Συνεχίζοντας γενναία τον εμπλουτισμό του ρεπερτορίου της με ανεβάσματα σημαντικών έργων σε νέες παραγωγές, τις οποίες θα μπορεί και αξίζει να αναβιώνει τα επόμενα χρόνια, η ΕΛΣ παρουσίασε τη «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» του Σοστακόβιτς, σε σκηνοθεσία της Γαλλίδας ηθοποιού Φανί Αρντάν (12/5/2019). Πρόκειται για τη διάσημη πλέον, αρχική εκδοχή της όπερας του κορυφαίου Σοβιετικού συνθέτη, η οποία έκανε πρεμιέρα με τεράστια επιτυχία στο Λένινγκραντ το 1934 και παρουσιάστηκε ακολούθως με όμοια επιτυχία στη Δύση.
Ωστόσο, δύο χρόνια αργότερα, έγινε το διασημότερο θύμα προς παραδειγματισμό της σταλινικής λογοκρισίας που, προκρίνοντας το ιδεολογικοαισθητικό δόγμα του «σοσιαλιστικού ρεαλισμού» στη μουσική, απέρριψε με δριμύτητα το έργο, υπαγόρευσε τη διακοπή των παραστάσεων και ουσιαστικά απέτρεψε τον Σοστακόβιτς από το να συνθέσει άλλη όπερα.
Η ΕΛΣ πρωτοπαρουσίασε τη «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ» το 1996, επί Αλκη Μπαλτά, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, με την Κατερίνα Οικονόμου στον επώνυμο ρόλο. Το τωρινό είναι το πρώτο ανέβασμα με την πλήρη ενορχήστρωση, κάτι που στο περιορισμένης ηχοχωρητικότητας Ολύμπια προφανώς δεν ήταν εφικτό. Η νέα παραγωγή άφησε πάρα πολύ καλές εντυπώσεις.
ΕΛΣ - «Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ»
Η Αρντάν –σκηνοθετώντας πρώτη φορά όπερα– και το επιτελείο συνεργατών της πρότειναν μια σκηνική υπερπαραγωγή που διατήρησε τον ιστορικό χώρο/τόπο του Λεσκόφ (Ρωσία, 19ος αιώνας) και στήριξε με καθαρότητα και σαφήνεια το ξετύλιγμα της αμοραλιστικής τραγικής ιστορίας της «εμπόρισσας» Κατερίνας: από την πληκτική, καταπιεστική συμβίωση με τον στείρο σύζυγο και τον λάγνο πεθερό, στη γεμάτη αποφασιστικότητα απελευθερωτική υπέρβαση του έρωτα με τον εργάτη Σεργκέι και από εκεί –περνώντας από δύο φόνους– στην πτώση της εξορίας, την έκπτωση της ερωτικής προδοσίας και του εκδικητικού θανάτου/αυτοκτονίας.
Τα καλειδοσκοπικού πλούτου κοστούμια εποχής των Μιλένα Κανονέρο και Πέτρα Ράινχαρτ, το ημιαφαιρετικό, κυβιστικό σκηνικό του Τομπίας Χόαϊζελ (διώροφο υποστατικό των Ισμαήλφ), η θεατρικά χορογραφημένη κινησιολογία από την Κολεκτίβα (ΛΑ)ΟΡΝΤ και οι λεπτομερείς, θεατρικά υποστηρικτικοί φωτισμοί του Λούκα Μπιγκάτσι, συνέθεσαν μια κινητική, γεμάτη εναλλαγές και φυγές σκηνική εικόνα.
Το θέαμα οπτικοποίησε σχολαστικά, με εύστοχα κυμαινόμενο στιλιζάρισμα αλλά δίχως εξπρεσιονιστικές διαθλάσεις το κείμενο του λιμπρέτου, ακολουθώντας τις αλλεπάλληλες μεταπτώσεις διαθέσεων της μουσικής: τους σπαρακτικούς λυρικούς μονολόγους της Κατερίνας, τις παροξυσμικής οξύτητας σκηνές εξουσιαστικής και σεξιστικής βίας, τις γκροτέσκες εμφανίσεις/βινιέτες, τα βιτριολικά σατιρικά ιντερλούδια, τα σαρκαστικά ψευδοπαραδοσιακά χορωδιακά κ.ο.κ. Περιττός ήταν ο εφευρεμένος σχολιασμός από τους δύο αντιθετικούς ασπρόμαυρους «αγγέλους» -δύο γυμνοί χορευτές με κυκλικές φτερούγες στη ράχη- στην αρχή και στο τέλος της όπερας. Τραγουδιστές και χορωδία ανταποκρίθηκαν πιστά στη σκηνοθεσία και την κινησιολογία.
Πολύ καλό από κάθε άποψη ήταν το ακρόαμα, που, σημειωτέον, υποστηρίχθηκε ανεξαιρέτως πολύ καλά από την πολυπληθή, άριστα ισορροπημένη διανομή. Η έμπειρη, ακμαία Ρωσίδα υψίφωνος Σβετλάνα Σοζντάτελεβα υπήρξε ιδανική Κατερίνα: νέα, όμορφη, με άριστη τεχνική και δυνατή φωτεινή, καλά εστιασμένη φωνή, ακριβές, καλοπλασμένο τραγούδι. Ιδανικά πειστικός Σεργκέι υπήρξε δίπλα της ο Ρώσος τενόρος Σεργκέι Σεμισκούρ: πανύψηλος, στιβαρού αναστήματος –μην ξεχνάμε η όπερα είναι θέατρο!-, φωνητικά ρωμαλέος. «Γάντι» ταίριαξαν στους δύο πρωταγωνιστές ο μπασοβαρύτονος Γιάννης Γιαννίσης ως απεχθής, λάγνος πεθερός Μπορίς και ο τενόρος Γιάννης Χριστόπουλος ως άβουλος Ζινόβι.
Πειστικές στους σύντομους αλλά βαρύνοντες ρόλους τους υπήρξαν η υψίφωνος Σοφία Κυανίδου (Αξίνια), ο βαθύφωνος Δημήτρης Κασιούρμης (Παπάς) και η μεσόφωνος Βικτώρια Μαϊφάτοβα (Σονιέτκα), καλοί όλοι οι υπόλοιποι τραγουδιστές των πλαισιωτικών ρόλων. Πολύ καλή, συντονισμένη και ακριβής ήταν η απόδοση της Χορωδίας της ΕΛΣ. Επικεφαλής του όλου, ο Βασίλης Χριστόπουλος δάμασε με θαυμαστή πυγμή την κολοσσιαίων διαστάσεων ορχήστρα, οικονομώντας σωστά τις εφιαλτικής έντασης δυναμικές, συντονίζοντας καλά τα εμβατηριακής υποδομής σκωπτικά ιντερλούδια, στηρίζοντας αδιάλειπτα τους μονωδούς. Σπάνια έχουμε ακούσει την Ορχήστρα της ΕΛΣ σε τέτοια ποιότητα απόδοσης.
Και ένα τελικό συμπέρασμα/δίδαγμα: αντίθετα από τη γενική, αβασάνιστη πεποίθηση (τίνος και με τι απτά κριτήρια/τεκμήρια;) που θέλει το ελληνικό οπερόφιλο κοινό να προτιμά αδιαπραγμάτευτα τους κλασικούς του ιταλικού ρομαντισμού, η υποδοχή και η αποτίμηση των παραγωγών της ΕΛΣ κατά την τελευταία διετία έδειξαν ότι ο 20ός αιώνας –Ρίχαρντ Στράους, Γιάνατσεκ, Σοστακόβιτς- ελκύει εξίσου το κοινό και αποδίδεται ομοίως καλά από τα καλλιτεχνικά σώματα του θεσμού.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας