«Η κλασική μουσική απαιτεί αφοσίωση και θυσίες»

Δεινός ερμηνευτής κλασικών έργων, νέος, αναγνωρισμένος στο διεθνές στερέωμα, με πάθος για τον ελληνικό πολιτισμό και τη διάδοση της μουσικής της χώρας σε αλλοδαπούς πολιτισμούς. Ο εξαιρετικός πιανίστας Απόστολος Παληός μιλάει για το μέλλον της μουσικής, βασισμένης στην αρχεγονία της, και για τους νέους, για τη σκληρή δουλειά του και τους στόχους του.

• Στις 8 Αυγούστου εκπροσωπήσατε την Ελλάδα στο Σαντιάγο της Χιλής, προσκεκλημένος από το Πανεπιστήμιο Mayor, και την επομένη προβήκατε σε masterclass στους φοιτητές. Πέρα από τη διεθνή αναγνώριση, τι αποκομίσατε απ’ αυτήν τη συναυλία;

Ηταν ιδιαίτερη τιμή να εκπροσωπήσω τη χώρα μου στην άλλη άκρη της υφηλίου και μάλιστα αυτή τη δύσκολη περίοδο μεταξύ άλλων και για τον πολιτισμό. Θέλω να πιστεύω ότι πρόσθεσα ένα μικρό λιθαράκι στην ανάδειξη σε έναν ξένο λαό της πολιτιστικής δραστηριότητας της Ελλάδας, η οποία παρά τις αντιξοότητες υφίσταται και είναι σημαντική.

Το να δείχνουμε στους ξένους ότι είμαστε ενεργοί πολιτιστικά είναι επιτακτική αναγκαιότητα, συνιστά επιλογή στρατηγικής σημασίας και αποτελεί συνέχεια της διαχρονικής πολιτιστικής μας παρακαταθήκης στον κόσμο. Οσον αφορά τη συναυλία στο Σαντιάγο, μου έκανε θετικότατη εντύπωση η κατάμεστη αίθουσα, η θερμότατη αποδοχή του κοινού αλλά και ο ζήλος των νεαρών φοιτητών που συμμετείχαν στο masterclass.

• Είναι γνωστή η αγωνία σας να αναδείξετε την ελληνική μουσική στο διεθνές στερέωμα. Αυτό σας παρακίνησε να παρουσιάσετε στο χιλιανό κοινό έργο του Θωμά Μπακαλάκου;

Αποτελεί πάγια επιδίωξή μου η προβολή της ελληνικής λόγιας συνθετικής παραγωγής. Ο Θωμάς Μπακαλάκος αποτελεί στις μέρες μας έναν σημαντικό δημιουργικό πόλο που γεφυρώνει εύστοχα το παραδοσιακό ελληνικό τραγούδι και τη λαϊκή μούσα με τη δυτική μοντέρνα συνθετική τεχνοτροπία, αντιμετωπίζοντας την ελληνικότητα στο ύφος των συνθέσεών του ως μία ενιαία ενότητα ήχου, λόγου και πολιτισμικού υποβάθρου, ως ένα ζωντανό δρώμενο που μας υπενθυμίζει διαρκώς ποιοι είμαστε, από πού προερχόμαστε και διαμέσου της βιωματικής μνήμης μας επιστρέφει στις ρίζες μας. Από αυτό το πρίσμα το όραμά του για τη μουσική γλώσσα της χώρας μας είναι πολύ σημαντικό.

• Είναι σπάνιο να παρουσιάζεται στο εξωτερικό έργο Ελλήνων συνθετών, μια και η Ελλάδα δεν θεωρείται προοδευμένη μουσικά χώρα. Υπήρχε απήχηση στο κοινό στο άκουσμα ελληνικού έργου;

Σας διαβεβαιώνω ότι η απήχηση ελληνικών έργων στο ξένο κοινό είναι θερμότατη, ιδιαίτερα μάλιστα εκείνων που ενσωματώνουν στοιχεία από τη λαϊκή μας παράδοση και αποκτούν μια «εξωτική» διάσταση. Εξάλλου και η μουσική τέχνη ως παγκόσμια γλώσσα στοχεύει στην πρόκληση συγκινησιακών φορτίσεων και συναισθηματικών καταστάσεων ανεξαρτήτως γλώσσας, κουλτούρας και παραστάσεων κάθε λαού.

Και σε κάθε περίπτωση, αποτελεί κατά κάποιον τρόπο χρέος των ενεργών καλλιτεχνών να προβάλλουν τα ελληνικά έργα στη διεθνή σκηνή, αφού αυτοί αποτελούν τον μεσάζοντα, τον «αγγελιοφόρο» μεταξύ συνθετών και ακροατηρίου, δίνοντας μέσω της εκτέλεσης ζωντανή πνοή στη μουσική παρτιτούρα.

• Η συμφωνική μουσική δεν έχει παράδοση στην Ελλάδα, κατά συνέπεια οι περισσότεροι Ελληνες αγνοούμε την κουλτούρα της κλασικής μουσικής, τη θεωρούμε ξένη ή ακαταλαβίστικη. Δεν νιώθετε μοναξιά; Εχει μέλλον αυτή η μουσική; Μπορείτε να πείτε κάτι στους νέους που θέλουν να ασχοληθούν με αυτήν;

Οπωσδήποτε η λεγόμενη κλασική μουσική δεν υπάγεται στην παράδοσή μας και στην κουλτούρα του Ελληνα ως αποτέλεσμα μιας σειράς ιστορικοκοινωνικών παραγόντων. Επομένως, είναι απόλυτα λογική η εξήγηση της αποστασιοποίησής μας ως λαού από τέτοια ακούσματα. Ωστόσο, το γεγονός ότι η μουσική αυτή έως τώρα απευθύνεται σε λίγους σχετικά Ελληνες, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να γίνει και μουσική των πολλών ή τουλάχιστον περισσοτέρων στο μέλλον. Για αν επιτευχθεί όμως αυτό χρειάζεται κατ’ αρχάς ισχυρή πολιτική βούληση και στόχευση στην παιδεία μας.

Η Ελλάδα θα έλεγα πως βρίθει ταλέντου και αρκεί να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες ώστε να ενθαρρυνθούν οι νέοι να ασχοληθούν μαζί της περισσότερο. Θα πρέπει πάντως να γνωρίζουν ότι ο δρόμος δεν είναι εύκολος και απαιτούνται θυσίες και κυρίως πραγματική αγάπη για τη μουσική. Αυτή η αληθινή αγάπη αποτελεί και το μοναδικό εχέγγυο ότι ο νέος που θα ασχοληθεί μαζί της ουδέποτε θα απολέσει το κουράγιο του, αλλά θα κατορθώσει να ξεπεράσει ενδεχόμενες απογοητεύσεις και θα μείνει αφοσιωμένος στον δύσκολο δρόμο που επέλεξε.