Μας τραγουδούν «Χαμηλόφωτες μπαλάντες» που άγουν την ψυχή

ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΙ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΧΑΤΖΗΣ

Αύριο σας έχουμε ένα, νομίζω, σπουδαίο δώρο: το ολοκαίνουργιο cd των Κώστα και Αλέξανδρου Χατζή. «Χαμηλόφωτες μπαλάντες» ο τίτλος του, περιέχει ολοκαίνουργια τραγούδια (στην πολυτελή συσκευασία θα υπάρχουν και οι στίχοι που υπογράφει ο Δήμος Βαλσάμης), με τον Κώστα Χατζή να ακούγεται πιο επίκαιρος από ποτέ.

«Με τον ποιητή Δήμο Βαλσάμη μάς συνδέει μια στενή οικογενειακή φιλία από το 1983», μας λέει ο Αλέξανδρος για τα τραγούδια του cd. «Τότε είχε συνεργαστεί με τον πατέρα μου σε μια δισκογραφική δουλειά με τίτλο “Τα στίγματα του καιρού”, η οποία μέχρι σήμερα είναι απόλυτα διαχρονική στα μηνύματά της, σαν να ηχογραφήθηκε χθες. Ηρθε το πλήρωμα του χρόνου λοιπόν και πριν ένα χρόνο καθώς διάβασα κάποια πιο πρόσφατα ποιήματά του σε μορφή στίχου με αυτόν τον τίτλο, “Χαμηλόφωτες μπαλάντες”, ένιωσα την ανάγκη να τα μελοποιήσω».

Συνθέσεις του Κώστα και του Αλέξανδρου Χατζή θα υπάρχουν λοιπόν στο cd. Και θα τραγουδούν και οι δύο. Καινούργια κομμάτια εν μέσω καραντίνας; ρωτάω με απεριόριστο σεβασμό τον μέγα Κώστα Χατζή. «Εχω βιώσει καραντίνα από το 1955 έως σήμερα και επένδυσα με μελωδίες σε στίχους και ποιήματα που αναφέρονται στ’ ανθρώπινα δικαιώματα, ανθρώπινα καθήκοντα και καταγγέλλοντας την πολιτεία με σεβασμό έως σήμερα», απαντά.

Και συνεχίζει: «Εγραψα ρομαντικά τραγούδια κι όχι ερωτικά, με τρυφερά λόγια». Ο Κώστας Χατζής βίωσε πολύ ρατσισμό επί δεκαετίες. «Οσον αφορά για το ρατσισμό δεν έχω την ικανότητα να γράψω λακωνικά για μία ζωή τόσων χρόνων», επισημαίνει. «Θα σας πω πως το ξεπέρασα, παρόλο που είχα χαμηλές γραμματικές γνώσεις. Αλλά δεν με εμπόδιζαν να διαβάζω, και να ρωτώ, ακόμη και σήμερα. Αν στην υδρόγειο υπάρχουν δύο ή τρεις λαοί που ξεχωρίζουν, είναι οι Ελληνες, έχω επιχειρήματα τεκμηριωμένα να μιλήσω γι’ αυτόν το λαό τον υπέροχο. Ο Ελληνας έχει ρατσισμό, αλλά όχι με επίγνωση του ρατσισμού. Κάτι που με βοήθησε να το ξεπεράσω ήταν όταν διάβασα στις Πράξεις των Αποστόλων κεφ. 10:34 που λέει: Τότε ο Πέτρος άρχισε να μιλάει και είπε: “Τώρα καταλαβαίνω πραγματικά ότι ο Θεός δεν είναι προσωπολήπτης, αλλά σε κάθε έθνος όποιος τον φοβάται και κάνει το σωστό είναι ευπρόσδεκτος σε αυτόν”. Αυτό με βοήθησε να το ξεπεράσω και είμαι περήφανος που γεννήθηκα κάτω απ’ αυτόν τον ουρανό μ’ αυτό το λαό και είμαι γύφτος Ελληνας. Και σας πληροφορώ, πολλοί από τη φυλή μου πολέμησαν για την Ελλάδα και χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους. Αλλά η πολιτεία ποτέ δεν έσκυψε πάνω από τα προβλήματά τους και τους αφήνει να κάνουν όλες τις μορφές των εγκλημάτων. Να μην είμαστε όμως... αχάριστοι! Μας χάρισαν γκέτο που ήταν υποβαθμισμένα, όπως Δουργούτη, μετά Πετράλωνα, μετά Αγία Βαρβάρα, μετά Λιόσια, Ζαφείρι... Αυτά τα τραγούδησα και τα τραγουδώ όχι με άμεσο τρόπο αλλά με έμμεσο, γι’ αυτό δεν με συμπαθεί η πολιτεία».

Ο Αλέξανδρος ζει τα τελευταία χρόνια στη Γερμανία: «Να θυμίσω πως στην ουσία είμαι πρώτα Γερμανός υπήκοος και αργότερα πήρα την ελληνική υπηκοότητα, διότι η Γερμανίδα μητέρα μου η Ursula, η οποία έφυγε από τη ζωή το 1999, με γέννησε στη Γερμανία και λίγο μετά σε προσχολική ηλικία ήρθα μαζί της στην Ελλάδα ώστε να είμαστε όλοι μαζί ως οικογένεια καθώς είχε κιόλας προηγηθεί η γέννηση του μεγαλύτερου αδελφού μου, Ευάγγελου. Αργότερα ακολούθησε κι η μικρότερη αδελφή μου, η Αγάπη».

Κι εξηγεί γιατί αποφάσισε να μετακομίσει από την Ελλάδα στη Γερμανία. «Εκατοντάδες χιλιάδες Ελληνες τα τελευταία 6-8 χρόνια πήραν τελικά την ίδια απόφαση, να φύγουν από την Ελλάδα για βιοποριστικούς λόγους, σώζοντας απλά την αξιοπρέπειά τους και της οικογενείας τους. Πολλοί φίλοι και γνωστοί μου οι οποίοι διαπρέπουν στον χώρο της μουσικής στη χώρα μας, πήραν το δρόμο της ξενιτιάς μόνο και μόνο για τον ίδιο λόγο που λέγεται οικονομική κρίση. Δεν έβλεπα να υπάρχει καμιά δυνατότητα εξέλιξης και υποστήριξης σε επίπεδο μουσικής παραγωγής, ούτε και δυνατότητα ζωντανών εμφανίσεων, παρά μόνο αδράνεια στην αδράνεια. Κι εφόσον η αδράνεια δεν είναι στη φύση μου, επέλεξα να επιστρέψω στην γενέτειρά μου η οποία παρείχε τις απαραίτητες συνθήκες για μια αξιοπρεπή ζωή αλλά και δημιουργικότητα».

• Τελικά άξιζε τον κόπο;

Αλέξανδρος: Κατ’ αρχάς άξιζε για έναν πολύ σημαντικό λόγο, διότι εδώ στη Γερμανία γνώρισα την ωραία Ελένη τη γυναίκα μου, τον σημαντικότερο άνθρωπο της ζωής μου, και παντρευτήκαμε πριν από τρία χρόνια. Οπότε αυτό και μόνο καθιστά την αλλαγή αυτή ουσιαστικά πετυχημένη. Κατά δεύτερο λόγο μπορώ να πω με σιγουριά πως χάρη στην παραμονή μου εδώ στη Γερμανία είχα τη δυνατότητα να υποστηρίξω με ψυχή τις «Χαμηλόφωτες μπαλάντες».

• Ποια τραγούδια έχουν ψυχή; Υπάρχουν άψυχα τραγούδια;

Αλέξανδρος: Βρίσκω τα βιωματικά τραγούδια ως έμψυχα. Οταν συναντά κανείς τον εαυτό του μέσα σε ένα τραγούδι το οποίο τον πλημμυρίζει με έντονα συναισθήματα και αναμνήσεις, τότε έχει μαγνητιστεί από τραγούδι με ψυχή. Τα άψυχα τραγούδια δημιουργούνται με άλλο σκοπό. Ισως είναι απαραίτητα απλά για διασκέδαση, όχι όμως για ψυχαγωγία με την καθαυτήν έννοια της λέξης. Οι «Χαμηλόφωτες μπαλάντες», πάντως, άγουν την ψυχή και μιλάνε σ’ αυτήν.

• Είσαι μία ανεξάρτητη προσωπικότητα στο τραγούδι, αλλά ταυτόχρονα συνεργάζεσαι και με τον πατέρα σου, όπως τώρα. Είναι εύκολη η συνεργασία μαζί του;

Αλεξανδρος: Ο Κώστας Χατζής είναι ο μέντοράς μου. Οχι μόνο στο τραγούδι αλλά σε όλο το φάσμα της ζωής μου. Ως άνθρωπος κι ως καλλιτέχνης διακρίνεται για την ταπεινότητά του. Παράλληλα είναι πολύ σταθερός στις αρχές του, οι οποίες πηγάζουν από την αγάπη που βασίζεται σε θεϊκές αρχές, όπως ακριβώς αυτές περιγράφονται στο παγκόσμια γνωστό βιβλίο του Θεού, την Αγία Γραφή. Ετσι λοιπόν έχουμε ακριβώς τον ίδιο κώδικα επικοινωνίας, ο οποίος έχει πάντα επιτυχία στο να ενώνει κι όχι να διασπά τους ανθρώπους σε οποιαδήποτε άλλη συνεργασία έχουμε στην καθημερινότητά μας.

Κώστας Χατζής: «Ολα μου τα τραγούδια λένε τη ζωή μου»

Eχει δεχτεί τόνους αγάπης και θαυμασμού o Κώστας Χατζής. «Δεν κάνω παράπονο για το λαό, ο λαός μ’ αγάπησε και με αγαπάει», μου λέει με τη γνωστή, διάσημη, βαριά φωνή του. «Αυτοί με βοήθησαν να γράφω, μου δώσανε ένα ποτήρι νερό να περάσω την έρημο. Την αγάπη τη δέχτηκα και τη δέχομαι ακόμα, θα ήμουν αχάριστος αν δεν την αναγνώριζα τη θαλπωρή και την αγάπη του κόσμου. Με τον τρόπο μου την εξέφρασα μέσα από τα τραγούδια μου. Ολα μου τα τραγούδια μιλάνε και λένε τη ζωή μου».

Ενας πολύ ταπεινός κι ευγενικός άνθρωπος που χαίρεσαι να τον ακούς να μιλάει, να μονολογεί. «Δε δέχομαι τον θαυμασμό, γιατί; Διότι δεν είμαι αυτόφωτος, είμαι ετερόφωτος και έχω επιχειρήματα να τα αποδείξω, έκλεψα από ποιητές, από μουσικές και επένδυσα τους στίχους και ποιήματα. Η γυναίκα μου λέει “όχι, δεν έκλεψες, έκανες ανάπτυξη, έτσι να λες”. Δεν πιστεύω στον Γάνδη και τον Μένη, θεούς της τύχης και της μοίρας, αυτοί είναι κατασκευασμένοι θεοί από τους ανθρώπους. Πιστεύω στη σύμπτωση που λέει η Αγία Γραφή, ο Εκκλησιαστής, κεφ. 9:11.

Είδα και κάτι άλλο κάτω από τον ήλιο: Δεν κερδίζουν πάντα οι ταχείς τον αγώνα δρόμου, ούτε νικούν πάντα οι κραταιοί στη μάχη, ούτε έχουν πάντα οι σοφοί την τροφή, ούτε διαθέτουν πάντα οι ευφυείς τα πλούτη, ούτε είναι πάντα επιτυχημένοι εκείνοι που έχουν γνώση, επειδή σε όλους προκύπτουν απροσδόκητες καταστάσεις σε ανύποπτο χρόνο. Διότι ο άνθρωπος δεν γνωρίζει πότε έρχεται ο καιρός του. Σαν τα ψάρια που πιάνονται σε κακό δίχτυ και τα πουλιά που πιάνονται σε παγίδα, έτσι και οι γιοι των ανθρώπων παγιδεύονται σε καιρό συμφοράς, όταν αυτή τους βρίσκει ξαφνικά. Θυμάμαι καλλιτέχνες καλύτερους από μένα, απλώς δεν είχαν τη σύμπτωση ή δεν είχαν το κουράγιο να διαχειριστούν και ν’ αντέξουν τις αποτυχίες».

• Ως πότε, κύριε Χατζή, «πρέπει» να τραγουδάει ένας τραγουδιστής;

«Οι καλλιτέχνες που είναι καλλίφωνοι, όταν τους εγκαταλείπει η ωραία φωνή τους. Αλλά και μερικοί που παρόλο που είναι νέοι έρχεται πιο γρήγορα η γεροντική άνοια, εγκαταλείπουν από αξιοπρέπεια. Αν όμως μερικοί που υπηρετούν το λόγο, κι όχι το ερωτικό ή το ρομαντικό τραγούδι και είναι βραχνοκόκοροι, όπως η αφεντιά μου, μπορούν να τραγουδούν έως πριν από την κάσα».