφρκινγκλ είναι ο διευθυντής ενός κρεματορίου: η (παρερμηνευμένη) θρησκεία του και η (παρανοϊκή) κοσμοθεωρία του τού υποδεικνύουν ότι με την αποτέφρωση εξαγνίζει τους ανθρώπους και θα σώσει τον κόσμο. Καθώς εκείνος αρχίζει να προσχωρεί στον ναζισμό, η Εβραία γυναίκα του και τα, άρα, Εβραιόπουλα παιδιά τους θα χρειαστεί, φευ, επίσης να εξαγνιστούν.