Αυτό είναι το ΕΣΡ και έτσι (δεν) λειτουργεί

● Η σύνθεση του ΕΣΡ έχει ως εξής:

Πρόεδρος: Αθανάσιος Κουτρομάνος (επίτιμος πρόεδρος του Αρείου Πάγου)

Αντιπρόεδρος: Ευτέρπη Κουτζαμάνη-Δρίλια (επίτιμη εισαγγελέας του Αρείου Πάγου)

Μέλη: Πόπη Διαμαντάκου (δημοσιογράφος), Βασίλης Καραποστόλης (καθηγητής Πολιτισμού και Επικοινωνίας στο Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών), Νίκος Κιάος (δημοσιογράφος), Λίλιαν Μήτρου (δικηγόρος, καθηγήτρια στο Τμήμα Μηχανικών, Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων του Πανεπιστημίου Αιγαίου και διδάσκουσα στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο), Γιώργος Πλειός (καθηγητής - πρόεδρος του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών), Γιώργος Σαρειδάκης (οικονομολόγος), Σωκράτης Τσιχλιάς (δημοσιογράφος)

● Η ορκωμοσία των μελών του ΕΣΡ πραγματοποιήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2016. Επί Νίκου Παππά και ΣΥΡΙΖΑ. Πρόεδρος ήταν ο Αθανάσιος Κουτρομάνος και αντιπρόεδρος ο εκλιπών Ροδόλφος Μορώνης. Στα μέλη του ΕΣΡ τότε ανήκε και η Δήμητρα Παπαδοπούλου, αλλά στην πορεία αντικαταστάθηκε από τον Σωκράτη Τσιχλιά μόλις έληξε η θητεία της.

● Η λειτουργία του ΕΣΡ βασίζεται στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος: «Η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του Κράτους. Ο έλεγχος και η επιβολή των διοικητικών κυρώσεων υπάγονται στην αποκλειστική αρμοδιότητα του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης που είναι ανεξάρτητη αρχή».

● Το ΕΣΡ έχει ρυθμιστικές αρμοδιότητες (τον αριθμό των αδειών τηλεόρασης και ραδιοφώνου, την τιμή εκκίνησης των διαδικασιών πλειστηριασμού, τους Κώδικες Δεοντολογίας κ.ά.), ελεγκτικές (την τήρηση των κανόνων της δεοντολογίας, της πολυφωνίας στην ενημέρωση κ.ά.) και κυρωτικές (χρηματικά πρόστιμα ή άλλες διοικητικές κυρώσεις, ανακλήσεις αδειών).

● Τα εννέα μέλη του ΕΣΡ (όπως και των υπόλοιπων ανεξάρτητων αρχών) επιλέγονται με αυξημένη πλειοψηφία από τη Διάσκεψη των Προέδρων της Βουλής. Η θητεία τους είναι εξαετής και παρατείνεται έως τον διορισμό νέων μελών. Οπως γίνεται φανερό, από τις 24 Νοεμβρίου 2022 έληξε η θητεία του προέδρου (Κουτρουμάνος) και έξι μελών του ΕΣΡ (Διαμαντάκου, Καραποστόλης, Κιάος, Μήτρου, Πλειός και Σαρειδάκης).

● Ο Ροδόλφος Μορώνης, αυτός ο θαυμάσιος και φωτεινός δημοσιογράφος που έκανε εξαιρετική δουλειά ως αντιπρόεδρος του ΕΣΡ, πέθανε στις 4 Ιουνίου 2019.

● Ο Ροδόλφος Μορώνης ήταν εκείνος που έκανε και την τελευταία ενημέρωση του Συμβουλίου στους δημοσιογράφους. Από το καλοκαίρι του 2019 μέχρι και σήμερα, από το καλοκαίρι δηλαδή που εκλέχθηκε η Νέα Δημοκρατία, το ΕΣΡ έβαλε stop στις ενημερώσεις.

Για να καταλάβετε τη διαφορά, μέχρι και τότε η ενημέρωση των δημοσιογράφων ήταν τακτική και εβδομαδιαία. Για πάρα πολλά χρόνια. Κάθε Τρίτη γύρω στις 3 το μεσημέρι πηγαίναμε στα γραφεία του ΕΣΡ και μαθαίναμε τα πεπραγμένα του Συμβουλίου. On και off the record, ειδικά με τον Ροδόλφο Μορώνη οι συζητήσεις μας ήταν πολύ ουσιαστικές. Μη νομίζετε ότι ήμασταν πολλοί οι δημοσιογράφοι, καμιά 10αριά περίπου, μόνο σε κάποιες φάσεις που υπήρχε αυξημένο ενδιαφέρον (όπως με τις τηλεοπτικές άδειες) έρχονταν περισσότεροι συνάδελφοι. Το ΕΣΡ λοιπόν στα χρόνια του Κυριάκου Μητσοτάκη έκοψε μαχαίρι την ενημέρωση.

● Το ΕΣΡ έχει λίγο αδρανοποιηθεί τα χρόνια αυτά, κάποιοι πιστεύουν ότι υπάρχουν πολιτικές σκοπιμότητες από πίσω. Κάπως έτσι βλέπουμε τωρινές αποφάσεις του Συμβουλίου για πράγματα που συνέβησαν στην τηλεόραση ή το ραδιόφωνο πριν από πέντε και έξι χρόνια.

● Μια βασική δουλειά είχε να κάνει το ΕΣΡ τα τελευταία χρόνια, να δώσει τις τηλεοπτικές άδειες που προβλέπει ο νόμος. Τις 7 πανελλαδικές γενικού περιεχομένου, τις τρεις θεματικές και τις περιφερειακές σε Αττική και την υπόλοιπη Ελλάδα. Από τότε που βγήκε η Νέα Δημοκρατία το ΕΣΡ «πάγωσε» και τη συγκεκριμένη διαδικασία. Μόνο μία πανελλαδικά άδεια έδωσε, εκείνη του Mega που την ήθελε ο Βαγγέλης Μαρινάκης και δεν μπορούσε να του πει όχι. Η έβδομη πανελλαδική άδεια παραμένει κενή. Ούτε λόγος δε για την προκήρυξη των θεματικών, των περιφερειακών κτλ. Και μη σας πω και για τις ραδιοφωνικές άδειες. Τέσσερα χρόνια το ΕΣΡ δεν έχει κάνει το παραμικρό.

● Το ΕΣΡ έβγαλε απόφαση προ καιρού ότι δεν υπάρχει μεν πολιτική πολυφωνία στα κανάλια, αλλά έτσι είναι η ζωή και τι να κάνουμε. «Κρίνεται αποδεδειγμένο ότι δεν προβλήθηκαν από τα 6 κανάλια οι πολιτικές δραστηριότητες και οι απόψεις των κοινοβουλευτικών κομμάτων της μειοψηφίας σε χρόνο -έστω και κατά προσέγγιση για ορισμένα εξ αυτών- ανάλογο προς την εκλογική δύναμη εκάστου» λέει η απόφαση, αλλά, όπως εξηγεί, αυτό συνέβη επειδή τα κανάλια δεν γνώριζαν τις δραστηριότητες των κομμάτων ώστε να τις προβάλουν. Οπότε βλέπουμε εικόνες σαν την παρακάτω στην ελληνική τηλεόραση για το πώς μοιράζεται ο χρόνος στις ειδήσεις:

1. ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ 66,5%
2. ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ 24,9%
3. ΣΥΡΙΖΑ 4,3%
4. ΚΙΝ.ΑΛΛ. 1,7%
5. ΚΚΕ: 0,9%
6. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ 0,8%
7. ΜέΡΑ25 0,9%

● Εν τω μεταξύ βρίσκεται ακόμα σε διαβούλευση αυτός ο Κώδικας Δεοντολογίας Προγραμμάτων που ξαφνικά αποφάσισε να δημιουργήσει (μία επιτροπή) και να εγκρίνει το ΕΣΡ. Το μέλος του ΕΣΡ, Γιώργος Πλειός, αναγνωρίζει πως ο κώδικας «περιλαμβάνει αρκετά θετικά άρθρα», αλλά υπάρχουν και άρθρα «προβληματικά με πολύ μεγάλο ειδικό βάρος για τη διαμόρφωση του ραδιοτηλεοπτικού πεδίου προσεχώς». Ιδού το συμπέρασμά του: «Υπάρχει ισχυρό ενδεχόμενο σε κρίσιμα σημεία οι κώδικες, ως ηθική και πολιτική “μπούρκα”, να συμβάλουν στη δημιουργία εντάσεων ανάμεσα στον κόσμο της δημοσιογραφίας και των ΜΜΕ από τη μια πλευρά και της πολιτείας από την άλλη, που αφενός θα οδηγήσει σε αντιπαραθέσεις μεταξύ τους και αφετέρου το “μάρμαρο” θα κληθεί να πληρώσει ο πολίτης και το δικαίωμά του στην πληροφόρηση».