Ομοφοβία και σκοταδισμός για μια παιδική παράσταση!

«Στο πλαίσιο του εορτασμού για τα 150 χρόνια λειτουργίας του Θεάτρου Απόλλων, το Μπαλέτο του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας παρουσιάζει στην Παιδική του Σκηνή την παράσταση “Μότσαρτ”, σε σκηνοθεσία και χορογραφία του καλλιτεχνικού διευθυντή, Λουκά Θάνου. Πρόκειται για ένα φαντασμαγορικό μπαλέτο με ηθοποιούς, χορευτές, ευφάνταστα σκηνικά και κοστούμια και, κυρίως, με τις κορυφαίες μουσικές στιγμές του ιδιοφυή συνθέτη Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ αλλά και με στιγμιότυπα από την πολυτάραχη ζωή του μεγάλου μουσουργού.

Είναι η πρόταση του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας για όλη την οικογένεια και την εκπαιδευτική κοινότητα αλλά και μια εορταστική παραγωγή για την περίοδο των Χριστουγέννων»... Αυτή ήταν, αρχές Νοέμβρη, η παρουσίαση της παράστασης «Μότσαρτ» από το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, που παίζεται στο κεντρικό θέατρο «Απόλλων» της Πάτρας, αποκλειστικά για σχολεία. Στην παράσταση, οι χορευτές αναπαριστούν τη ζωή του μεγάλου μουσουργού, ενώ τον κεντρικό ρόλο του ίδιου του Μότσαρτ ερμηνεύει η χορεύτρια Μαρία Κίκινα.

Ως εδώ, δεν υπάρχει καμία απολύτως είδηση: ένα μπαλέτο ανεβαίνει σε κεντρικό θέατρο της χώρας. Το ότι μια γυναίκα χορεύτρια υποδύεται έναν ανδρικό ρόλο, φυσικά, δεν αποτελεί είδηση. Αλίμονο αν χρειάζεται να εξηγήσουμε 3.000 χρόνια μετά τις πρώτες θεατρικές παραστάσεις τι σημαίνει θέατρο και πώς ένας ηθοποιός/χορευτής/καλλιτέχνης μπορεί να υποδυθεί οτιδήποτε επί σκηνής (άνθρωπο, ζώο ή ό,τι άλλο). Κι όμως! Σύμφωνα με εμπεριστατωμένο ρεπορτάζ του Παναγιώτη Ρηγόπουλου στην εφημερίδα «Πελοπόννησος», υπήρξαν αντιδράσεις από δασκάλους και γονείς, επειδή μια κοπέλα που υποδύεται έναν άνδρα, φιλάει το χέρι τής επί σκηνής «συζύγου» του ρόλου. Μάλιστα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, διευθυντές έχουν αποφασίσει να μη στείλουν τους μαθητές να δουν την παράσταση, γιατί έρχονται σε «αμήχανη θέση», όταν τα παιδιά τούς ρωτάνε «πώς γίνεται να παντρεύεται μία γυναίκα μία άλλη γυναίκα;».

Αν και δεν μπορούμε πραγματικά να καταλάβουμε πώς, αντί αυτό να είναι μια καλή αφορμή για μια επικοδομητική συζήτηση με τα παιδιά, να φέρνει, αντιθέτως, δασκάλους σε «αμήχανη θέση», το ζήτημα έλαβε ακόμα μεγαλύτερες διαστάσεις, εξαιτίας του ίδιου του καλλιτεχνικού διευθυντή του ΔΗΠΕΘΕ και σκηνοθέτη - χορογράφου τής εν λόγω παράστασης, Λουκά Θάνου. Ο ίδιος, ως «απάντηση» στις παραπάνω αντιδράσεις, δήλωσε στον κ. Ρηγόπουλο: «Καταλαβαίνω τις αντιδράσεις των γονέων! Εχουν ένα δίκιο! Γιατί, πραγματικά σας λέω, δεν ήταν πρόθεσή μου να βάλω μια γυναίκα να κάνει τον Μότσαρτ. Εγινε απλά και μόνο, διότι δεν μπορούσα να βρω άνδρα χορευτή, με τη μικροσκοπική σωματοδομή και την παιδικότητα στην όψη που απαιτείται να έχει κάποιος για να αναπαραστήσει πειστικά τον Μότσαρτ. Φυσικά, άνδρα θα διάλεγα για τον ρόλο, αλλά δεν είχα χορευτή με αυτές τις προδιαγραφές... Καταλαβαίνω ότι κάποιους ανθρώπους τούς ενοχλεί. Ομως, δεν ήθελα να προκαλέσω. Και δεν θα το έκανα ούτε σε πειραματική σκηνή, πόσο μάλλον σε μια παράσταση που απευθύνεται σε παιδιά».

Και πρόσθεσε: «Δεν έχω κανένα πρόβλημα με την ομοφυλοφιλία, αλλά έχω μεγάλο πρόβλημα να την προκρίνω. Το να παροτρύνεις και να πιέζεις ένα άτομο να γίνει ομοφυλόφιλο, επειδή ίσως είναι της μόδας, έχει μεγάλη απόσταση και σε καμία περίπτωση δεν με βρίσκει σύμφωνο. Εγώ έχω ανάγκη να βλέπω ξεχωριστά τα φύλα στη σκηνή και δεν έχω ποτέ άνδρες χορευτές θηλυπρεπείς». Ο γνωστός δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω Βασίλης Σωτηρόπουλος, σχολιάζοντας την απάντηση του κ. Θάνου, επεσήμανε πως, αν αυτά τα έλεγε οποιοσδήποτε πολίτης, θα ήταν μια ομοφοβική άποψη, ωστόσο τώρα μιλάει ένας θεσμικός παράγοντας, στέλεχος δημόσιου οργανισμού και αυτό φέρει άλλη βαρύτητα. Από τη μια, ο κ. Θάνος λέει ότι έχει μεγάλο πρόβλημα να προκρίνει την ομοφυλοφιλία. Συνακόλουθα δηλώνει πως δεν συμφωνεί με το «να πιέζεις ένα άτομο να γίνει ομοφυλόφιλο», «λες και τα άτομα “γίνονται” ο προσανατολισμός, δεν τον φέρουν. Αδιαμφισβήτητα μισαλλόδοξος λόγος, εμπλουτισμένος με τεράστια άγνοια για το θέμα», όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο κ. Σωτηρόπουλος.

Τέλος, το να δηλώνει σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής πως «δεν έχω ποτέ άνδρες χορευτές θηλυπρεπείς», κατά τον κ. Σωτηρόπουλο συνιστά «αθέμιτη διάκριση στο εργασιακό περιβάλλον, ακριβώς όπως την απαγορεύει ο Ν. 4443/2016, αλλά και η ενωσιακή νομοθεσία (Οδηγία 2000/78): ο καλλιτεχνικός διευθυντής δημόσιου οργανισμού ομολογεί πανηγυρικά ότι (..) δεν απασχολεί, επαγγελματικά, άτομα με κριτήριο την έκφραση φύλου τους, δηλ. τον εικαζόμενο σεξουαλικό προσανατολισμό τους ως ομοερωτικά άτομα. Προσέξτε, δεν είναι απλώς η “γνώμη του”, είναι μια συνθήκη που έχει συγκεκριμένες επιπτώσεις στα επαγγελματικά δικαιώματα των χορευτών». Τέλος, διερωτάται τι σκοπεύει να πράξει η διοίκηση του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας έπειτα από αυτές τις δηλώσεις, καθώς και το ΥΠΠΟΑ.

Ο κ. Λουκάς Θάνος επελέγη στη θέση αυτή τον Ιούνιο του 2021. Η θητεία του λήγει τον Ιούνιο του 2023, ωστόσο υπάρχει δυνατότητα παράτασης για ένα έτος. Κανένας, ούτε από τη διοίκηση του ΔΗΠΕΘΕ ούτε από το ΥΠΠΟΑ ούτε από κάποιο κόμμα έχει κάνει καμία απολύτως δήλωση για τα όσα συνέβησαν στην Πάτρα, με εξαίρεση την τομέρχη Πολιτισμού ΣΥΡΙΖΑ, Σία Αναγνωστοπούλου, που δήλωσε μεταξύ άλλων: «Το δυστύχημα, εν προκειμένω, είναι η στάση εκείνων που θα έπρεπε να περιφρουρούν τέτοιες φοβικές αντιδράσεις, αντί να τις καλλιεργούν. Αντίθετα, στο πλαίσιο μιας θεσμικής πλέον ομοφοβίας, κάποιοι διευθυντές αποσύρουν τα σχολεία τους από την παράσταση, ενώ ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας σύρεται πίσω από τις εξελίξεις, υπερθεματίζοντας σε ένα ομοφοβικό κρεσέντο (...) Τέλος, αγγίζει τα όρια της υποκίνησης του κοινού σε μίσος, όταν δηλώνει σχεδόν παραληρηματικά ότι, πολλές φορές, ο σεξουαλικός προσανατολισμός ενός ανθρώπου επιλέγεται “λόγω μόδας”…».

Μετά τον σάλο που ήταν φυσικό να δημιουργηθεί, ο κ. Θάνος επανήλθε με δηλώσεις, χωρίς ουσιαστικά ν’ ανακαλεί τα ομοφοβικά και μισαλλόδοξα σχόλιά του: «Μη βιάζεστε κάποιοι να χαρείτε, δείχνοντας μοχθηρά τα σαπισμένα δόντια σας. Οι τοξικές, ομοφοβικές, μεσαιωνικές τακτικές δεν με αγγίζουν. Η αισθητική είναι η μόνη μου ηθική. Και η αισθητική για μένα αυτό τον καιρό είναι μονάχα τα χαμόγελα των παιδιών και τα ξαφνικά και αυθόρμητα ξεσπάσματα των χειροκροτημάτων τους».

Θα υπάρξει αντίδραση από τη διοίκηση του ΔΗΠΕΘΕ; Θα πάρουν θέση τα υπουργεία Πολιτισμού και Παιδείας; Ο κ. Θάνος, από τον θεσμικό του ρόλο, θα εξηγήσει τι ακριβώς εννοεί με όλα τα παραπάνω; Αναμένουμε (μάλλον μάταια).