Ανεξίτηλος ρωσο-σοβιετικός ήχος

Η Εθνική Ορχήστρα της Ρωσίας (ΕΟΡ) είναι το πρώτο μη κρατικό συμφωνικό σύνολο στη ρωσική ιστορία. Ιδρύθηκε από τον πιανίστα/αρχιμουσικό Μιχαήλ Πλετνιόφ στις παραμονές της διάλυσης της ΕΣΣΔ, το 1990, και σήμερα θεωρείται ένα από τα καλύτερα μουσικά σύνολα της χώρας.

Στηρίζεται από ιδιώτες, ιδρύματα και ενώσεις της Ρωσίας και του εξωτερικού, ενώ λαμβάνει και κρατική υποστήριξη. Η συναυλία της ΕΟΡ στο κρατικό Μέγαρο Μουσικής (18/11/2018) επικεντρώθηκε στο εθνικό ρεπερτόριο. Το ακρόαμα έφερε το ανεξίτηλο στίγμα του ιστορικού ρωσικού/σοβιετικού ορχηστρικού ήχου –στριγκά, τονικώς αψεγάδιαστα χάλκινα πνευστά, χυμώδη έγχορδα κ.λπ.– και άφησε άριστες εντυπώσεις.

Ο 61χρονος Πλετνιόφ άνοιξε τη βραδιά με μια μάλλον ψυχρή, αγέλαστη, υπερβολικά μετρημένη εκτέλεση του «Μακάβριου χορού» του Σεν-Σανς. Ακολούθησε αμέσως το «Κοντσέρτο για πιάνο αρ. 3» του Ραχμάνινοφ με σολίστα τον διεθνούς φήμης Νικολάι Λουγκάνσκι. Πολυβραβευμένος, με δισκογραφία σε πληθώρα μειζόνων δισκογραφικών εταιρειών, ο ακμαίος Ρώσος πιανίστας πρόσφερε μιαν υποδειγματικής ισορροπίας, εκφραστικού πλούτου και ρωμαλέας μουσικότητας ερμηνεία.

Ηγούμενος της εκτέλεσης, σε αγαστή συνεργασία με τον έμπειρο Πλετνιόφ, έπαιξε με ιδανικό συνδυασμό πληθωρικού αλλά ευγενούς ρομαντικού πάθους, συναρπαστικά λαμπερής, αθλητικής δεξιοτεχνίας και ανυπέρβλητης τεχνικής αρτιότητας. Κρυστάλλινη άρθρωση, αισθησιακά εύπλαστη αλλά σφριγηλή φραστική και μεγάλος ήχος, που συνδιαλεγόταν ισότιμα με το τεράστιο σύνολο, υπηρέτησαν τη συνεκτική ροή της μουσικής αφήγησης μέσα από την ευανάγνωστη διαδοχή ελασσόνων και μειζόνων επεισοδίων, λυρικών υφέσεων και εκρηκτικών κορυφώσεων.

Ο 46χρονος Λουγκάνσκι διατηρούσε αδιάλειπτα τη μακρο- και μικρο-εποπτεία του συνόλου εκάστου μέρους, διαποτίζοντας πειστικά με νόημα κάθε μουσική φράση. Ωστόσο, απείχε συνειδητά από μελωμένους συναισθηματικούς υπερθεματισμούς, επανεντάσσοντας έτσι τον εμιγκρέ Ραχμάνινοφ στο κάδρο της ρωσικής/ευρωπαϊκής μεταρομαντικής παράδοσης.

Το δεύτερο μισό της βραδιάς ξεκίνησε με το σύντομο πρελούδιο της σουίτας «Από τον Μεσαίωνα» του Γκλαζούνοφ, ένα σύντομο, απερίφραστα ρομαντικό, ατμοσφαιρικό κομμάτι. Η συναυλία ολοκληρώθηκε με μια σουίτα από το χορόδραμα «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Προκόφιεφ, την οποία συνέθεσε ο Πλετνιόφ ανθολογώντας μέρη από τις σουίτες του συνθέτη. Οργανωμένη με ερεθιστικές μεταπτώσεις διαθέσεων, παιγμένη με μεστό, χυμώδη ήχο και στιβαρό, αιχμηρό ρυθμικό παλμό, η σουίτα αποτέλεσε ιδανική ολοκλήρωση της σπάνια απολαυστικής βραδιάς.