Η επιστροφή του «Φάουστ»

Αληθινά ευπρόσδεκτη υπήρξε η εκ νέου παρουσίαση του «Φάουστ» από την ΕΛΣ, σε αναβίωση της επιτυχημένης παραγωγής του 2012, σε σκηνοθεσία τού τότε διευθυντή του Μπαλέτου, Ρενάτο Τζανέλα. Προ δεκαετίας, η διάσημη όπερα του Γκουνό είχε ανεβεί στη σκηνή της αίθουσας «Τριάντη» του πρόσφατα κρατικοποιημένου Μεγάρου Μουσικής, με πρωταγωνιστές τον Αμερικανό τενόρο Ερικ Κάτλερ, την Ελληνίδα υψίφωνο Αλεξία Βουλγαρίδου και τον Γεωργιανό βαθύφωνο Παάτα Μπουρτσουλάτζε.

Η αναβίωσή της προσαρμόστηκε δίχως πρόβλημα στην υπερσύγχρονη σκηνή του ΚΠΙΣΝ, αναπτύσσοντας για μία ακόμη φορά αβίαστα το ευφυώς και καλαίσθητα επεξεργασμένο επικοινωνιακό της δυναμικό ως θέαμα. Παρακολουθήσαμε την πρεμιέρα (7/4/2022), αποκομίζοντας πολύ καλές εντυπώσεις.

Αυτή τη φορά, τους ρόλους του πρωταγωνιστικού ζεύγους ερμήνευσαν δύο μετακλημένοι τραγουδιστές, ο Σικελός τενόρος Ιβαν Μαγκρί (Φάουστ) και η Ρωσίδα υψίφωνος Ιρίνα Λούνγκου (Μαργαρίτα), με τους οποίους συνέπραξε, συμπληρώνοντας το κρίσιμο τρίγωνο, ο Ελληνας μπασοβαρύτονος Γιάννης Γιαννίσης (Μεφιστοφελής). Η διανομή υπήρξε ισορροπημένη από άποψη ποιότητας φωνών και ερμηνευτικής απόδοσης. Ωστόσο, το δυναμικό, εύηχο, καλοπλασμένο τραγούδι του ακμαίου Μαγκρί ήχησε καταφανώς «ιταλικό», ενώ αυτό της Λούνγκου, παρότι όμοια άρτιο, προσεγμένο και μεστό, δεν διέθετε τo αβίαστo και, κυρίως την πειστικά νεανική δροσιά που ζητά ο ρόλος της Μαργαρίτας.

Ο έμπειρος Γιαννίσης προσέδωσε στον κομβικό ρόλο του χειριστικού Μεφιστοφελή το ζητούμενο φωνητικό βάρος και σκοτεινό σκηνικό δέος. Ο βαρύτονος Διονύσης Σούρμπης υπήρξε ένας ταιριαστά νεανικός, νευρώδης Βαλεντίνος, η υψίφωνος Μιράντα Μακρινιώτη ένας χαριτωμένα αδέξιος Ζίμπελ και η μεσόφωνος Αννα Αγάθωνος μια φωνητικά πολύ καλή, απολαυστικά αφελής Μάρθα.

Θα επισημάνουμε με έμφαση ότι απολύτως αποφασιστική για την ποιότητα του όλου υπήρξε η διεύθυνση του ανερχόμενου Γάλλου αρχιμουσικού Πιερ Ντιμουσό, ο οποίος ουσιαστικά κατέστησε την Ορχήστρα της ΕΛΣ –αίφνης!- πρωταγωνίστρια του ακροάματος, αντλώντας από αυτήν θαυμαστά ακριβές, ρευστά μελωδικό, σαφώς αρθρωμένο παίξιμο, συνειδητά και ιδανικά υποστηρικτικό της πεμπτουσιακά γαλλικής μουσικοαισθητικής ταυτότητας του έργου! Εχουν υπάρξει πραγματικά σπάνιες οι παραστάσεις στις οποίες το σύνολο αυτό έχει αναπτύξει τόσο ολοκληρωμένα το εκφραστικό δυναμικό του. Αντίθετα, η Χορωδία της ΕΛΣ, ειδικά στις πρώτες της εμφανίσεις στη σκηνή, είχε προβλήματα συντονισμού και συνοχής.

Μια απολαυστική, ανθεκτική σκηνοθεσία

Δέκα χρόνια μετά την αρχική παρουσίαση, η φροντισμένη αναβίωση της ανθεκτικής σκηνοθεσίας και των «πειραγμένων» χορογραφιών από τον ταλαντούχο Ρενάτο Τζανέλα επιβεβαίωσε το πόσο συνολικά εύστοχο ήταν το ισορροπημένα εκσυγχρονιστικό ανέβασμα του «Φάουστ».

Εξελικτικά μεταλλασσόμενο παράλληλα προς την πορεία της δράσης, το αφαιρετικό σκηνικό του Αλεσάντρο Κάμερα, τα κοστούμια της Κάρλας Ρικότι και οι θεατρικά ενεργοί φωτισμοί του Γιάκοπο Παντάνι συνδύασαν έξυπνα (και τυπικά!) τους δεδηλωμένους φυσικούς, με τους νοηματικούς τόπους και τις επικαιρικές συνάφειες της όπερας του Γκουνό προς την εποχή της: την κατάσταση φιλοσοφικής μαθητείας - ζωής του πρωταγωνιστή (σχολική τάξη, χειρόγραφες σημειώσεις μαγείας/επιστήμης στα φόντα), τη γιορτή στο χωριό (ανάμνηση παριζιάνικης χοροεσπερίδας της εποχής), την εκμαυλιστική Βαλπούργια Νύχτα (ονειρικό θέατρο-μέσα-στο-θέατρο) κ.ο.κ.

Γι’ άλλη μια φορά, αβίαστα λειτούργησαν τα εφευρημένα, κινησιολογικώς χορογραφημένα εμβόλιμα των καμπαρντινοφόρων ακολούθων του Μεφιστοφελή, καθώς επίσης διάφορες φευγαλέες, χορογραφικές, επισχολιαστικές βινιέτες. Αριστα ενταγμένο στη δράση ήταν, επίσης, το μπαλέτο, εκ των ων ουκ άνευ στοιχείο στη γαλλική grand opéra: ο επίσημος, τελετουργικά γεωμετρικός χορός –βαλς!– στο χωριό, τον οποίο ο Μεφιστοφελής εξωθεί σε όργιο και η παρέλαση αισθησιακών φαντασιώσεων που προσφέρει ο Μεφιστοφελής στον Φάουστ στη Βαλπούργια Νύχτα.

Ασφαλώς και πρόκειται για μια σκηνοθεσία όπερας υπογεγραμμένη από έμπειρο και ευφυή χορογράφο˙ άλλωστε, ο Τζανέλα έχει εμπλουτίσει με το ταλέντο κι’ άλλες τέτοιες αλλού. Αυτό, όμως, δεν την εμποδίζει από το να είναι μια απολαυστικά εύληπτη, ερεθιστικά ευφυής, καλαίσθητη, ανθεκτικά γοητευτική απόδοση του αριστουργήματος του Γκουνό.