Καταξιωμένοι πιανίστες στο Μέγαρο Μουσικής

Δύο πολύ καλούς διεθνείς πιανίστες είχαμε την ευκαιρία να ακούσουμε στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής γύρω στα μέσα του Απριλίου.

Πρώτος, στις 9/4/2025, εμφανίστηκε στη μεγάλη αίθουσα ο Ρωσογερμανός Ιγκορ Λέβιτ. Ο ασυζητητί υπερταλαντούχος 38χρονος πιανίστας άρχισε να μαθαίνει πιάνο σε ηλικία τριών ετών με τη μητέρα του, μαθήτρια του κορυφαίου πιανίστα Χάινριχ Νόιχάους (1888-1964), κοντά στον οποίο επίσης μαθήτευσαν αληθινοί τιτάνες της σοβιετικής σχολής του πιάνου όπως οι Ρίχτερ, Γκίλελς, Ζούκοφ, Βιρσιλάτζε, Λιουμπίμοφ, Κράινεφ, Μογκιλέφσκι και άλλοι. Γεννημένος στο Νίζνι Νόβγκοροντ, στις όχθες του Βόλγα, ο Λέβιτ από το 1995 ζει, παίζει και διδάσκει στη Γερμανία, διαπρέπει διεθνώς ως πολυδιάστατα δραστήριος ερμηνευτής και διαθέτει αύξουσα δισκογραφία στη Sony. Για το ρεσιτάλ του ενώπιον του αθηναϊκού φιλόμουσου κοινού επέλεξε να παρουσιάσει ένα πολύ ενδιαφέρον πρόγραμμα. Ξεκίνησε με τη «Χρωματική φαντασία και φούγκα, BWV903» (~1730) του Μπαχ, ακολούθησαν οι «Τέσσερις Μπαλάντες, op.10» (1854) του Μπραμς, ενώ όλο το δεύτερο μισό της βραδιάς αφιερώθηκε στη μεταγραφή της μπετοβενικής «Ηρωικής» (1837-1865) από τον Λιστ. Αξιος, αισθητά αναγνωρίσιμος επίγονος της ρωσικής σχολής του πιάνου, ο Λέβιτ διέπλασε τις ρωμαλέες ερμηνείες του με μεγάλο, στιβαρό, λαμπερό ήχο, καθαρή, κρυστάλλινη –ή να πω «ατσάλινη»;– άρθρωση, προέβαλε με ενιαία ηχητική και ερμηνευτική αισθητική το συντακτικό γραφής των συνθέσεων και, βεβαίως, έπαιξε με καθηλωτικού διαμετρήματος δεξιοτεχνικές επιδόσεις. Κορυφαία στιγμή της βραδιάς υπήρξε η ερμηνεία της κατά Λιστ εμπνευσμένης μεταγραφής της «Ηρωικής»: περίπου 50 λεπτά απάνθρωπα απαιτητικής πιανιστικής απόδοσης μιας πολυδιάστατα πυκνής συμφωνικής γραφής, δοσμένης με μοναδικά ισορροπημένο συνδυασμό οίστρου, βαθιά ευφυούς μουσικής αντίληψης και, ταυτόχρονα, απόλυτα ελεγχόμενου παιξίματος! Ακρόαμα που θα θυμόμαστε για καιρό.

Η Συμφωνιέτα του Αμστερνταμ συνοδεύει τον Μπρους Λιου

Λίγες μέρες αργότερα, στις 12/4/2025, στην ίδια αίθουσα ακούσαμε έναν τελείως διαφορετικό πιανίστα, τον Μπρους Λιου (Χσιάογιου Λιου), ο οποίος συμμετείχε παίζοντας έργα Σοπέν στο πρόγραμμα που παρουσίασε το ολλανδικό σύνολο εγχόρδων «Amsterdam Sinfonietta». Αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του ακροάματος υπήρξε το γεγονός ότι χρησιμοποιήθηκαν μεταγραφές, οι οποίες, ειδικά στην περίπτωση των έργων για πιάνο και ορχήστρα του Σοπέν, αφ’ ενός ανέδειξαν άριστα τις ποιότητες του συνόλου, αφ’ ετέρου υποκατέστησαν πειστικά τον ήχο πλήρους ορχήστρας με πνευστά και κρουστά με τον οποίο είμαστε εξοικειωμένοι μέσω διαφόρων ηχογραφήσεων. Η βραδιά περιλάμβανε τη σύνθεση «Andante spianato και Grande Polonaise brillante, op.22» σε νεότερη μεταγραφή για πιάνο και ορχήστρα εγχόρδων από τον Ολλανδό Wijnand van Klaveren (γεν. 1975), καθώς επίσης το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ.2» σε σύγχρονη –ομολογουμένως αριστοτεχνικών ισορροπιών!– μεταγραφή για πιάνο και ορχήστρα εγχόρδων από τον Ολλανδό Primo Ish-Hurwitz (γεν. 2001). Ο 27χρονος Κινεζοκαναδός πιανίστας ανέδειξε πρωτίστως τις «θηλυκές» όψεις της μελωδικής γραφής του Πολωνού συνθέτη: την αισθησιακή ρευστότητα, τις ιδιοσυγκρασιακές μεταπτώσεις ανάμεσα σε μεγαλόστομα ρητορικές διατυπώσεις και στιγμές λυρικής εσωστρέφειας, το αριστοτεχνικά εύπλαστο ρυθμικό στοιχείο –σβέλτες επιταχύνσεις και επιβραδύνσεις–, τις ελεγχόμενες αυξομειώσεις στις δυναμικές. Σε αμφότερα τα έργα, οι ενορχηστρώσεις με τις τελειοθηρικά φροντισμένες λεπτομέρειες, οι τοπικά προβεβλημένες διαλογικές συνεισφορές μεμονωμένων οργάνων –α' βιολί, α' βιόλα, α' τσέλο– με το πιάνο, καθώς επίσης η έκδηλη νωχέλεια και το χαμηλόφωνο των ερμηνειών προσέδωσαν στο ακρόαμα κάτι από μουσική δωματίου. Βεβαίως, έτσι, ειδικά στην «Polonaise brillante» και στο «Allegro vivace» του κοντσέρτο υπονομεύτηκαν μερικώς η «ηρωική» προβολή και η αρρενωπή αιχμηρότητα του ρυθμικού στοιχείου. Ενδιάμεσα ακούστηκαν η σύντομη «Αρια για έγχορδα» του Βάινμπεργκ και το απολαυστικό σεξτέτο «Αναμνήσεις από τη Φλωρεντία» του Τσαϊκόφσκι· το δεύτερο σε άγνωστης πατρότητας εκδοχή για ορχήστρα εγχόρδων. Σε αντίστροφη διαδικασία, εδώ η μεταγραφή μεγέθυνε τον ήχο και πολλαπλασίασε τη δραματική απήχηση της μουσικής. Αριστοτεχνικά πλασμένη, συναρπαστικά κινητική, διαμορφωμένη με θαυμαστά και αδιάλειπτα σφιχτοεστιασμένο συνολικό ήχο και εμπλουτισμένη με καίρια ζυγιασμένες λεπτομέρειες, η εκτέλεση πρόσφερε μοναδική απόλαυση. Εξαιρετικής ποιότητας ήσαν οι σημειακές σόλο συνεισφορές. Την εκτέλεση διέκοψαν άκαιρα χειροκροτήματα και –τι άλλο!– κουδουνίσματα κινητών τηλεφώνων: ο εφιάλτης της άγνοιας και της ανίκητης αδιαφορίας…