Η «Ορχήστρα της Ειρήνης» και η MusicAeterna

«Είναι κολακευτικό να λέει ο κόσμος πως αυτή είναι η “Ορχήστρα της Ειρήνης”. Μια ορχήστρα δεν μπορεί βέβαια να φέρει την ειρήνη. Αυτό που μπορεί να πετύχει είναι να δείξει πως υπάρχει ισότητα μεταξύ των μουσικών. Στην ορχήστρα κανείς δεν ζητά διαβατήριο». Αυτό επαναλαμβάνει συχνά ο αρχιμουσικός, πιανίστας και παιδαγωγός Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ, όταν αναφέρεται στην περίφημη West-Eastern Divan Orchestra, την ορχήστρα που «συστεγάζοντας» νέους Ισραηλινούς και Αραβες μουσικούς ίδρυσε ο ίδιος το 1999 μαζί με τον κορυφαίο διανοητή και καθηγητή Εντουαρντ Σάιντ (1935-2003).

Η αλήθεια είναι ότι τα χρόνια που ακολούθησαν την ίδρυση της ορχήστρας, οι δράσεις της, το ρεπερτόριό της και οι ευαισθησίες της της χάρισαν διεθνώς το προσωνύμιο «Ορχήστρα της Ειρήνης», χαρίζοντας και στον Αργεντινο-Ισραηλινό Μπαρενμπόιμ το δικαίωμα να λειτουργεί συχνά ως «πρεσβευτής» της αποστολής των τεχνών να συμβάλλουν στην επίλυση παγκόσμιων προβλημάτων. Δεκάδες φορές έχει συμμετάσχει σε συνέδρια με παρόμοιο θέμα και εκατοντάδες άρθρα έχουν φιλοξενηθεί στις μεγαλύτερες εφημερίδες του κόσμου για την αποστολή και το μήνυμα που στέλνει εσαεί η «Ορχήστρα της Ειρήνης» - μήνυμα που δεν περιορίζεται ασφαλώς στο μεσανατολικό ζήτημα.

Την αρμονική συνύπαρξη έχουν άλλωστε εξάρει και οι ίδιοι οι μουσικοί της ορχήστρας, όπως η Τάιμ από τη Ραμάλα και η Πέρι από το Τελ Αβίβ, που συνεργάζονται αγαστά λέγοντας πως «ο μαέστρος Μπάρενμποϊμ λέει συνεχώς πως όταν παίζουμε, πρέπει να μοιραζόμαστε τις ίδιες σκέψεις και τα ίδια αισθήματα. Εχει δίκιο. Αυτό που μετράει είναι οι ανθρώπινοι δεσμοί».

Αλήθεια όμως, αυτή η πλευρά του κόσμου και της Ευρώπης που έχυσε τόνους μελάνης εξυμνώντας τη σημασία της παρουσίας της «Ορχήστρας της Ειρήνης» είναι η ίδια Ευρώπη που υποδέχτηκε ψυχρά και αμέτοχα την είδηση ότι ματαιώθηκε η χθεσινή συναυλία του Θεόδωρου Κουρεντζή με τη MusicAeterna στο Konzerthaus στη Βιέννη, κατ’ επιταγήν του Ουκρανού πρέσβη;

Μια συναυλία μάλιστα με τίτλο «Ενα σημάδι ελπίδας και ειρήνης» που επρόκειτο να γίνει ώστε τα έσοδα να διατεθούν για την Ουκρανία! Κι όμως ο Ουκρανός πρέσβης στην Αυστρία άσκησε βέτο στο Konzerthaus ζητώντας «την αποχή Ρώσων καλλιτεχνών σε συναυλίες υπέρ της Ουκρανίας», αίτημα που -άκουσον άκουσον- έκανε δεκτό η διοίκηση του βιεννέζικου μεγάρου μουσικής, αν και ασφαλώς δεν είναι στα καθήκοντα του πρέσβη καμίας χώρας η διαμόρφωση του ρεπερτορίου ή η έγκριση της προέλευσης των μουσικών και τα «διαπιστευτήριά» τους. «Το Konzerthaus της Βιέννης δεν πρέπει να αγνοήσει την πολιτική διάσταση μιας παράστασης ορχήστρας με έδρα την Αγία Πετρούπολη, σε καιρούς πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και αμέτρητων δεινών. Κατανοούμε και συμμεριζόμαστε την απόγνωση για τα εγκλήματα πολέμου στην Ουκρανία και καταδικάζουμε ανεπιφύλακτα αυτήν την επιθετικότητα» ανέφερε ο διευθυντής του Konzerthaus, Ματίας Νάσκε.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία και όσα τρομακτικά συντελούνται εκεί με ευθύνη του Πούτιν είναι μια δραματική πραγματικότητα. Αυτές οι αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας όμως και ειδικά ως προς την τέχνη, που, ακόμα κι αν έχει στόχο να προάγει τον ανθρωπισμό, «εργαλειοποιείται» με πρωτοφανή τρόπο και λογοκρίνεται, είναι μια θλιβερή πραγματικότητα που σίγουρα δεν βοηθάει την Ουκρανία, ούτε και τον τερματισμό του πολέμου. Δεν είναι μόνο κρίμα, είναι και τρομακτικό.