«Αγνωστοι» αλλά σπουδαίοι

Ενα φεστιβάλ οφείλει να συστήνει στους θεατές νέα, άγνωστα αλλά σημαντικά ονόματα για την κινηματογραφική τέχνη. Τι μεγαλύτερο δώρο από αυτό στους σινεφίλ; Το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το κάνει αυτό χρόνια τώρα με επιτυχία.

Φέτος, για την 59η διοργάνωσή του (1 με 11 Νοεμβρίου), έχει ετοιμάσει τρία αφιερώματα, που σίγουρα θα συζητηθούν. Ηδη συζητιούνται.

«Τις τελευταίες μέρες αρκετοί κινηματογραφόφιλοι, ακόμα και επαγγελματίες, μας ρωτάνε: "Αυτούς που διαλέξατε, εγώ δεν τους ξέρω. Θα έπρεπε;"», μας λέει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης. «Η απάντηση είναι "όχι". Γιατί είναι τρία αφιερώματα σε τέσσερις ανθρώπους, οι δύο είναι καλλιτεχνικό δίδυμο, που ναι μεν έχουν διαγράψει μια πολύ σημαντική πορεία, έχουν συμμετάσχει και βραβευτεί σε μεγάλα φεστιβάλ, αλλά και φιλοξενηθεί σε μη αμιγώς κινηματογραφικούς χώρους, δηλαδή μουσεία και γκαλερί, αλλά στην Ελλάδα δεν είναι τόσο γνωστοί. Ελάχιστες φορές έχουν "περάσει" δυο-τρείς ταινίες τους».

Αναφέρεται στον Ισπανό Χάιμε Ροσάλες, την Ολλανδέζα Νάνουκ Λέοπολντ και το χιλιανικό δίδυμο των Κριστομπάλ Λεόν και Χοακίν Κοσίνια.

«Οι δύο πρώτοι κάνουν κανονικό αφηγηματικό σινεμά, αλλά οι δύο τελευταίοι θα μπορούσαμε να πούμε ότι ανήκουν στο "πειραματικό" σινεμά, μπορείς δηλαδή να τους δεις σε μια κανονική αίθουσα, αλλά και σε ένα μουσείο, εξερευνούν τα όρια του κινηματογράφου», εξηγεί ο Ορέστης Ανδρεαδάκης.

Γιατί έγινε αυτή η επιλογή;

«Είπαμε να κάνουμε φέτος κάτι διαφορετικό από πέρυσι, που είχαμε αφιερώματα στον Σουηδό Ρούμπεν Εστλουντ και την Ουγγαρέζα Ιλντικο Ενιέντι, που και λόγω των πρόσφατων βραβείων τους σε Κάνες και Βερολίνο, είχαν γίνει ξαφνικά πολύ γνωστοί. Είπαμε να προτείνουμε, να συστήσουμε κάτι πιο "άγνωστο" και "δύσκολο"-αυτός άλλωστε δεν είναι ο ρόλος ενός φεστιβάλ; Γνωρίζουμε, βέβαια, ότι δεν θα τρέξουν όλοι οι δημοσιογράφοι να ζητήσουν συνεντεύξεις. Αν και είμαι σίγουρος ότι αφού παιχτούν οι ταινίες τους θα συνωστίζονται για να μιλήσουν μαζί τους. Εμαθα, μάλιστα, πως ήδη μία ταινία, το "Petra" του Χάιμε Ροσάλες, βρήκε διανομή. Το βρίσκω ιδιαίτερα ενθαρρυντικό και μακάρι το φεστιβάλ να βοηθήσει να βγουν και άλλες».

Μια σύντομη παρουσίαση των τριών αφιερωμάτων του φεστιβάλ είναι απαραίτητη.

◼ Ο 48χρονος Ισπανός Χάιμε Ροσάλες, από τους σημαντικούς εκπροσώπους του νέου ισπανικού κινηματογράφου, σταθερή παρουσία στις Κάνες, έχει ένα πολύ προσωπικό ύφος με επιρροές από Μπρεσόν και Οζου. Το ταλέντο του είναι να παρατηρεί με μια ένταση μεταδοτική, σαν να μπαίνει κρυφά σε διαμερίσματα και να κλέβει στιγμές, εκείνες που δεν θέλουμε να μας βλέπει κανείς. Θα παιχτούν έξι ταινίες του, ανάμεσά τους και η τελευταία του, το «Petra» του 2018, ψυχολογικό θρίλερ με ηρωίδα μια νέα γυναίκα που μετά τον θάνατο της μητέρας της ψάχνει να βρει τον πατέρα που δεν γνώρισε και βρίσκει έναν αναγνωρισμένο, δύστροπο καλλιτέχνη.

◼ Από την Ολλανδία έρχεται η 50χρονη Νάνουκ Λέοπολντ, που συχνά προκαλεί και ενοχλεί, αλλά δεν δίνει ποτέ απαντήσεις. Ο φακός της εστιάζει στις οικογενειακές και ερωτικές σχέσεις και το απαγορευμένο στις διάφορες εκδοχές του, παραμένοντας, όμως, απλή στα υλικά της και με αξιοθαύμαστη εκφραστική οικονομία. Θα προβληθούν έξι ταινίες της, ανάμεσά τους η πιο πρόσφατη, «Cobain» (2017), που εντυπωσίασε στο Βερολίνο με τον τρυφερό ρεαλισμό της. Ενας έφηβος αποφασίζει να σώσει την έγκυο μητέρα του από τα ναρκωτικά και το πεζοδρόμιο, αλλά θα φτάσει στα άκρα.

◼ Το τρίτο αφιέρωμα έχει ευρύτερο ενδιαφέρον από στενά κινηματογραφικό. Ο Ορέστης Ανδρεαδάκης με τη γνωστή του αγάπη για τα εικαστικά (υπήρξε επιμελητής του «Εργαστηρίου Διλημμάτων» του Γιώργου Δρίβα, εθνικής μας εκπροσώπησης πέρυσι στην Μπιενάλε της Βενετίας) φέρνει στη Θεσσαλονίκη δύο Χιλιανούς εικαστικούς και σκηνοθέτες, τους 38χρονους Κριστομπάλ Λεόν και Χοακίν Κοσίνια. Το έργο τους τούς οδηγεί με την ίδια άνεση από την Μπιενάλε της Βενετίας και το Γκουγκενχάιμ της Νέας Υόρκης σε φεστιβάλ σαν του Ρότερνταμ, του Λοκάρνο και του Βερολίνου, εκεί όπου ενθουσίασαν φέτος με την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία τους, «The Wolf House», μια διασκευή για ενήλικες του παραμυθιού με τα τρία γουρουνάκια, που συνδέεται με τα βασανιστήρια επί Πινοσέτ.

Θα παιχτεί στη Θεσσαλονίκη μαζί με εννιά μικρού μήκους ταινίες, που θεωρούνται τα πραγματικά διαμάντια των δύο καλλιτεχνών. Σ' αυτές αφηγούνται ζοφερά παραμύθια με μια ντελιριακή γραφή που θυμίζει το σινεμά του Γιαν Σβανκμάγερ και των αδελφών Κουέι και συνδυάζει το stop motion animation με φιγούρες από παπιέ μασέ, σκηνικά, αντικείμενα, σκίτσα και φωτογραφίες.

Ολοι οι καλλιτέχνες θα έρθουν στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσουν το έργο τους.