Οι «ουλές» της πανδημίας στο σώμα μας και στην πόλη

Ξεκίνησε χθες το 12ο Διαβαλκανικό Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Ταινιών Balkans Beyond Borders (ΒBB ShortFilmFestival) στον κινηματογράφο «Τριανόν». Εως και αύριο, το αθηναϊκό κοινό θα μπορεί να παρακολουθήσει ταινίες γεμάτες Βαλκάνια και να συμμετάσχει στις παράλληλες δράσεις του φεστιβάλ. Παράλληλα, το «Τριανόν» θα φιλοξενήσει και το επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα του φεστιβάλ το οποίο είχε πηγή έμπνευσης τη θεματική Skin to (Screen to) Skin και αποτελείται από βαλκανικές παραγωγές.

Διαγωνιστικό θα γίνει μόνο στην Αθήνα, καθώς το ίδιο το φεστιβάλ έχει ήδη ταξιδέψει στην Ευρώπη. Επιπλέον, για την αθηναϊκή του έκδοση, πέραν των ταινιών, οι διοργανωτές αποφάσισαν να εντάξουν στο φεστιβάλ και άλλες δράσεις ανοιχτού διαλόγου καθώς και επιμορφωτικά εργαστήρια. «Στόχος όλων των παραπάνω είναι να αναλύσουν το αποτύπωμα της πανδημίας μέσα από την επαναπροσέγγιση της επαφής του ατόμου με τον εαυτό του, την πόλη και τους άλλους, τον ρόλο του φύλου στον εργασιακό τομέα και την ουσιαστική ένταξη των συμπεριληπτικών τεχνών για μια πιο ισότιμη κι ευαισθητοποιημένη κοινωνία», μας λένε.

Οι δράσεις αυτές, πάντα με άξονα τους πολλαπλούς προβληματισμούς που αναδείχθηκαν την περίοδο της πανδημίας στη διαλεκτική σχέση ανάμεσα στο ανθρώπινο σώμα και το σώμα της πόλης, θα γίνουν από την καλλιτεχνική ομάδα ANOMIA, σε συνεργασία πάντα με το φεστιβάλ. Η καλλιτεχνική ομάδα ANOMIA (Αντιγόνη Δαβάκη, Βάσια Ζόρμπαλη, Πανίνα Καρύδη, Εύη Ψάλτου) δημιουργήθηκε το 2017 ως ανοιχτή πλατφόρμα συνεργασίας καλλιτεχνών με έδρα την Αθήνα, με στόχο την ανάπτυξη ταινιών μικρού μήκους, έργων χορού, βίντεο και ζωντανές παραστάσεις. «Δύο δράσεις μας φιλοξενούνται στο φεστιβάλ: μια ημερίδα και ένα διήμερο βιωματικό εργαστήριο κίνησης και αυτοσχεδιασμού», μας λέει η Βάσια Ζόρμπαλη, βιολόγος αλλά και αριστούχος απόφοιτος της Επαγγελματικής Σχολής Χορού «Ραλλού Μάνου».

«Μας ενδιαφέρει τόσο διανοητικά όσο και βιωματικά/σωματικά να προσεγγίσουμε ερωτήματα, όπως το πώς εγγράφεται στο ατομικό, στο κοινωνικό αλλά και στο σώμα της πόλης το τραύμα της απομόνωσης και της αποστέρησης των αισθήσεων, τι συνέβη στο σώμα όταν υποχρεώθηκε να αποστασιοποιηθεί και να αλλάξει συνήθειες, με ποιον τρόπο επηρεάζει η έννοια χώρος την εκφραστική μας ικανότητα και ποιος ο κοινωνικοπολιτισμικός ρόλος που διαδραματίζει ο χώρος στις τέχνες, αλλά και πώς διαμορφώνονται οι εμπειρίες και η καλλιτεχνική δημιουργία όταν επικρατούν η στατικότητα και η απουσία δημόσιων συμβάντων.

Aφετηρία για την περαιτέρω διερεύνηση της σχέσης «σώμα-πόλη» αποτέλεσε η μικρού μήκους ταινία «Orgasp» (13’), σε παραγωγή των ANOMIA-BBB, που γυρίστηκε την περίοδο του περσινού εγκλεισμού. Η ταινία, που θα προβληθεί στη λήξη της ημερίδας, διερευνά τα όρια του σώματος αλλά και τη σχέση ανθρώπου-πόλης σε κατάσταση κοινωνικής απομόνωσης, μέσα από έναν θραυσματικό διάλογο. Παρουσιάζοντας μια εμπειρική πραγματικότητα οδηγεί σε έναν κύκλο επερωτήσεων περί των οριακών φαινομένων και καταστάσεων που εμφανίζονται ως καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, εστιάζοντας στη λεπτομέρεια», εξηγεί η Β. Ζόρμπαλη.

Πράγματι η ομάδα έχει επιλέξει εξαιρετικούς ερευνητές, ακαδημαϊκούς και δημιουργούς για να μιλήσουν στην ημερίδα με θέμα «Σώμα και πόλη μετά την πανδημία» (σήμερα, 11.30-16.00). Η συζήτηση θα είναι ανοιχτή στο κοινό και θα μιλήσουν οι: Χαρά Κότσαλη (χορεύτρια/χορογράφος, με θέμα «Ανυπάκουα σώματα, ανεπίκαιρη τέχνη, έκκεντρες συναντήσεις στην Καραντινούπολη»), Βασιλική Λαζαρίδου (queer visual artist/σκηνοθέτιδα, «ΕΝΟΧΛΗΜΕΝΑ - Ο εκνευρισμός ως αντίσταση στο αφήγημα της ανάπτυξης»), Αννα Λάσκαρη (εικαστική καλλιτέχνις, «Χώρος που υποφέρει - χώρος που φτιάχνεται»), Παυλίνα Μάρβιν (συγγραφέας, «Το παλτό της»), Μαρία Μοίρα (αν. καθηγήτρια ΠΔΑ, «Η μετέωρη συνθήκη της αστικής περιπλάνησης ή περπατώντας στην πόλη της πανδημίας»), Πέπη Ρηγοπούλου (ιστορικός τέχνης/ομότιμη καθηγήτρια, ΕΚΠΑ, «Υλικό: Σώμα/Πόλη/Πανδημία»), Εύα Στεφανή (σκηνοθέτις/καθηγήτρια ΕΚΠΑ, «Κλειστός χώρος»), Αννα Τζάκου [περφόμερ/σκηνοθέτις, «Μπορεί μια περιπατητική καλλιτεχνική δράση να αποτελέσει ένα θεραπευτικό συμβάν μέσα στην (μετα-)πανδημική Αθήνα;»]. Θα ακολουθήσει η προβολή της μικρού μήκους ταινίας «Orgasp».

Αμέσως μετά (17.00-19.00), η ομάδα διοργανώνει εργαστήριο βασισμένο στην κίνηση και στον αυτοσχεδιασμό με άξονα την αμφίδρομη σύνδεση σώματος-πόλης, που θα επαναληφθεί και αύριο Κυριακή (15.00-17.00) και πλαισιώνει την ημερίδα. Οι Βάσια Ζόρμπαλη και Εύη Ψάλτου θα είναι οι συντονίστριες του εργαστηρίου. «Στο εργαστήριο κίνησης, μέσα από τα εργαλεία του σύγχρονου χορού και του αυτοσχεδιασμού, το σώμα (ο τρόπος δηλαδή που επηρεάζεται από τη δομή, τη μορφολογία, τις εικόνες και την περιπλάνησή του, ή την έλλειψή της, στην πόλη) τοποθετείται στο επίκεντρο», μας εξηγεί η κ. Ζόρμπαλη.

«Νιώσαμε πως η περίοδος των πρωτοφανών περιορισμών που επιβλήθηκαν λόγω της πανδημίας επέφερε έναν έντονο φόβο με επίκεντρο το σώμα και τα συμπτώματά του. Μιλάμε δηλαδή για ένα νέο βίωμα αισθητηριακής αφαίμαξης: από τη μια έχουμε ένα σώμα υποαπασχολημένο, σε κατάσταση δυσφορίας, με την όραση να κυριαρχεί (μέσα από οθόνες κυρίως) ως μέσο πρόσληψης της πραγματικότητας και από την άλλη έχουμε την πόλη ως στοιχείο συλλογικότητας και ως σημείο βιωμένης εμπειρίας, η οποία όμως χάνει τη βασική της λειτουργία ως τόπου συνάντησης και διαμόρφωσης κουλτούρας. Οι δύο αυτοί κοινωνικοί κόμβοι ζωτικότητας, συν-εντοπίζονται σε μια θορυβημένη μοναξιά και πολλαπλή θραυσματικότητα.

»Ως αποτέλεσμα μοιάζει να εξαλείφεται η αλληλεπίδραση, να εκμηδενίζεται η περιπλάνηση και να αλλάζουν, ίσως δραστικά, ο ρόλος και η ταυτότητα του κοινωνικού σώματος, να αποσταθεροποιούνται οι μέχρι πρότινος συνδέσεις και δεσμοί, να δημιουργούνται νέες κοινωνικές τελετουργίες. Μιλώντας στη γλώσσα του χορού, θα έλεγα πως στη χορογραφία αυτή του αστικού πορτρέτου, αποξενωμένου μέσα στα ερείπιά του, χάθηκαν οι εραστές της δημόσιας ζωής! Και κάπως έτσι φτάνουμε στο ερώτημα: Χάνοντας τη ροή του χρόνου και του χώρου, χάσαμε άραγε και μέρος της ικανότητας να σχεδιάζουμε για το μέλλον;», καταλήγει.

Μετά και το βιωματικό εργαστήριο του Σαββάτου, η μέρα θα συνεχιστεί με προβολές ταινιών του φεστιβάλ (19.30-20.30) και θα κλείσει με το διαγωνιστικό πρόγραμμα, όπου το κοινό θα έχει τη δυνατότητα να συνομιλήσει και με τους καλεσμένους σκηνοθέτες. Αύριο Κυριακή, πέρα από το εργαστήριο της ομάδας ΑΝΟΜΙΑ το απόγευμα, η μέρα περιλαμβάνει δύο ακόμη δράσεις ανοιχτές στο κοινό: εργαστήριο ευαισθητοποίησης σε θέματα που αφορούν την αναπηρία και τις συναντήσεις σωμάτων με διαφορετικά λειτουργικά γνωρίσματα (12.00-14.00, από την ομάδα DAGIPOLI) και ένα εργαστήριο εξοικείωσης με την αναπηρία μέσα από βιωματικούς σταθμούς δραστηριοτήτων (12.15-14.00, από την ομάδα KINITRO). Το φεστιβάλ θα ολοκληρωθεί με μια παράσταση χορού από άτομα με κινητική βλάβη και μη (18.00-19.30, από την ομάδα DAGIPOLI), προβολές ταινιών και συναντήσεις με τους σκηνοθέτες (20.00-23.00), ενώ η βραδιά θα κλείσει με μουσικό πάρτι στο φουαγιέ του «Τριανόν»!

Info: Εως και αύριο Κυριακή, στον κινηματογράφο «Τριανόν» (Κοδριγκτώνος 21, 2108215469). Κόστος ημερήσιου εισιτηρίου: 5€ (ελεύθερη είσοδος σε φοιτητές, ανέργους και ΑμεΑ). Περισσότερα στο www.trianon.gr. Δηλώσεις συμμετοχής για τα βιωματικά εργαστήρια εδώ: https://forms.gle/4AWgSYjppPiFKgKY8 (έως 20 άτομα. Θα τηρηθεί σειρά προτεραιότητας. Για τη συμμετοχή, δεν απαιτείται προηγούμενη εμπειρία στον χορό και στην κίνηση).