«Αναπαύσου στο φέισμπουκ»

Στον «Προϊδεασμό», ένα είδος προλόγου, η Γιαγιάννου εντοπίζει την πηγή της δημιουργίας τού εν λόγω βιβλίου στην επιθυμία να «εκπλήξει» τον εαυτό της με ένα φαινόμενο που η συνήθεια έχει θαμπώσει τη δυνατότητά του πια να μας εκπλήσσει: την εξουσία που ασκεί πάνω μας η ψηφιακή πραγματικότητα. Αποπειράται λοιπόν να δει ξανά αυτή την πτυχή του σύγχρονου κόσμου, σαν να την αντικρίζει για πρώτη φορά. «Το ανά χείρας γραπτό είναι μια τέτοια απόπειρα. Μια συλλογή στοχαστικών μικροκειμένων, που ξεδιπλώνουν ένα συνολικό επιχείρημα, ταυτόχρονα αποτελώντας αυτοδύναμες παρατηρήσεις πάνω στην επιδραστικότητα του κυρίαρχου social medium της καθημερινότητάς μας. […]. Η πτυχή του ψηφιακού φαινομένου όπου εστιάζει το βιβλίο είναι ο θάνατος όπως κάνει την εμφάνισή του στο Facebook. Οταν ο χρήστης εγκαταλείπει τα εγκόσμια, τι συμβαίνει στην ψηφιακή του παρουσία; Ποιες μορφές ενδύεται ο θάνατος στην ψηφιακή σκηνή; Πώς τον αντιμετωπίζει η πλατφόρμα; Γιατί οι χρήστες κοινοποιούμε το πένθος μας; Εκτός από τους χρήστες και τους οικείους τους, τι άλλο πεθαίνει στο Facebook;»

Τα ζητήματα αυτά τα εξετάζει η συγγραφέας στα έξι κεφάλαια του βιβλίου που στεγάζονται κάτω από ευφάνταστους τίτλους όπως: «Πεθαίνω σαν Τώρα», «To (F)b or not to (F)b?», «Η γραφή εν τάφω», καλώντας μας να στοχαστούμε πάνω στο ζήτημα του θανάτου (ένα ζήτημα με απροσμέτρητο βάρος υπαρξιακό, φιλοσοφικό και συναισθηματικό) όπως αυτό εγγράφεται σε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης που η φύση του είναι πανάλαφρη.

Πιστεύω πως σε αυτήν ακριβώς την αντίθεση, σε αυτή την παράξενη συνύπαρξη (σαν σε μια κοινωνική δεξίωση όπου οι συμμετέχοντες φλυαρούν για τα καθημερινά, βγάζουν σέλφις και γεύονται τα λαχταριστά εδέσματα του μπουφέ, να εμφανίζονται και να παρελαύνουν ανά διαστήματα τα φαντάσματα αγαπημένων προσώπων ή ακόμη και των μέχρι πρότινος καλεσμένων) έγκειται η παράξενη γοητεία του βιβλίου που η Γιαγιάννου επιλέγει να ονομάσει «γραπτό».

Η επιλογή αυτή δεν είναι αποτέλεσμα, πιστεύω, μιας αμηχανίας η οποία προκύπτει από την υβριδική φύση του κειμένου που ενώ στο μεγαλύτερο μέρος του είναι δοκιμιακό, εντούτοις η γλώσσα του, πλούσια σε μεταφορές και άλλα σχήματα λόγου, είναι βουτηγμένη στη λογοτεχνία, ενώ εμβόλιμα στα κεφάλαια βρίσκουμε και ποιήματα σαν μικρά επιτύμβια (η ίδια περιγράφει το «γραπτό της» λέγοντας πως «κυκλοφορεί με κεφάλι δοκιμίου, σώμα μυθοπλασίας και ποιητικά φτερά»). Η Γιαγιάννου ονομάζει το κείμενό της «γραπτό» επειδή Ο θάνατος στο φέισμπουκ μιλά εκτός των άλλων και για τον θάνατο της ίδιας της γραφής.

Στο κεφάλαιο με τίτλο «Η γραφή εν τάφω» η συγγραφέας εντοπίζει τις διαφορές ανάμεσα στις αναρτήσεις στο φέισμπουκ και στα γραπτά της λογοτεχνίας, σχολιάζοντας τη συντομία των πρώτων, την άρρηκτη σύνδεσή τους με την «περσόνα» αυτού που γράφει, την εφήμερη φύση τους, σε αντίθεση με τα δεύτερα που λόγω της έκτασης και του βάθους τους, του χρόνου δηλαδή που απαιτούν, μπορούν να αποκοπούν από το υποκείμενο που τα έγραψε, να τα οικειοποιηθεί ο αναγνώστης, να τα συνταιριάξει με τη δική του εσωτερική φωνή. Να τους επιφυλάξει ως εκ τούτου μια θέση στη μνήμη, μια που «η γραφή θέλει να γίνει μνημείο πριν ακόμη αποδημήσει ο γραφιάς».

Τα «στοχαστικά μικροκείμενα» της Γιαγιάννου είναι γραμμένα με ευφυΐα και χιούμορ -μαύρο λόγω του θέματος. Οι παρατηρήσεις της είναι απροσδόκητες και με τη σπιρτάδα τους κρατούν τον αναγνώστη σε εγρήγορση, ζητούν όλη του την προσοχή, χωρίς όμως να υπερβάλλουν στις απαιτήσεις τους καθιστώντας το κείμενο δυσπρόσιτο. Επιλέγοντας μάλιστα να ολοκληρώνεται η κάθε σκέψη της μέσα σε μια παράγραφο πέντε έως δεκαπέντε γραμμών, φλερτάρει η συγγραφέας με τις αναρτήσεις τις οποίες έχει βάλει στο στόχαστρο. Με όπλο τον αυτοσαρκασμό κλείνει το ξεχωριστό ετούτο βιβλίο με ένα επιτύμβιο επίγραμμα που τίτλο έχει «Ενθάδε κείται: εγώ».