Θύμα του διχασμού μας και ο Γαβράς

Ο σκηνοθέτης θα πάρει πίσω μέρος των εξόδων της ταινίας «Ενήλικοι στο δωμάτιο», που γυρίζει στην Ελλάδα, συγκεκριμένα 629 χιλιάδες ευρώ. Από πολλούς θεωρήθηκε ευνοϊκή μεταχείριση από την κυβέρνηση και κρατική προπαγάνδα υπέρ του Βαρουφάκη, σε βιβλίο του οποίου βασίζεται η ταινία. Πρόκειται, όμως, για κλασική περίπτωση fake news. Η ταινία υπήχθη, όπως πολλές άλλες, σε νέο αυτόματο πρόγραμμα χρηματο­δότησης που σκοπό έχει να προσελκύσει στη χώρα ξένες παραγωγές

Και ξαφνικά ένας νέος διχασμός γεννήθηκε στα σόσιαλ μίντια και στα μίντια γενικώς. Διαφορετικός από τους γνωστούς. Τον «μνημονιακοί-αντιμνημονιακοί», που έπεσε πάνω στο μνημόνιο του Αλέξη Τσίπρα και εξέπνευσε. Και τον «συριζαίοι-αντισυριζαίοι», πιο ανθεκτικός αυτός, όσες «γέφυρες» κι αν στηθούν.

Μέχρι που ήρθε στην Ελλάδα να κάνει ταινία ο Κώστας Γαβράς και κατάφερε, άθελά του, να δημιουργήσει έναν ακόμα διχασμό, που διαπέρασε μέχρι και το συνήθως μπετόν αρμέ στρατόπεδο των «αντισυριζαίων». Που έκανε διαπρεπείς και φίλους μεταξύ τους αντισυριζαίους -φιλελεύθερους, μητσοτακικούς και βενιζελικούς- να τσακώνονται στα σόσιαλ μίντια.

Και να φανταστεί κανείς ότι ο Κώστας Γαβράς έκανε πρόσφατα έκκληση για συνεννόηση, καυτηρίασε τη σφοδρότητα των πολιτικών αντιπαραθέσεων στη χώρα μας και τη χαρακτήρισε «ένα είδος εμφύλιου ψυχρού πολέμου». Αποφάσισε, όμως, να γυρίσει ταινία, βασισμένη χαλαρά ή στενά (κανείς ακριβώς δεν ξέρει) στο βιβλίο του Γιάνη Βαρουφάκη «Ενήλικοι στο δωμάτιο», μια ταινία για «τον φαύλο κύκλο των συναντήσεων του Eurogroup», τη φοβερή πρώτη περίοδο του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση, και μπήκε αμέσως στο στόχαστρο όσο αγαπητός κι αν είναι στην Ελλάδα.

Η χρηματοδότηση ταινίας του προκάλεσε χαμό

Ο πρώτος κύκλος των επιθέσεων εναντίον του, αναμενόμενος, αφού ο Βαρουφάκης εξακολουθεί να είναι αμφιλεγόμενο πρόσωπο, γρήγορα ξεφούσκωσε. Ηρθε, λοιπόν, ο διεθνής σκηνοθέτης να γυρίσει την ταινία στην Αθήνα με τον Χρήστο Λούλη στον ρόλο του «Βαρουφάκη» και στρώθηκε στη δουλειά. Μέχρι που έγινε γνωστό ότι η ταινία «Ενήλικοι στο δωμάτιο» «χρηματοδοτήθηκε» δήθεν από την κυβέρνηση με 629.561,45 ευρώ! Και έγινε ο κακός χαμός.

Ο Γαβράς κατηγορήθηκε ότι κάνει με κρατικά χρήματα μια προπαγανδιστική ταινία. Λοιδορήθηκε γιατί παίρνει τα λεφτά ενός χρεοκοπημένου λαού, αυτός που υποτίθεται ότι καυτηριάζει όσους μας παγίδευσαν σε χρεοκοπίες και λιτότητες. Καταγγέλθηκε ότι πληρώνεται από την κυβέρνηση για να ηρωποιήσει τον Βαρουφάκη, που τόσο μας στοίχισε. Και πάει λέγοντας.

Πρόκειται, όμως, για καραμπινάτη περίπτωση fake news, παραπληροφόρησης ή καλύτερα βιασύνης και φανατισμού. Διότι ο Γαβράς δεν χρηματοδοτήθηκε χαριστικά και για πολιτικούς λόγους από την κυβέρνηση - η εποχή που γίνονταν τέτοια ρουσφέτια στο ελληνικό σινεμά έχει περάσει, ελπίζουμε, ανεπιστρεπτί. Απλούστατα η ταινία, μια γαλλοελληνική συμπαραγωγή, έκανε αίτηση και υπήχθη στο νέο, αυτόματο, fast track πρόγραμμα χρηματοδότησης, που θέσπισε η κυβέρνηση και συγκεκριμένα ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής Νίκος Παππάς, το οποίο με σκοπό κυρίως να προσελκύσει ξένες παραγωγές στην Ελλάδα τους επιστρέφει το 35% των επιλέξιμων δαπανών τους στη χώρα.

Δεν εγκρίνονται σενάρια, ούτε η καλλιτεχνική τους αξία, πόσο δε μάλλον η πολιτική τους άποψη. Μπορούν να κάνουν αίτηση οι πάντες, Ινδοί ή Γάλλοι, auteurs ή εμπορικοί, κινηματογραφικοί ή τηλεοπτικοί, γνωστοί ή άγνωστοι. Φτάνει να ρίχνουν χρήμα στην αγορά και να προσφέρουν δουλειές.

Από το σύστημα αυτό, γνωστό ως cash rebate, που ισχύει διεθνώς, έχουν ήδη επωφεληθεί, πριν καλά-καλά κλείσει ένας χρόνος ισχύος του, τριάντα οχτώ έργα -δεκαοχτώ ελληνικά και είκοσι ξένα. Η συνολική επένδυση στην Ελλάδα ανέρχεται σε 23,3 εκατ. ευρώ περίπου και από αυτά θα πάρουν πίσω τα 9,9 εκατ. Στα γυρίσματα δημιουργούνται 11.500 θέσεις απασχόλησης (ηθοποιοί, τεχνικοί, συνεργεία, βοηθητικοί κ.λπ.).

Αυτά είναι τα επίσημα στοιχεία που δίνει το ΕΚΟΜΕ (Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας) που τρέχει το cash rebate. Δύο τουλάχιστον μήνες πριν ξεκινήσει γυρίσματα στην Αθήνα έκανε αίτηση να υπαχθεί σ' αυτό και η ταινία του Κώστα Γαβρά, μέσω της ελληνικής εταιρείας παραγωγής View Master.

Η αρμόδια επιτροπή, όπως μας λέει η Βασιλική Διαγουμά, υπεύθυνη επικοινωνίας του ΕΚΟΜΕ, «κινήθηκε άμεσα, όπως επιβάλλει ο νόμος, εξέτασε τα δικαιολογητικά και εισηγήθηκε θετικά στον υπουργό Ψηφιακής Πολιτικής την αποδοχή της αίτησης με την έκδοση σχετικής υπουργικής απόφασης (ΦΕΚ, 5/4)». Σύμφωνα με την αίτηση, η ταινία θα δαπανήσει στην Ελλάδα 1.798.747 ευρώ, άρα δικαιούται επιστροφή ύψους 629.561,45 ευρώ.

Φυσικά, όπως μας εξηγεί ο Πάνος Κουάνης, πρόεδρος του ΕΚΟΜΕ, πριν καταβληθούν τα χρήματα στην ταινία του Γαβρά, θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τα γυρίσματα στην Ελλάδα και να έχει καταθέσει όλες τις αποδείξεις για τα έξοδα ώστε να εξεταστούν και εγκριθούν από ορκωτούς λογιστές. «Η χρηματοδότηση θα δοθεί προς το τέλος του 2020», τονίζει, για να καθησυχάσει όσους φωνάζουν ότι ο Γαβράς τα πήρε αμέσως τα λεφτά. Αλλωστε, η ταινία δεν έχει τελειώσει ακόμα τον ελληνικό της κύκλο, ξεκίνησε στις 4 Μαρτίου και, όπως μας λέει ο Κώστας Λαμπρόπουλος, που έχει τη διεύθυνση εκτέλεσης παραγωγής, θα συνεχίσουν μέχρι τα μέσα Μαΐου. Στα ενδιάμεσα έγιναν δύο σύντομα διαλείμματα για γύρισμα σε Βερολίνο και Παρίσι.

Από πολλούς θεωρήθηκε πολύ υψηλό και το ποσόν που θα επιστραφεί στον Κώστα Γαβρά. Το ΕΚΟΜΕ, όμως, υποστηρίζει ότι τα έξοδα της ταινίας στην Ελλάδα αυξάνονται από τον «μεγάλο αριθμό ατόμων που απασχολούνται, γύρω στους 1.297 ηθοποιούς, τεχνικούς, βοηθητικούς κ.λπ.». Επίσης, για να πάψει να σέρνεται η υποψία ότι ο Γαβράς έχει ειδική μεταχείριση, ζητήσαμε να μάθουμε τι χρήματα παίρνουν άλλες παραγωγές. Δύο παραδείγματα: το rebate του «Echoes of the past» του Νικόλα Δημητρόπουλου με τον Μαξ φον Σίντοφ ανέρχεται σε 521.000 ευρώ και του «Born to be murdered» με τον γιο του Ντένζελ Ουάσινγκτον σε 1.512.000 ευρώ!

Στάθηκε αδύνατον να μιλήσουμε χθες με τον Κώστα Γαβρά, ήταν πολύ απασχολημένος στα γυρίσματα. Είχε, βέβαια, μάθει τον θόρυβο που ξέσπασε με τη χρηματοδότηση της ταινίας του. Ο διευθυντής φωτογραφίας Γιώργος Αρβανίτης δεν κρύβει, όμως, τον θυμό του. «Θα μπορούσε ο Γαβράς να πάει να γυρίσει την ταινία στο Βέλγιο. Δεν είχαμε ανάγκη ούτε από θάλασσες, ούτε από αρχαίες κολόνες. Τον παρακαλάγαμε, όμως, να έρθει εδώ. Αντί να χαιρόμαστε που γυρίζονται επιτέλους περισσότερες ξένες ταινίες στη χώρα μας, διασύρουμε τους σκηνοθέτες. Και, άλλωστε, δεν είναι ταινία για τον Βαρουφάκη, αλλά για το πώς λειτουργεί η Ε.Ε.».