Διάγουμε την εποχή της ατομικότητας

Δέκα ερωτήσεις, περισσότερο αφορμές και σπινθήρες για μια συνομιλία, ανάμεσα σ’ έναν επίμονο αναγνώστη κι ένα πρόσωπο της γραφής. Σήμερα ο Γιώργος Γκόζης απέναντι σ’ ένα ερωτηματολόγιο που επιχειρεί να ψηλαφήσει, εντός κι εκτός αφηγηματικής επιφάνειας, διαθέσεις, εμμονές, αναγωγές.

● Γράφετε συνεχώς το ίδιο βιβλίο ή στο έργο σας εντοπίζετε τομές και ασυνέχειες;

Πάντα και ξανά και πάλι από την αρχή, μια αναλογία με το κάλλαος του καλειδοσκόπιου, όπου κάθε φορά το ίδιο φως δημιουργεί στις ίδιες επιφάνειες διαφορετικές ανακλάσεις.

● Εκτός από τη λογοτεχνία, τι άλλο καθορίζει και φωτίζει το έργο σας;

Οι φίλοι, η οικογένειά μου, ετερόκλητες φαινομενικά παρέες, κουτούκια και ταβερνάκια, η μόνωση και η κατά κυριολεξία ησυχία, τα ελληνικά βουνά ως κρυπτικός κόσμος με τον οποίο χάθηκε ο σύνδεσμος, το διάβασμα, ο αστικός τρόπος ζωής, η θεολογία ως οντολογία, τα ναυτιλιακά, εσχάτως η εφοδιαστική αλυσίδα ως κόσμος των αριθμών και ως καθημερινή προσπάθεια να μη βγαίνω εκτός θέματος.

● Υπάρχει κάποιο βιβλίο που βιαστήκατε να το παραδώσετε στον εκδότη σας και κάποιο άλλο που το απωθείτε, το «φοβάστε» μέχρι σήμερα;

Εχω κάθε φορά την εντύπωση πως τα παραδίδω ημιτελή. Κι αυτό αφού έχω ήδη πριν εξαντλήσει την προσπάθεια και αφού ήδη έχω απαντήσει με ειλικρίνεια στον εαυτό μου πως ό,τι ήταν να κάνω, το έκανα, καλύτερα δεν γίνεται.

● Τρεις τίτλοι βιβλίων που σας σφράγισαν, στο πέρασμα του χρόνου, εντός κι εκτός κειμένου…

Χρόνης Μίσσιος, Χαμογέλα ρε... τι σου ζητάνε, οι Ανθρωποφύλακες του Περικλή Κοροβέση και τα Παιδιά της Πιάτσας του Νίκου Τσιφόρου.

● Υπάρχουν αρνητικές κριτικές που σας βοήθησαν και θετικές που υπομειδιάσατε;

Σε ορισμένες περιπτώσεις ναι, φυσικά τις σέβομαι ακόμα κι αν διαφώνησα, διότι με βοήθησαν να δω τις πτυχές του υφάσματος που μου είχαν διαφύγει. Η κριτική είναι προϋπόθεση αναγνωστικής επικοινωνίας, άλλωστε. Εχω υπομειδιάσει συχνά, άρα το μήνυμα ελήφθη, δηλαδή υπήρξα επαρκώς σαφής. Αναλαμβάνω την ευθύνη και στις δύο περιπτώσεις.

● Υπάρχει κάποιος παλαιότερος και κάποιος νεότερος Ελληνας συγγραφέας που σας έλκει η γραφή τους;

Ορισμένοι μόνο από το συγγραφικό μου εικονοστάσι: ο Μιχαήλ Μητσάκης για την παραδοξότητα της γλώσσας, η Μάρω Δούκα για την τρυφερότητα σε τραχιά ζητήματα, ο Αλέξης Πανσέληνος για τη συγγραφική συνάφεια, ο Μάκης Τσίτας για την επινοητικότητα, ο στιλίστας Κώστας Ακρίβος.

● Σήμερα, υπάρχουν λογοτεχνικές συντροφιές που διαμορφώνουν το πνευματικό κλίμα της εποχής;

Δεν νομίζω. Ο κατακερματισμός της καθημερινής ζωής δεν θα εξαιρούσε τη λογοτεχνία. Η συντροφικότητα εμβολίστηκε έτσι κι αλλιώς. Διάγουμε την εποχή της ατομικότητας.

● Για ποιο λόγο η παρουσία της ελληνικής λογοτεχνίας, εκτός συνόρων, είναι τόσο νωθρή και αποσπασματική;

Διότι αυτό συνεπάγεται επιχειρηματικότητα: το βιβλίο ως εμπορικό προϊόν, όπως συνέβη, ας πούμε, με τη φέτα ή το ελαιόλαδο. Τα ιδιωτικά κεφάλαια δεν επαρκούν. Πώς αντιμετωπίζει το ζήτημα η σύγχρονη πολιτεία; Οταν ξεκινά κανείς προς μια κατεύθυνση, οφείλει να αναλογιστεί ώς πού θέλει να φτάσει. Εμείς πού θέλουμε να φτάσουμε; Μάλλον δεν έχουμε αποφασίσει αν θέλουμε να ξεκινήσουμε καν.

● Η πολιτική συγκυρία, εντός και εκτός της χώρας, αλλά και η γλώσσα και ο τρόπος της ενημέρωσης αγγίζουν το συγγραφικό εργαστήρι σας;

Το κόβουν στα δύο, κανονικά. Η νέα γλώσσα του Τύπου, η τροφοδότηση της είδησης διά μέσου των ΜΚΔ, η ταχύτητα μεταβολής του παντός. Αντιλαμβάνομαι πως η πολιτική συγκυρία επιτελεί ένα κοινωνικό πείραμα: εκείνη είναι το περιέχον και όλοι εμείς, οι πολίτες, το περιεχόμενό της, τα πολιτειακά της, δηλαδή, πειραματόζωα. Ισως πάλι έτσι να ήταν πάντα.

● Σας απασχολεί αν, μετά θάνατον, θα σας θυμούνται μέσα από το έργο σας;

Οχι ιδιαίτερα. Θα προτιμούσα να το θυμούνται εν ζωή.

? Ο Γιώργος Γκόζης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1970. Η προσωπική του εργογραφία περιλαμβάνει δύο συλλογές διηγημάτων, μία νουβέλα, ένα αγιολογικό έργο και ένα σύγχρονο μυθιστόρημα, ενώ έχει συμμετάσχει σε τέσσερις ανθολογίες διηγήματος. Κείμενά του έχουν μεταφραστεί στα αλβανικά και στα σουηδικά. Εργο του έχει συμπεριληφθεί στο θεατρικό αναλόγιο του ΚΘΒΕ Ανασκαφή-1 για τη σεζόν 2015-2016. Είναι τακτικό μέλος της Εταιρείας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης.