Παγκόσμια πρώτη για το «Ρέκβιεμ» του Λιάλιου

Την πρώτη παγκόσμια παρουσίαση της «Ακολουθίας εις κεκοιμημένους» του Πατρινού συνθέτη Δημήτρη Λιάλιου πρόσφερε την Κυριακή των Βαΐων η Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών (ΦΟΑ) υπό τον Βύρωνα Φιδετζή (9/4/2017). Εντεταγμένη στον 13ο ετήσιο κύκλο των Ελληνικών Μουσικών Γιορτών, η συναυλία φιλοξενήθηκε στον πολυχώρο «Αρτεμις» στη Γλυφάδα και άφησε πολύ καλές εντυπώσεις.

Η βραδιά ξεκίνησε με δύο «Σινφόνιες» για έγχορδα του κρητικής καταγωγής Δαλματού Μικέλε Στρατίκο (Μιχαήλ Στρατίκος, 1728-1783). Σπουδαγμένος στην Πάδοβα, στη σχολή του Ταρτίνι, ο Στρατίκος συνέθεσε στη γλώσσα του ύστερου μπαρόκ πλήθος από σονάτες και κοντσέρτα για βιολί, ορχηστρικές «σινφόνιες» κ.ο.κ.

Η εκτέλεση των έργων του στη συναυλία αποκάλυψε μια γραφή που συνδύαζε τελείως τυπικά ακούσματα και δομές ιταλικού μπαρόκ (Βιβάλντι, Ταρτίνι κ.λπ.) με προδρομικές γεύσεις από Χάιντν και Μότσαρτ: συμβατικώς γλυκιά μελωδική φραστική και απλές δομικές μορφές, αλλά επίσης δραματικότητα και δριμύτητα α λα «Θύελλα κι ορμή» που ξάφνιασαν! Τα έγχορδα της ΦΟΑ υπό τον Φιδετζή έπαιξαν τις δύο «Σινφόνιες» με ακρίβεια και νεύρο.

Ακολούθησε το πρώτο «Ρέκβιεμ» από πένα Ελληνα συνθέτη, αυτό του Πατρινού Δημήτρη Λιάλιου (1869-1940). Γραμμένο στο Μόναχο το 1889, ίδια χρονιά με το «Θάνατος και εξαΰλωση» του σχεδόν συνομήλικου Ρίχαρντ Στράους, το έργο του 20χρονου δημιουργού φέρει φανερές και αναμενόμενες αλλά ισορροπημένα αφομοιωμένες επιδράσεις της εποχής και του τόπου.

Μουσικά ηχεί σαν Μπραμς ή Πφίτσνερ αλλά με πιο εμπλουτισμένη ενορχήστρωση, γλυκασμένη με πινελιές γαλλικού τύπου (ξύλινα πνευστά, άρπα), ενώ δεν λείπουν οι συνειδητές αναφορές στον Μότσαρτ. Η χρήση της ορχήστρας είναι εκφραστικά ευρηματική προς την κατεύθυνση ενός Μάλερ, η γραφή συγκινησιακά θερμότερη με ενδιαφέροντα στιγμιότυπα μουσικής εικονογράφησης και πυκνή συμφωνική δομή.

Επίσης, δεν στερείται στοιχείων προσωπικής έκφρασης ενώ διαθέτει ενδιαφέρουσα χρήση των φωνών με συνηχήσεις υψίφωνου/μεσόφωνου. Κορυφαίες στιγμές υπήρξαν το εκ βαθέων λυρικό «Recordare» με συνοδεία κουαρτέτου εγχόρδων και το σπαρακτικό «Lacrymosa».

Στην άρτια επεξεργασμένη εκτέλεση συμμετείχαν η Μεικτή Χορωδία του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών και η Μεικτή Χορωδία του Ωδείου Κόνταλυ. Η ομάδα των μονωδών περιελάμβανε δύο υψίφωνους (Λυδία Ζερβάνου, Ζωή Κάππου), δύο μεσόφωνους (Χρυσάνθη Σπιτάδη, Ιρένα Αθανασίου) και βαρύτονο (Μιχάλης Ψύρρας). Ενα «Ρέκβιεμ» πιο ενδιαφέρον από πολλά άλλα, που ασφαλώς αξίζει να ξανακούσουμε.