Συμφωνικές συναυλίες από ελληνικές ορχήστρες

Οι συναυλίες που έδωσαν στις αρχές του Οκτώβρη ελληνικές ορχήστρες σηματοδότησαν το ξεκίνημα της νέας, επιτέλους κανονικής καλλιτεχνικής περιόδου. Παρακολουθήσαμε όσες ήταν εφικτό διότι, ως συνήθως, οι μουσικοί θεσμοί προγραμματίζουν τις εκδηλώσεις τους στις ίδιες «καλές» μέρες, θέτοντας ανεπίλυτα διλήμματα στους φιλόμουσους. Ολες φιλοξενήθηκαν στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής και άφησαν γενικώς καλές εντυπώσεις.

Στις 8/10/2021, πρώτη σήκωσε την αυλαία η ΚΟΑ υπό τον καλλιτεχνικό της διευθυντή Λουκά Καρυτινό, προτείνοντας ένα πρόγραμμα υπό τον γενικό τίτλο «Εξοδος στο φως».

Η βραδιά ξεκίνησε με τις «Μεταπλάσεις Β’» του Γιάννη Ιωαννίδη (γεν. 1930), έργο του 1970, γραμμένο στη μνήμη του Γιάννη Χρήστου (1926-1970) που είχε χαθεί στις αρχές εκείνης της χρονιάς σε ένα ατύχημα που, προστιθέμενο στο άδοξο τέλος του Σκαλκώτα το 1949, πιθανότατα στέρησε την ελληνική μουσική από ένα διαφορετικό και σίγουρα πιο ισορροπημένο μέλλον. Εργο με γραφή τυπική του διεθνούς μουσικού μοντερνισμού της εποχής –αυστηρά αφαιρετικό, με διάφανη ενορχήστρωση, εκδιπλούμενο σε διαλόγους ηχητικής χροιάς μεταξύ εγχόρδων και πνευστών– δόθηκε με ακρίβεια και καθαρότητα.

Στη συνέχεια η Γερμανίδα μεσόφωνος Κρίστα Μάγερ τραγούδησε «Τα τραγούδια για τα νεκρά παιδιά» του Μάλερ σε μια μεστή, λυρική, συνολικά φροντισμένη ερμηνεία που, όμως, ενίοτε υπονομευόταν καθώς η ορχήστρα κάλυπτε τη φωνή της. Η συναυλία ολοκληρώθηκε με τη «Συμφωνία αρ.1» του Μπραμς, σε μια εξωστρεφή, σαφώς δυναμική ερμηνεία, εστιασμένη στη στήριξη της συγκρουσιακής δραματουργίας της μουσικής, εμπλουτισμένη από πολύ ωραίες συνεισφορές των ξύλινων πνευστών, ειδικά στις λυρικές, αργές παραγράφους. Σε συνολική, μακροσκοπική θεώρηση, ωστόσο, υστερούσε κατά τόπους ως προς τη διατήρηση της τεταμένης ροής στον μουσικό ειρμό.

Στις 20/10/2021, ακούσαμε τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών υπό τον Βύρωνα Φιδετζή. Το πρόγραμμα ξεκίνησε με την πρώτη ελληνική παρουσίαση της «Εισαγωγής D.649» του Σούμπερτ, δοσμένη δυναμικά, με ρωμαλέο ωστικό παλμό. Ακολούθησε το «Κοντσέρτο για βιολί» που συνέθεσε ο Εριχ Κόρνγκολντ στις ΗΠΑ το 1945, συνδυάζοντας την κεντροευρωπαϊκού στίγματος εκλεπτυσμένα μοντερνιστική γραφή της δεκαετίας του 1930 με τον συναισθηματισμό και τη σαγήνη των μεσοπολεμικών χολιγουντιανών σάουντρακ στα οποία διέπρεπε. Εμπειρος σολίστας, ο Γιώργος Δεμερτζής απέδωσε ιδανικά τη νωχελικά ρευστή μελωδική φραστική, την ονειρική ατμόσφαιρα, τις αισθησιακές αιχμές πάθους αλλά και τις διονυσιακές, άγρια δεξιοτεχνικές εξάρσεις στο καταληκτικό μέρος.

Κυρίως, όμως, και παρά κάποια αμελητέα ολισθήματα τόνου, η ανάγνωσή του ξεχώρισε για τη φυσικότητα και τη συγκινησιακή αμεσότητα με την οποία προσέγγισε την υβριδική, ουδέποτε εγκεφαλική μουσική του Αυστροεβραίου συνθέτη.

Τη συναυλία ολοκλήρωσε η σπάνια παρουσιαζόμενη, τριμερής «Συμφωνία αρ.3» του Ντβόρζακ. Η εκφραστικά άμεση, απολαυστικά ατμοσφαιρική εκτέλεση υπό τον Φιδετζή ανέδειξε άριστα τη συμβατικά ρομαντική δραματουργία, προσέγγισε με ευγένεια τα εθνικοσχολικού (λέγε: σλάβικου) στίγματος στοιχεία της γραφής και, βεβαίως, αξιοποίησε στο έπακρο τα ωραία έγχορδα της ΦΟΑ προβάλλοντας τον ρευστό μελωδισμό του συνθέτη.

Τέλος, στις 22/10/2021, παρακολουθήσαμε μια πολύ καλή συναυλία της ΚΟΑ υπό τον 36χρονο Ιταλό αρχιμουσικό Τζάκοπο Σιπάρι ντε Πεσκασερόλι, με τίτλο «Σκοτεινά ρεύματα» και αφιέρωση στο έτος Σεν-Σανς. Πρώτη ακούστηκε η πρόσφατη σύνθεση του Τάσου Ρωσόπουλου «Ο μέγας Παν τέθνηκε». Ξεκινώντας από λογοτεχνική αφετηρία, το μέσης διάρκειας κομμάτι εξέφραζε την έγνοια για την οικολογική/κλιματική κρίση. Το ήπια μοντερνιστικό, ηχητικά περιπετειώδες ακρόαμα για μεγάλη συμφωνική ορχήστρα αξιοποιούσε ισορροπημένα τόσο τον μεταρομαντικό ήχο όσο και τον μινιμαλισμό.

Ακολούθησε το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ.3» του Σεν-Σανς. Το ερμήνευσε εξαιρετικά ο Θοδωρής Τζοβανάκης παρακάμπτοντας εξ αρχής τον σκόπελο της αυτάρεσκης, επιδειξιομανούς δεξιοτεχνίας. Αντίθετα, η ανάγνωσή του εκτός από ακρίβεια, υψηλή τεχνική άνεση, α λα Λιστ δυναμισμό και αβίαστο συντονισμό προς την ορχήστρα, διέθετε βαθιά ευγένεια και ευαισθησία που χάρισαν πρόσθετο ενδιαφέρον στο ηδονοθηρικής γραφής κοντσέρτο του Γάλλου συνθέτη.

Η συναυλία ολοκληρώθηκε απολαυστικά και σε θετική διάθεση με τη «Συμφωνία αρ.3, Σκοτική» του Μέντλεσον, έργο οικείο στους μουσικούς της ΚΟΑ, που ο Ιταλός αρχιμουσικός διηύθυνε με άνεση, νεανικό σφρίγος και εκφραστικότητα.