Μια υπέρλαμπρη «Τουραντότ», το κύκνειο άσμα του Πουτσίνι, είναι η νέα παραγωγή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής που ανοίγει τις φετινές φεστιβαλικές εκδηλώσεις στο Ηρώδειο, την ερχόμενη Κυριακή 1η Ιουνίου και για πέντε παραστάσεις, τα εισιτήρια για τις οποίες έχουν εξαντληθεί, επιβεβαιώνοντας τον όρο «πολυαναμενόμενη παράσταση» και όχι μόνο επειδή το έργο έχει δεκαεπτά χρόνια να παρουσιαστεί στην Ελλάδα.
Η τελευταία όπερα του Πουτσίνι, που δικαίως θεωρείται αριστουργηματική, ακόμη μια δημιουργία του που τοποθετεί τη δράση της στην Ανατολή, στον μυθικό κόσμο της αυτοκρατορικής Κίνας αυτή τη φορά, μεταμορφώνει το Ηρώδειο υπακούοντας στο όραμα του κορυφαίου σκηνοθέτη Αντρέι Σερμπάν που έγραψε ιστορία το 1984 με την «Τουραντότ» του για τη Βασιλική Οπερα του Λονδίνου, η οποία ακόμα και σήμερα, πάνω από τέσσερις δεκαετίες μετά, συνεχίζει να ανεβαίνει στο Κόβεντ Γκάρντεν. Η σπουδαία διεθνής Ελληνίδα δημιουργός Χλόη Ομπολένσκι, συνεργάτις άλλοτε του Πίτερ Μπρουκ, υπογράφει τα σκηνικά, τα κοστούμια αλλά και τις μάσκες στην πρώτη της συνεργασία με την ΕΛΣ, δίνοντας στο Ηρώδειο την «ανάμνηση ενός τοπίου έξω από την πύλη αρχαίας πόλης» και αναδεικνύοντας τις κοινές αναφορές μεταξύ των αρχαίων πολιτισμών της Κίνας και της Ελλάδας. Στη μουσική διεύθυνση βρίσκεται ο Τζόρτζιο Μοράντι, ενώ υψηλού κύρους ονόματα συμπληρώνουν τους συντελεστές και τη διανομή.
Αντλώντας μεγαλοπρέπεια από μια φανταστική αυτοκρατορική Κίνα αλλά και τους μύθους της, ο Πουτσίνι ενσωματώνει στον βαθύ λυρισμό του τις μουσικές αλλαγές των αρχών του 20ού αιώνα. Σε αυτό το μνημείο αποθέωσης της λυρικής τέχνης, οι απότομες μεταβάσεις που αντανακλούν το ασυγκράτητο συναισθηματικό πάθος αντισταθμίζονται από ανάλαφρες πινελιές της κομέντια ντελ άρτε και η σφοδρότητα του ηρωισμού με την παραφορά του δράματος χρωματίζεται, όπως και στη «Μαντάμα Μπατερφλάι», από την εξωτική σαγήνη της Απω Ανατολής. Ο συνθέτης αντλεί τα μουσικά στοιχεία που τον εξυπηρετούν από ένα κινέζικο μουσικό κουτί και από παραδοσιακές κινέζικες μελωδίες για να αποδώσει τη μαγεία και την ατμόσφαιρα που επιθυμεί.
Σε αυτό το μουσικό περιβάλλον τοποθετεί την πριγκίπισσα Τουραντότ που θα παντρευτεί τον άντρα ο οποίος θα λύσει τα τρία αινίγματά της, με το κόστος της αποτυχίας να συνιστά απειλή για τη ζωή του. Οταν ένας άγνωστος πρίγκιπας όμως τα καταφέρνει, η Τουραντότ δεν τηρεί την υπόσχεσή της κι εκείνος το δέχεται, αρκεί να ανακαλύψει το όνομά του πριν χαράξει.
Ο θάνατος συνάντησε τον συνθέτη στα 65 του χρόνια, το 1925, προτού ολοκληρώσει την «Τουραντότ», την οποία έφερε σε πέρας με βάση το προσχέδιό του ο Φράνκο Αλφάνο, για να κάνει θριαμβευτική πρεμιέρα στη Σκάλα του Μιλάνου το 1926, με τεράστια επιτυχία.
Στον ρόλο του Τιμούρ, του έκπτωτου βασιλιά και πατέρα του άγνωστου πρίγκιπα, ο βαθύφωνος της ΕΛΣ Τάσος Αποστόλου με την αξιοσημείωτη διεθνή πορεία. Μαζί του μιλήσαμε λίγο προτού υποδυθεί τον ρόλο του στο Ηρώδειο.
- Ποια θέματα αναδεικνύει η τελευταία όπερα του Πουτσίνι;
Θα μπορούσε κανείς να πει πάρα πολλά για την «Τουραντότ». Περιέχει συμβολισμούς και αγγίζει ζητήματα που αφορούν την ύπαρξη. Μιλάει (μεταξύ άλλων) για την εξουσία, μιλάει για την ελευθερία, μιλάει για την ταυτότητα, μιλάει για τα φύλα. Και φυσικά μιλάει για την αγάπη, την αντίσταση σε αυτήν, την παράδοση σε αυτήν και τη μεταμορφωτική της δύναμη. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η συγκεκριμένη όπερα του Πουτσίνι ανήκει στο λεγόμενο κίνημα του οριενταλισμού. Αρα, παρουσιάζει μια εικόνα της Ανατολής, και συγκεκριμένα της Κίνας, η οποία κινείται μεταξύ φαντασίας, φόβου για το άγνωστο, αλλά και ελπίδας για το διαφορετικό. Με αυτή την έννοια, πολλές αναφορές είναι περισσότερο «λογοτεχνικές». Ως εκ τούτου, μπορεί πλέον να έχουμε μια διαφορετική εικόνα για την Ανατολή και την Κίνα, όμως τα κύρια θέματα της όπερας παραμένουν επίκαιρα.
- Γιατί θεωρείται μνημειώδες έργο αυτή η όπερα;
Το έργο αυτό ανήκει στην πιο ώριμη περίοδο του Πουτσίνι -είναι άλλωστε το τελευταίο του, πέθανε λίγο πριν το ολοκληρώσει- και θα έλεγε κανείς ότι είναι ένα μουσικό αριστούργημα. Η δυναμική γραφή καθώς και η εξαιρετική χρήση πεντατονικών κλιμάκων και κινεζικών μουσικών μοτίβων, έτσι ώστε να προσδιορίζεται το εξωτικό στοιχείο, προσδίδουν στη μουσική απαράμιλλη δραματική ένταση. Επίσης, από άποψη δραματουργίας, η όπερα έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εξετάζει, όσο της επιτρέπει η εποχή, σε βάθος τους χαρακτήρες και δημιουργεί μια πλοκή που «εξιτάρει» τον θεατή-ακροατή.
- Πόσο ξεχωριστή είναι η παράσταση που ανεβαίνει στο Ηρώδειο; Ποια στοιχεία της συντελούν σε αυτό;
Θα έλεγα ότι το κύριο χαρακτηριστικό της είναι το εικαστικό κομμάτι. Ουσιαστικά έχει δημιουργηθεί ένα «μνημείο» πάνω στο υπάρχον μνημείο, που υπαγορεύει την κίνηση και τη δράση των πρωταγωνιστών.
- Με ποιες σκέψεις και συναισθήματα προσεγγίζετε αυτόν τον ρόλο που παίζετε για πρώτη φορά; Τι προκλήσεις συναντήσατε στην απόδοσή του;
O Τιμούρ είναι ένας απαιτητικός ρόλος. Είναι ο εκτοπισμένος βασιλιάς. Τυφλός, κινείται σε ένα τρομακτικό περιβάλλον, φοβούμενος πως ανά πάσα στιγμή κινδυνεύει να χάσει τη ζωή του. Κρύβεται, προσπαθεί να επιβιώσει σε ένα τοπίο χαοτικό. Οταν συναντά τον γιο του, τον οποίο πίστευε για χαμένο, αισθάνεται ευτυχής, αλλά από την άλλη μπαίνει σε μια νέα περιπέτεια αφού εκείνος ερωτεύεται την Τουραντότ με προφανή κίνδυνο να χάσει τη ζωή του. Στο τέλος ο Τιμούρ αναγκάζεται να θρηνήσει την αγαπημένη Λιου, η οποία θυσιάζεται για να σώσει τον Κάλαφ. Αρα μιλάμε για ένα δραματικό τέλος, γιατί ναι μεν ο γιος σώζεται, όμως η Λιου χάνεται. Πρέπει λοιπόν ο ερμηνευτής του Τιμούρ να μπορέσει να διαπεράσει πληθώρα συναισθημάτων και επομένως να χρησιμοποιήσει όλα τα δυνατά φωνητικά ηχοχρώματα για να αποδώσει σωστά τον ρόλο.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ: «Τουραντότ» του Τζάκομο Πουτσίνι. 1, 3, 5, 6, 8 Ιουνίου. Ωδείο Ηρώδου Αττικού στις 21.00 Στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου. Μουσική διεύθυνση: Πιερ Τζόρτζιο Μοράντι. Σκηνοθεσία: Αντρέι Σερμπάν. Δραματουργία: Ντανιέλα Βιολέτα Ντίμα. Σκηνικά, κοστούμια: Χλόη Ομπολένσκι. Χορογραφία, κινησιολογία: Κέιτ Φλατ. Συνεργάτιδα χορογράφος, κινησιολόγος: Γεωργία Τέγου. Φωτισμοί: Ζαν Καλμάν, Σιμόν Τροτέ. Διεύθυνση χορωδίας: Αγαθάγγελος Γεωργακάτος. Διεύθυνση παιδικής χορωδίας: Κωνσταντίνα Πιτσιάκου. Πριγκίπισσα Τουραντότ: Λιζ Λίντστρομ (1, 5, 8/6) / Κάθριν Φόστερ (3, 6/6). Αυτοκράτορας Αλτούμ: Νίκος Στεφάνου. Τιμούρ: Τάσος Αποστόλου. Καλάφ: Αρσέν Σογκομονιάν (1, 5, 8/6) / Ρικάρντο Μάσι (3, 6/6). Λιου: Τσέλια Κοστέα (1, 3, 5/6) / Μαρία Κοσοβίτσα (6, 8/6). Πινγκ: Χάρης Ανδριανός. Πανγκ: Γιάννης Καλύβας. Πονγκ: Ανδρέας Καραούλης. Μανδαρίνος: Γιώργος Παπαδημητρίου. Νεαρός πρίγκιπας της Περσίας: Νίκος Στεφάνου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας