Ολος ο Μπερτολούτσι σε δεκαέξι ταινίες

Πέντε μήνες μετά τον θάνατό του, ο Μπερνάρντο Μπερτολούτσι, ο μεγάλος αντικομφορμίστας του παγκόσμιου κινηματογράφου, θα γιορταστεί στην καρδιά της Αθήνας, στον κινηματογράφο «Ιντεάλ», με μια πλήρη ρετροσπεκτίβα των ταινιών μυθοπλασίας του.

Την οργανώνει το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, που έχει εξασφαλίσει για όλες τις ταινίες «μεγαλοπρεπείς», όπως τις λέει, κόπιες των 35mm. Με μια εξαίρεση: «Ο τελευταίος Αυτοκράτορας» θα είναι ψηφιακός και θα προβληθεί σε τρεις διαστάσεις (3d) για πρώτη φορά στην Ελλάδα, ανοίγοντας την Πέμπτη, 2 Μαΐου, στις 19.30, το αφιέρωμα (διάρκεια ώς 8 Μαΐου).

Ο Μπερτολούτσι πέθανε πέρυσι στις 26 Νοεμβρίου από καρκίνο. Ηταν 77 χρόνων και είχε προλάβει να φτάσει και να παραμείνει στην κορφή όχι μόνο του ιταλικού ή του ευρωπαϊκού σινεμά, αλλά και του παγκόσμιου με ταινίες παθιασμένες, τολμηρές, νεωτερικές, ακόμα και ελκυστικές για το πλατύ κοινό. Πολιτικός, ερωτικός, πνευματικός, πάλεψε με φόρμες και ιστορίες.

Δούλεψε με μεγάλους ηθοποιούς. Λατρεύτηκε και ενόχλησε -κυρίως με τον τρόπο που φέρθηκε στα γυρίσματα του «Τελευταίου τανγκό στο Παρίσι» στη Μαρία Σνιντερ, αν είναι, βέβαια, ακριβείς οι καταγγελίες της ηθοποιού, ότι ούτε αυτός ούτε ο Μάρλον Μπράντο την είχαν ενημερώσει για τη σκηνή του βουτύρου και την έκαναν να νιώσει ταπεινωμένη.

Είναι αλήθεια πως οι ταινίες του Μπερτολούτσι, ακόμα και της πρώτης του περιόδου, φαντάζουν πρόσφατες -κι ας μην είναι- αφού ποτέ δεν έπαψαν να παίζονται και να ξαναπαίζονται.

Το αφιέρωμα στο «Ιντεάλ» είναι, όμως, μια καλή ευκαιρία να δει κανείς τις λιγότερο γνωστές δουλειές του, τις τρεις πρώτες ταινίες του, πριν από την εκτίναξή του με τη «Στρατηγική της αράχνης» και τον «Κομφορμίστα»: τον «Βίαιο θάνατο», το κινηματογραφικό του ντεμπούτο, βασισμένο σε διήγημα του Παζολίνι, για τη δολοφονία μιας πόρνης στις όχθες του Τίβερη, που πολλοί θεώρησαν ότι έμοιαζε με το «Ρασομόν» του Κουροσάβα, μια ταινία που ο Μπερτολούτσι, όμως, αρνήθηκε ότι είχε δει.

Το γυρισμένο στην Πάρμα με επιρροές από τη γαλλική νουβέλ βαγκ «Πριν την επανάσταση», μια ταινία για τη νέα γενιά της Ιταλίας που ψάχνει τον δρόμο της ανάμεσα στον καθολικισμό των γονιών της και τον μαρξισμό της εποχής. Τον «Σωσία», που στηρίχτηκε στην ομώνυμη νουβέλα του Ντοστογιέφσκι.

Είναι ευκαιρία να ανακαλύψει και τις τελευταίες του ταινίες, που δεν είχαν μεγάλη εμπορική επιτυχία. Τότε που μετά την παγκόσμια φρενίτιδα (και τα εννέα Οσκαρ) για τον «Τελευταίο αυτοκράτορα», τη συνεργασία του με Αμερικανούς σταρ (Μάλκοβιτς, Γουίνγκερ) σε υπαρξιακές περιπέτειες («Τσάι στη Σαχάρα») και την ανατολική του φάση με τον «Μικρό Βούδα», επέστρεψε σταδιακά σε μικρότερες, πιο προσωπικές ταινίες. Μέχρι το κύκνειο άσμα του, το «Εγώ και εσύ», που παρουσίασε στις Κάνες το 2012, καθηλωμένος σε αναπηρικό καροτσάκι μετά από εγχείρηση στη σπονδυλική του στήλη.

Αναλυτικά οι ταινίες της ρετροσπεκτίβας είναι οι: «Βίαιος θάνατος» (1962), «Πριν την επανάσταση» (1964), «Σωσίας» (1968), «Η στρατηγική της αράχνης» (1970), «Ο κομφορμίστας» (1970), «Το τελευταίο τανγκό στο Παρίσι» (1972), «1900» (1976), «To φεγγάρι» (1979), «Η τραγωδία ενός γελοίου ανθρώπου» (1981), «Ο τελευταίος αυτοκράτορας» (1987), «Tσάι στη Σαχάρα» (1990), «Ο μικρός Βούδας» (1993), «Κλεμμένη ομορφιά» (1996), «Η πολιορκία μιας γυναίκας» (1998), «Οι ονειροπόλοι» (2003) και «Εγώ και εσύ» (2012).

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, που όλο και εντείνει την παρέμβασή του στη διάρκεια όλου του χρόνου, για το αφιέρωμα σε Μπερτολούτσι συνεργάστηκε κυρίως με την Πρεσβεία της Ιταλίας, η οποία έχει αναλάβει εδώ και λίγο καιρό την πρωτοβουλία «Tempo Forte Italia - Ελλάδα 2019», με σκοπό να μεταφέρει «περισσότερη Ιταλία στην Ελλάδα και περισσότερη Ελλάδα στην Ιταλία».

Η ρετροσπεκτίβα θα εμπλουτιστεί με εκλεκτούς προσκεκλημένους-ες, που θα προλογίσουν τις ταινίες, με συζητήσεις κ.λπ. Το πλήρες πρόγραμμα θα ανακοινωθεί σύντομα.

? Info: Εισιτήρια: 5 ευρώ. Κάρτες διαρκείας των 6 προβολών: 19 ευρώ. Είσοδος ελεύθερη με την επίδειξη της κάρτας τους σε ανέργους και άτομα με αναπηρία. Προπώληση εισιτηρίων: viva.gr. Στο «Ιντεάλ» θα διατίθενται εισιτήρια από την Πέμπτη 2 Μαΐου, ακόμα και για την πρεμιέρα (Πανεπιστημίου 46, τηλ: 2103826720). Περισσότερη ενημέρωση στα www.cinemagazιne.gr και www.aiff.gr