Μια επιστολή του ποιητή Ηλία Γκρη

Πριν από μέρες εμφανίστηκε στα βιβλιοπωλεία ένας ογκώδης τόμος με τίτλο «ΤΑ ΕΣΩΨΥΧΑ ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Μια εκ βαθέων δεκαετής συνομιλία», με τη συγγραφέα Σωτηρία Σταυρακοπούλου.

Στην ενδιαφέρουσα εξομολογητική απολογία μιας ζωής θα περίμενε κανείς από έναν ποιητή να αποτιμήσει έργα και ημέρες του με σωφροσύνη κι αίσθημα δικαίου και καταλλαγής. Αντ’ αυτού ο αναγνώστης γίνεται μάρτυς [μεταξύ καλών στιγμών] μιας πικρόχολης επιθετικότητας γεμάτης φθόνο και μνησικακία, με τα δηλητηριώδη «σκάγια» να παίρνουν απανωτά δεκάδες άτομα κύρους και προσφοράς.

Με τον Ντίνο Χριστιανόπουλο βρεθήκαμε το 2000 στο σπίτι του στις Σαράντα Εκκλησιές [μεσολάβησε ο Περικλής Σφυρίδης] και σε κλίμα αβρότητος του ’κανα μια συνέντευξη [πορτρέτο] για την εκπομπή μου ΜΟΡΦΕΣ ΤΕΧΝΗΣ που παρουσίαζα στην ΕΡΤ. Και ευχαριστήθηκε με το αποτέλεσμα. Κι αργότερα συμφώνησε να εκδώσουμε αυτήν τη συνέντευξη στον «Ιανό» [δουλεμένη απ’ τον ίδιο!]. Κι εγώ ξαναδιάβασα το έργο του κι έγραψα και μιαν εισαγωγή – μόνο που στο τέλος παράθεσα κάποια ένσταση μόνο για τη στάση του που δείχνει τελευταία «σαν να μη θέλει να χάσει ευκαιρία για εύκολη δημοσιότητα» που, κατά τη γνώμη μου, καταστρατηγούσε ορισμένα από τα «Εναντίον» που είχε... διακηρύξει.

Κι αμέσως, αντί για «ευχαριστώ», άρχισε να με «στολίζει» ένθεν κακείθεν σε όσους του ’λεγαν για μένα. Ωσπου πέντε χρόνια μετά, απηύδησα, απ’ όσα έφταναν στ’ αυτιά μου, κι έστειλα επιστολή.

Μα δεν σταμάτησε, όπως δείχνει και ο τόμος με τα «Εσώψυχά» του, όπου λέει πως είμαι «τσόγλανος», «χαμένο ρούχο», «γελοίος», «απαίσιο υποκείμενο», έτσι που με λούζει και πάλι μετ’ αλογίας και κενής δόξης, κατά πώς θα ’λεγε ο Επίκουρος.

Παγκράτι
Του Γενάρη 31 – 2005

Ντίνο, καιρό τώρα μαθαίνω ότι με μοναδική συνέπεια με κατηγορείς, με καθυβρίζεις και με συκοφαντείς. Εμεινα άναυδος όταν το ’μαθα. Δεν μπορεί, λέω, θα τον ενόχλησε κάτι από την εισαγωγή μου στο βιβλιαράκι που εξέδωσε ο «Ιανός». Λυπάμαι· δεν περίμενα τέτοια αντιμετώπιση. Δε φανταζόμουν ότι θα σε ενοχλούσε το γραπτό μου σε οτιδήποτε.

Με τα δείγματα γραφής που έχεις από ’μένα περίμενα ότι θα είσαι βέβαιος πως ποτέ δε θα περνούσε από το μυαλό μου να σε προσβάλλω ή να σε μειώσω στο ελάχιστο. Αλλά φαίνεται ότι σε ηδονίζει η σκέψη πως μπορείς να είσαι κακός με έναν τρόπο ξεχωριστό. Και το χειρότερο είναι ότι αυτό σε θρέφει με την αστεία αυταπάτη, μάλιστα, πως σου δίνει κύρος και δύναμη.

Αν γνώριζες, δε θα αλαζονευόσουν κάνοντας χρόνια τώρα τον κριτή και τιμητή των πάντων, χωρίς να σου έχει παραχωρήσει κανείς τέτοιο δικαίωμα. (Ξέρεις, αυτός ήταν ο λόγος που, ύστερα από τόσα χρόνια, χρειάστηκε η ένθερμη προτροπή του Περικλή για να έρθουμε κοντά). Θεωρείς, λοιπόν, ότι είσαι στο απυρόβλητο και βγαίνεις και λοιδορείς και μέμφεσαι και διασύρεις απρόκλητα ακέραιους ανθρώπους και για κερασάκι σπιλώνεις συνειδήσεις. Και όταν κάποιος τολμήσει να αρθρώσει για ’σένα κριτικό λόγο, με όλη του την καλή κι ανυστερόβουλη διάθεση, του προσάπτεις τα μύρια όσα, όπως κι εμένα, με χαρακτηρισμούς του τύπου: χυδαίος (για φαντάσου!), γελοίος, κακεντρεχής κ.λπ. (κοίτα, ποιος μιλάει!).

Το ότι έχεις δημοσιεύσει ορισμένα καλά ποιήματα νομίζεις ότι σου δίνει το δικαίωμα ή κάποιο αβαντάζ για να ποδοπατάς υπολήψεις κατά πώς γουστάρεις; Θα ’πρεπε να γνωρίζεις καλύτερον εμού τι σημαίνει να αισθάνεσαι ανυπεράσπιστος απέναντι στον κακόβουλο λόγο. Γι’ αυτό θα περίμενε κανείς από σένα ώριμη συμπεριφορά με κατανόηση και κυρίως αποδοχή της άλλης άποψης, του διαφορετικού. Και όχι παιδαριώδεις παρορμητισμούς όλο χολή και κακόλογο αρνητισμό.

Αναρωτιέμαι επίσης τι περισσότερο επισήμανα εγώ απ’ όσα εσύ ο ίδιος λες κατά καιρούς και φροντίζεις συστηματικώς να παραβιάζεις. Ειλικρινά δε μου πέφτει λόγος, αλλά η ανοίκεια στάση σου απέναντί μου με αναγκάζει να σου θυμίσω το τι έλεγες σε παλαιότερη συνέντευξή σου:

«Η διασημότητα είναι αληθινή διαφθορά. Γι’ αυτό δεν εμφανίζομαι στην τηλεόραση παρ’ όλο που δε λείπουν οι προτάσεις».

Δες, μιας και ξεχνάς, τι έλεγες πριν από είκοσι χρόνια και κοίτα τι κάνεις κατά συρροήν τα τελευταία χρόνια: όλο ξερογλείφεσαι για ένα ξεροκόμματο δημοσιότητας. Και έφτασες στο κατάντημα να σε βλέπω με θλίψη στην τηλεόραση, εσένα, έναν καταξιωμένο ποιητή, να κάνεις τον ξεναγό στη Θεσσαλονίκη σαν ξεπεσμένος κομφερασιέ.

Ομως κατάλαβα τα αίτια της στάσης σου. Και εξηγούμαι: περίμενες με το εν λόγω βιβλιαράκι ότι θα φερθώ σαν ένας τζουτζές και αυλοκόλακας –φρούτα που ευδοκιμούν στο συνάφι σου· συνάφι ξένο προς εμένα. Περίμενες λοιπόν, να θέσω απ’ αρχής υπόψη σου την εισαγωγή του βιβλιδίου, προκειμένου να την εγκρίνει το μεγαλείο σου (!!). Περίμενες από μένα άκριτη υμνολογία και τι βρήκες; Αυτό που είπαν πολλοί: μιαν έντιμη και ειλικρινή προσέγγιση, απ’ όπου όμως δε λείπει η εκτίμηση και η γενναιοδωρία. Ως φαίνεται, δε σου αρκούν αυτά· ψοφάς για ύμνους και προβολή. Κι όπου δεν τα βρίσκεις, ασκείς τρομοκρατία.

Με το χέρι στην καρδιά, σου λέω ότι απ’ τους φίλους σου που σε περιβάλλουν, δόλια ανθρωπάκια κι άτομα ανύπαρκτης μπέσας, απ’ τους φίλους σου εννοώ, να εξαιρέσω τον Κ. Τσίζεκ και τον Π. Σφυρίδη: ανθρώπους έντιμους και ακέραιους. Ιδιαίτερα για τον Περικλή, που θεωρώ φίλο μου, δεν έχω αμφιβολία, ότι ξέρει όσο λίγοι να θυσιάζεται για τον άλλο, κάτι που η... δική σου καρδιά γνωρίζει καλύτερα.

Σου τα έγραψα όλα αυτά με ειλικρίνεια, αλλά όχι με σκληρότητα. Δε θα ’θελα να μου απαντήσεις. Θα μου αρκούσε και θα άρμοζε σε σένα περισσότερο το να αναστοχαστείς επιτέλους με συναίσθηση πάνω στη συμπεριφορά σου. Κι αν, στην προκειμένη περίπτωση, αυτά που λες σε βάρος μου μπορούν να σε τιμούν.