Με ακόμη ένα δίπτυχο όπερας συνεχίζει τη φετινή σεζόν η Εθνική Λυρική Σκηνή διευρύνοντας την ίδια στιγμή το ρεπερτόριό της. Παρουσιάζει, για πρώτη φορά, την πρώτη από τις τρεις όπερες που έγραψε ο σπουδαίος συνθέτης και πιανίστας Σεργκέι Ραχμάνινοφ, σε ηλικία 19 ετών, για την αποφοίτησή του από το Ωδείο της Μόσχας το 1892. Πρόκειται για το μονόπρακτο «Αλέκο» που βασίζεται στο ποίημα «Οι Τσιγγάνοι» του Αλεξάντρ Πούσκιν και κέρδισε αμέσως τον θαυμασμό ώστε να τιμηθεί με το Χρυσό Μετάλλιο.
Η αγάπη της για τον ποιητή Πούσκιν, τους Τσιγγάνους αλλά κυρίως για την ελευθερία είναι αυτή που οδηγεί τη μεγάλη σταρ του γαλλικού σινεμά Φανί Αρντάν στη δεύτερη συνεργασία της με την ΕΛΣ, καθώς υπογράφει τη σκηνοθεσία, πέντε χρόνια μετά τη Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ: «Ο χαρακτήρας του Αλέκο είμαστε εμείς που θέλουμε να ζήσουμε σε έναν κόσμο ελεύθερο, χωρίς ωστόσο να θέλουμε να πληρώσουμε το τίμημα», είναι τα λόγια της.
Στον ρόλο του Αλέκο κάνει το ντεμπούτο του ο κορυφαίος Ελληνας λυρικός καλλιτέχνης Τάσης Χριστογιαννόπουλος, o οποίος εκτός από διεθνώς αναγνωρισμένος βαρύτονος είναι και συνθέτης, έχει τιμηθεί από τη γαλλική Ακαδημία Σαρλ Κρο ως «Καλύτερος ερμηνευτής γαλλικών τραγουδιών», έχει ερμηνεύσει μοναδικά Ελληνες συνθέτες, ενώ από τον Φεβρουάριο του 2024 είναι και καλλιτεχνικός διευθυντής στο Ολύμπια Δημοτικό Μουσικό Θέατρο «Μαρία Κάλλας». Στη συζήτησή μας με αφορμή τον «Αλέκο», μας φανερώθηκε ένας μύστης, που αντιμετωπίζει την τέχνη του με ιερότητα.
«Υποδύομαι έναν άνθρωπο κάποιας ηλικίας που θέλησε να ξεφύγει από τον καθωσπρεπισμό, γι’ αυτό ακολούθησε μια ομάδα Τσιγγάνων, ερωτεύτηκε, παντρεύτηκε κι έκανε ένα παιδί με μια Τσιγγάνα. Αλλά η Τσιγγάνα, με ελεύθερη νοοτροπία, ύστερα από λίγο, τον βαρέθηκε, ερωτεύτηκε έναν νεαρό Τσιγγάνο και άρχισε να περιγελάει τον Αλέκο μπροστά στα μάτια του. Αυτός εξακολουθεί να την παρακαλά να τα ξαναβρούν, εκείνη με τον εραστή της τον κοροϊδεύουν και τελικά τους σκοτώνει. Το ενδιαφέρον είναι ότι, μετά το έγκλημα, οι Τσιγγάνοι τον αποδιώχνουν λέγοντάς του ότι “δεν θα σε κρίνουμε, αλλά εμείς σεβόμαστε την ελευθερία του ατόμου να ζει όπως θέλει να ζει, άρα δεν έχεις θέση στην κοινωνία μας’, οπότε μένει πάλι μόνος. Υπό μία έννοια, είναι μια διαδρομή που συχνά βιώνουμε: η μοναξιά της ύπαρξης... Αυτό πραγματεύεται η όπερα: τη δυνατότητα για ελευθερία αλλά και τη μοναξιά της ύπαρξης», μας λέει για τον ρόλο του. Πιστεύει ότι «πρέπει να δούμε το απύθμενο βάθος της ανθρώπινης ύπαρξης, να βλέπουμε τα πράγματα μέσα στο πλαίσιό τους, όπως τα συνδέει ό,τι λέει ο Χριστός “ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο βαλέτω”: αυτή η φράση αναγνωρίζει ότι κάθε άνθρωπος κουβαλάει και ζει με τις αδυναμίες, τις αστοχίες, τα λάθη και τα εγκλήματά του. Ετσι μπορούμε να προσεγγίζουμε το δράμα της ανθρώπινης ύπαρξης με λίγο μεγαλύτερη ευαισθησία και επιείκεια ακόμη κι όταν κάποιος χρειάζεται να τιμωρηθεί... Η τέχνη φέρνει στην επιφάνεια μεγεθυσμένα τα ανθρώπινα δράματα, μας βοηθά να κατανοούμε τις ανθρώπινες αδυναμίες και με έναν τρόπο καταφέρνει να λειτουργεί καθαρτικά... Στο συγκεκριμένο έργο του Πούσκιν, τον Αλέκο τον αφήνουν μόνο του ως αποδιοπομπαίο τράγο. Είναι μια τιμωρία που σπανίζει».
● Τον εξοστρακίζουν.
«Οπως το ’καναν και οι αρχαίοι, που προτιμούσαν να εκτελεστούν παρά να εξοριστούν, γιατί μέσα από την κοινότητα μπορεί να υπάρξει κάποιος, ενώ αν τον απομονώσεις είναι χειρότερα και από τον θάνατο», λέει.
● Τον ρωτάμε και για το γεγονός ότι κρατά το τιμόνι στο Ολύμπια. Πώς το αποτιμά;
«Από τη μια είναι συναρπαστικό γιατί θέλουμε να πιστεύουμε ότι υπάρχει πεδίο δημιουργικότητας και προτάσεων για το πώς μπορούμε να μοιραστούμε όλα όσα γνωρίζουμε και ονειρευόμαστε. Και από την άλλη, όταν μπαίνει κανείς στο Δημόσιο μπλέκει σε έναν κυκεώνα που αγγίζει τα όρια του παραλόγου και απαιτείται ιώβεια υπομονή... Ξεκινήσαμε με το “Φιντέλιο” και τον “Κουρέα της Σεβίλης” και πάμε καλά δεδομένων των συνθηκών, καθώς η προσφορά είναι πάρα πολύ μεγάλη και συχνά και καλής ποιότητας. Συνεχίσαμε με τις “Τρεις Γυναίκες” του Γουίλσον, μια καλλιτεχνική πρόταση υψηλής ποιότητας...».
● Τι σας συνεπαίρνει στην τέχνη σας;
«H στιγμή όταν τελειώνει μια παράσταση κι ακούς τη σιωπή πριν ξεσπάσει το κοινό σε χειροκροτήματα: τότε αισθάνεσαι ότι έχουμε αγγίξει ιερά όρια».
● Ποιο είναι το όραμά σας τόσο από τη θέση σας όσο και ως καλλιτέχνη;
«Το όραμά μου είναι το ίδιο από τότε που πρωτοασχολήθηκα με την τέχνη μέχρι και σήμερα: γεννήθηκα κατά κάποιον τρόπο μέσα στην όπερα, ο πατέρας μου ήταν διευθυντής προσωπικού στη Λυρική και οι πρώτες μου μνήμες είναι από όπερες. Προέρχομαι άλλωστε από οικογένεια τραγουδιστών της όπερας – εκεί όπου συναντιέται το θέατρο με το τραγούδι... Υπάρχει ένα ουσιαστικό και ειλικρινές θρησκευτικό αίσθημα, μια επαφή με το επέκεινα, το θείο, το όραμα, που διδάχτηκα από τον πατέρα μου, άνθρωπο όχι θρησκευόμενο αλλά με βαθύ μεταφυσικό και φιλοσοφικό αίσθημα. Γι’ αυτό επέλεξα να γίνω τραγουδιστής – ήμουν ανάμεσα στο να γίνω ιερέας, αθλητής και τραγουδιστής. Και ο τραγουδιστής της όπερας έχει ταυτόχρονα πολύ τη σωματική έκφραση αλλά και το μεταφυσικό στοιχείο... Το όραμα από τότε μέχρι σήμερα βρίσκεται επί σκηνής. Είναι ό,τι μεσολαβεί ανάμεσα στο αόρατο και στους ανθρώπους: όσο πιο ταπεινά γίνεται –ας μην υπάρχω εγώ– να περνάει στο κοινό η ομορφιά της τέχνης, της μουσικής. Αυτό και το να συνδεόμαστε με αυτές τις πολύ μεγάλες ενέργειες, αισθήσεις και αισθήματα είναι το όραμά μου, και ως διευθυντής του Ολύμπια: να γίνει ένας χώρος όπου οι άνθρωποι έρχονται να κοινωνούν συγκίνηση...».
!Στο δεύτερο μέρος του οπερατικού δίπτυχου συναντάμε τον βασισμένο στο παραμύθι τού Περό «Πύργο του Κυανοπώγωνα», το μοναδικό οπερατικό έργο του Μπέλα Μπάρτοκ που, γραμμένο το 1918, πρωτοπαρουσιάστηκε από την ΕΛΣ τη σεζόν 2022/23 σε σκηνοθεσία Θέμελη Γλυνάτση.
♦ Πληροφορίες: Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος ΕΛΣ - Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος.
Δίπτυχο όπερας (12, 14, 16, 19, 21, 23 Νοεμβρίου στις 19.30).
Μουσική διεύθυνση: Φαμπρίτσιο Βεντούρα. Αλέκο - Σεργκέι Ραχμάνινοφ (νέα παραγωγή)
Σκηνοθεσία: Φανί Αρντάν
Σκηνικά: Πιερ-Αντρέ Βάιτς
Κοστούμια: Καταρζύνα Λεβίνσκα
Χορογραφία, κινησιολογία: Ισραέλ Γκαλβάν
Αλέκο: Τάσης Χριστογιαννόπουλος. Νεαρός Τσιγγάνος: Γιάννης Χριστόπουλος. Ζεμφίρα: Μυρσίνη Μαργαρίτη. Ενας ηλικιωμένος: Γιάννης Γιαννίσης. Μια Τσιγγάνα: Ινές Ζήκου
Ο πύργος του Κυανοπώγωνα - Μπέλα Μπάρτοκ (αναβίωση)
Σκηνοθεσία: Θέμελης Γλυνάτσης
Σκηνικά, κοστούμια: Λέσλι Τράβερς
Κινησιολογία: Κατερίνα Γεβετζή
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Προβολές: Μάριος Γαμπιεράκης, Χρυσούλα Κοροβέση
Ηχητικός σχεδιασμός: Τάσος Τσίγκας. Κυανοπώγωνας: Τάσος Αποστόλου. Ιουδίθ: Βιολέττα Λούστα. Εισιτήρια: 15-100 ευρώ. Προπώληση: Ταμεία ΕΛΣ (213-0885700) & www.ticketservices.gr
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας