Υπάρχει μια σειρά από κλασικά βιβλία που διαμόρφωσαν την προφορική Ιστορία ως επιστημονική μέθοδο, καθώς δεν αφορά απλώς την καταγραφή γεγονότων αλλά και την ερμηνεία και την αφήγηση με ιδιαίτερο πολιτισμικό νόημα. Με την έννοια της "κοινής εξουσίας" ανάμεσα στον ερευνητή και τον αφηγητή, καθώς υπάρχει ο ρόλος τής αφήγησης και της φωνής στην προφορική Ιστορία που την αναδεικνύει ως ειδικό αφηγηματικό είδος και όχι ως μια απλή μέθοδο. Συνδέοντας τη μνήμη και τη συλλογική ταυτότητα.
Δηλαδή συνεχίζει να επεκτείνει τις ιδέες και τον ρόλο τής μνήμης στην Ιστορία και την κουλτούρα, καθώς υπάρχουν ηθικά ζητήματα που αναδύονται στην καταγραφή και τη χρήση τους. Ο Μίσσιος, άλλωστε, μας έλεγε για την Ιστορία που πρέπει να γράφεται για καθημερινούς ανθρώπους, τον Παύλο, την Ρηνιώ, την Ελένη, τον μαστρο-Στέφανο. Αλλά να γράφεται και από καθημερινούς ανθρώπους για γεγονότα που είναι σύγχρονα, όπως για τη στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα, που η επίσημη Ιστορία συχνά παρουσιάζει μονοδιάστατα και σε κάθε περίπτωση σε περιορισμένη εικόνα - Προφανώς ακόμα και αναθεωρητική εικόνα λόγω πολιτικής σκοπιμότητας αλλά και της κυρίαρχης ιστοριογραφίας.
Αντίθετα, η προφορική Ιστορία δίνει φωνή στους πρωταγωνιστές και τους μάρτυρες των γεγονότων, συνδυάζοντας το κοινωνικό, πολιτικό, ψυχολογικό και συμβολικό πεδίο με την αποτύπωση βαθύτερων εμπειριών αλληλεγγύης, φόβου, ελπίδας. Όπως συνέβη με την προσπάθεια που έκανε το εργαστήριο προφορικής Ιστορίας τού 7ου γυμνασίου Νίκαιας, από το οποίο προέκυψε ένα μικρό αλλά κατεργασμένο διαμάντι: Το βιβλίο "Εννιά μικρά ψηφία μέσα στην παγκόσμια λέξη: ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ" - Τίτλος που αποτελεί παραφθορά των στίχων του Λειβαδίτη: "Δεν είμαι και εγώ παρά ένα μικρό ψηφίο μέσα στην παγκόσμια λέξη: Λευτεριά".
Το βιβλίο αφορά την κατάληξη συναντήσεων που είχε το εργαστήρι, τα παιδιά τού σχολείου με τον συντονισμό εκπαιδευτικών, με ανθρώπους που έζησαν τα γεγονότα τής Επταετίας και τα μοιράστηκαν με τη συγγραφική ομάδα. Δηλαδή με 33 γυμνασιόπαιδα που επεξεργάστηκαν το υλικό, το εμπλούτισαν με εικονογράφηση και παρέδωσαν ένα σημαντικό εργαλείο που λειτουργεί προσθετικά στην ανάδυση της αλήθειας. Ή, μάλλον, στην προσπάθεια να μην ξεχαστεί τι πραγματικά συνέβη. Γιατί η προφορική μαρτυρία τού καθενός είναι ανεκτίμητη όταν είναι αυθεντική - Για αυτο χρειάζεται να είναι αυξημένα πληθυντικός ο αριθμός τους.
Άρα η προφορική Ιστορία αποτελεί καθήκον για τη διατήρηση μνήμης. Γιατί υπάρχουν στιγμές που δεν μπορούν να γίνουν παρελθόν όταν οι εμπειρίες ξεπερνούν τα όρια του ανθρώπου. Και έπειτα τα υποκείμενα έχουν δυο επιλογές: Να μείνουν για πάντα σιωπηλά και να μην μιλήσουν ποτέ για τις φρικιαστικές εμπειρίες - Είναι μηχανισμός αυτοπροστασίας, ανθρώπινο. Και η δεύτερη είναι να κωδικοποιηθεί η βιωμένη εμπειρία και να γίνει συνείδηση, με αποτέλεσμα να προκύψει το είδος τής προφορικής Ιστορίας που τελικά καταγράφεται και μεταβιβάζεται όχι ως γνωστικό πεδίο/αντικείμενο αλλά ως βίωμα. Όπως συνέβη με την προσπάθεια των παιδιών στο γυμνάσιο της Νίκαιας. Κι αυτή η καταγραφή είναι ανεκτίμητη.
** Ο τίτλος τού άρθρου είναι δανεισμένος από το ομότιτλο βιβλίο του εργαστηρίου προφορικής Ιστορίας τού 7ου γυμνασίου Νίκαιας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας