Θαυμάσιες εκτελέσεις από τον... προσωπικό θίασο της Αργκεριχ

Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών συντηρείται από τα χρήματα των φορολογουμένων. Από την έναρξη του Φεστιβάλ Αθηνών (1955) και για περίπου 45 χρόνια, δηλαδή ώσπου να αλωθεί μουσικά ο θεσμός από τον λαϊκισμό τού «όλα περνούν», έδινε κάθε καλοκαίρι από 2 έως 8 τακτικές συναυλίες στο Ηρώδειο εντεταγμένες στο πρόγραμμα του θεσμού. Από το 2000 η συμμετοχή της περιορίστηκε δίχως δικαιολογία σε μία.

Αυτήν, λοιπόν, την πλέον καθιερωμένα μοναδική, κανονική συναυλία της με συμμετοχή της κορυφαίας Μάρθας Αργκεριχ παρακολουθήσαμε στις 13/7/2018, αποκομίζοντας κουραστικά άνισες εντυπώσεις. Οι εκτελέσεις υπό τον Στέφανο Τσιαλή ήσαν θαυμάσιες, αρτιότατα προετοιμασμένες. Ωστόσο, για τη διάρκεια και τη σύνθεση του προγράμματος –αν θέλουμε να είμαστε σοβαροί- υπήρξαν μείζονες ενστάσεις, καθώς οι ιδιόρρυθμες, εγωκεντρικά επαναληπτικές επιλογές της αγέραστης ντίβας του πιάνου κούρασαν, προκαλώντας… βαρεμάρα πολυτελείας.

Φυσικά, επίκεντρο της συναυλίας ήταν η κορυφαία πιανίστρια. Η συμμετοχή της είχε προγραμματιστεί και πέρυσι, με το ίδιο κοντσέρτο, αλλά ακυρώθηκε. Τότε, τελείως αδικαιολόγητα, σε μία κίνηση που φανερώνει ανεπίτρεπτη έλλειψη αυτοπεποίθησης για εθνικό θεσμό, ακυρώθηκε η μοναδική κανονική συναυλία της ΚΟΑ στο Φεστιβάλ Αθηνών του 2017.

Σαν να μην υπήρχαν νέοι, ακμαίοι Ελληνες πιανίστες να παίξουν το αστείο κοντσέρτο του Πουλένκ… Φέτος, πάλι, η συναυλία μεταβλήθηκε σε εμφάνιση του… προσωπικού θιάσου της: η Αργκεριχ έπαιξε δύο έργα με την Ελληνίδα «προστατευόμενή» της πιανίστρια Θεοδοσία Ντόκου, εμβόλιμα συνέπραξε με την παλιά της συμμαθήτρια Ντόρα Μπακοπούλου ερμηνεύοντας αποσπάσματα από το χορόδραμα «Το καταραμένο φίδι» του Χατζιδάκι, ενώ η Ανί Ντιτουά, κόρη της από τον γάμο με τον αρχιμουσικό Σαρλ Ντιτουά, συμμετείχε ως αφηγήτρια –στα γαλλικά- στο «Καρναβάλι των ζώων» του Σεν-Σανς. Συγγενείς και φίλοι, κυριολεκτικά… Επιπλέον, η συναυλία στο λόγω ελλιπούς διαφήμισης όχι κατάμεστο Ηρώδειο διήρκεσε σχεδόν ώς τα μεσάνυχτα, δοκιμάζοντας ποικιλοτρόπως τις αντοχές του κοινού.

Η βραδιά ξεκίνησε με μια θαυμάσια εκτέλεση της μοναδικής «Συμφωνίας» του Σεζάρ Φρανκ, την οποία ο Στέφανος Τσιαλής διηύθυνε πλήρης οίστρου, με νεύρο και ορμή, διαπλάθοντας ένα ακρόαμα σφριγηλό, ακριβές, αρθρωμένο με ωραίο, μυώδη ωστικό παλμό και καλοζυγιασμένες εξάρσεις/κορυφώσεις που προσέδωσαν στη συγκινησιακά κάπως συνεσταλμένη μουσική απρόσμενη μελωδική ζωντάνια και αμεσότητα. Ακολούθησε το «Κοντσέρτο για δύο πιάνα» του Πουλένκ, έργο αβάσταχτης ελαφρότητας, αριστοτεχνικά δεξιοτεχνικό, που διέπεται από υψηλές έως υπερβολικές δόσεις μουσικής ευφυολογίας. Αργκεριχ και Ντόκου –σε άπταιστα greeklish «Ntokou» στις αφίσες του Φεστιβάλ!- έπαιξαν με τεταμένο νεύρο, τέλειο συντονισμό και ρυθμική ακρίβεια, προσφέροντας μια πραγματικά σπινθηροβόλα, υψηλής θερμοκρασίας ανάγνωση, εμπλουτισμένη με αιθέριες ηχητικές εκλεπτύνσεις. Στη συνέχεια ανέβηκε στη σκηνή η πιανίστρια Ντόρα Μπακοπούλου.

Οπως και στο Λουγκάνο το 2005 (βλέπε youtube), Αργκεριχ και Μπακοπούλου έπαιξαν –«obligato»!- αποσπάσματα από τη μουσική για το χορόδραμα «Το καταραμένο φίδι» (1949-50) του Χατζιδάκι, φυτεύοντας σε βεβιασμένη, αμήχανη συνύπαρξη και, αναμενόμενα, μοιραία συγκριτική αντιπαράθεση την επιτηδευμένα λαϊκή «ελληνικότητα» του Χατζιδάκι στο περιβάλλον μιας συμφωνικής συναυλίας.

Η βραδιά ολοκληρώθηκε με ακόμη ένα κουραστικά ευφυολογούν έργο, το «Καρναβάλι των ζώων» του Σεν-Σανς, που παρουσιάστηκε με συμμετοχή αφηγητή διαρκώντας έτσι διπλάσιο χρόνο του κανονικού... Συμμετείχε η ταλαντούχα Ανί Ντιτουά, που συμπράττει συχνά με τη μητέρα της σε παρουσιάσεις έργων με ποίηση, απαγγέλλοντας τους γαλλικούς στίχους του Φρανσίς Μπλανσέ (1921-1974), δημοφιλούς Γάλλου ηθοποιού/χιουμορίστα των δεκαετιών ’50-’60, σύγχρονου του Πουλένκ. Το κάπως παλαιικό γαλατικό χιούμορ μετέφεραν καλά στη γλώσσα μας ελληνικοί υπέρτιτλοι.

ΥΓ.: Την Αργκεριχ έχουμε ξανακούσει στην Αθήνα τουλάχιστον δις, πάντα σε υποχρεωτική σύμπραξη με την Ντόρα Μπακοπούλου: το 2004 με την ΚΟΑ, όταν ερμήνευσαν μαζί το «Κοντσέρτο για δύο πιάνα» του Πουλένκ, και το 2012, στο πλαίσιο τριήμερου αφιερώματος του ΜΜΑ, όταν έπαιξαν μαζί τη σουίτα «Η μητέρα μου η χήνα» του Ραβέλ και το «Κοντσέρτο για δύο πιάνα» του Σοστακόβιτς, προσθέτοντας εκτός προγράμματος απόσπασμα από το «Καταραμένο φίδι» του Χατζιδάκι. Βεβαίως, είναι προ πολλού γνωστό ότι η 77χρονη ντίβα του πιάνου προτιμά να συμπράττει με πιανίστες γνωστούς της ή οικείους από παλιά…