Αθήνα, 12°C
Αθήνα
Αυξημένες νεφώσεις
12°C
12.6° 10.2°
0 BF
84%
Θεσσαλονίκη
Αραιές νεφώσεις
9°C
10.0° 7.6°
1 BF
85%
Πάτρα
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
9.9° 8.8°
1 BF
91%
Ιωάννινα
Αυξημένες νεφώσεις
7°C
6.9° 6.9°
2 BF
100%
Αλεξανδρούπολη
Αραιές νεφώσεις
9°C
8.9° 8.9°
0 BF
93%
Βέροια
Αυξημένες νεφώσεις
8°C
8.2° 8.2°
2 BF
81%
Κοζάνη
Αυξημένες νεφώσεις
3°C
3.4° 3.4°
1 BF
93%
Αγρίνιο
Αραιές νεφώσεις
8°C
8.4° 8.4°
1 BF
89%
Ηράκλειο
Σποραδικές νεφώσεις
12°C
11.8° 10.8°
4 BF
87%
Μυτιλήνη
Αυξημένες νεφώσεις
12°C
11.5° 11.5°
1 BF
78%
Ερμούπολη
Αυξημένες νεφώσεις
14°C
14.4° 14.4°
3 BF
72%
Σκόπελος
Αυξημένες νεφώσεις
12°C
12.0° 12.0°
2 BF
81%
Κεφαλονιά
Αυξημένες νεφώσεις
11°C
10.9° 10.9°
3 BF
62%
Λάρισα
Αραιές νεφώσεις
7°C
6.9° 6.9°
0 BF
100%
Λαμία
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
11.7° 7.8°
1 BF
85%
Ρόδος
Σποραδικές νεφώσεις
14°C
13.8° 12.8°
1 BF
84%
Χαλκίδα
Ελαφρές νεφώσεις
9°C
11.1° 8.8°
0 BF
93%
Καβάλα
Αυξημένες νεφώσεις
8°C
8.3° 8.3°
1 BF
87%
Κατερίνη
Αυξημένες νεφώσεις
8°C
7.5° 7.5°
1 BF
91%
Καστοριά
Ασθενείς βροχοπτώσεις
4°C
4.1° 4.1°
0 BF
94%
ΜΕΝΟΥ
Σάββατο, 15 Φεβρουαρίου, 2025
Εξώφυλλο βιβλίου
Από το εξώφυλλο του βιβλίου, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Περίπλους

Στα ίχνη του λιναριού

Με μια βουτιά στην παράδοση, στο βιβλίο τους «Στα ίχνη του λιναριού - Μια ζακυνθινή ιστορία» (Περίπλους, 2024) η Ντενίζ Παναγιωτοπούλου και η Δώρα Παπαδάτου μάς μυούν στα πάθη του φυτού, περιγράφοντας με γλαφυρότητα την επεξεργασία του στα ορεινά χωριά της Ζακύνθου μέχρι τον προηγούμενο αιώνα 

Ο πολιτισμός έχει συνέχεια. Με αυτό ως γνώμονα πορεύτηκαν η Ντενίζ Παναγιωτοπούλου (πολιτική επιστήμων-συγγραφέας) και η Δώρα Παπαδάτου (ομότιμη καθηγήτρια ΤΕΙ Ιονίων Νήσων), όταν αποφάσισαν να περπατήσουν στα μονοπάτια του λιναριού και να αναβιώσουν μια παράδοση αιώνων, με τη βοήθεια των αφηγήσεων των γηραιότερων κατοίκων των ορεινών χωριών της Ζακύνθου, οι οποίοι με χαρά και νοσταλγία μετέδωσαν την… τυραννισμένη γνώση τους (είναι βάρβαρο «σπορ» η επεξεργασία του λιναριού) και εξήγησαν με λεπτομέρειες την πορεία από το χωράφι ώς τον αργαλειό. 
Παράλληλα με τις ιστορικές, οικονομικές και πολιτισμικές διαστάσεις, την περιγραφή της καλλιέργειας, τα ονόματα των φορητών και μη εργαλείων, τις μορφές και ονομασίες του προϊόντος ανά στάδιο επεξεργασίας, στο βιβλίο παρατίθενται λαϊκά τραγούδια, παραμύθια, θεατρικά έργα και γλωσσάρι για τη ζακυνθινή ντοπιολαλιά. 
Ο λιναρόσπορος χρησιμοποιήθηκε για φαγητό και φάρμακο επί αιώνες και οι ίνες του λιναριού για την κατασκευή υφάσματος· έζησαν άνθρωποι από αυτά σε εποχές απόλυτης ένδειας – γεγονός όχι αμελητέο για την ιστορία ενός τόπου.
Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα και ζωντανή εκδήλωση τον Οκτώβριο του 2024 στο ζακυνθινό χωριό Μαριές για την παρουσίαση του βιβλίου, είδαμε διά ζώσης τη διαδικασία επεξεργασίας του λιναριού με αληθινά εργαλεία που έχουν διασωθεί (και καταλάβαμε πόσο αντιπροσωπευτική είναι η έκφραση «Τράβηξα του λιναριού τα πάθη») και παρακολουθήσαμε ένα κατατοπιστικό ντοκιμαντέρ για την ιστορία του λιναριού και την πορεία της έρευνας των δύο συγγραφέων. 
Όπως είπε η μία εκ των συγγραφέων, η Δώρα Παπαδάτου (δημιουργός του Τμήματος Περιβάλλοντος των ΤΕΙ στη Ζάκυνθο), «Το λινάρι ήταν το τρίτο προϊόν του νησιού μετά το λάδι και τη μαύρη σταφίδα επί χρόνια, επί Ενετοκρατίας και Αγγλοκρατίας. Με αυτό οι άνθρωποι εδώ ζήσανε και φτιάχνανε τα ρούχα τους. Δεν τους αφήσανε να το κάνουν βιοτεχνία, να μπορούν να το πουλάνε, το παίρνανε οι Ενετοί και το πουλάγανε». 
Και ο κοινωνιολόγος Σπύρος Ξένος, σε μια κοινωνικο-ιστορική ανάλυσή του επί του θέματος, ανέφερε μεταξύ άλλων στην εκδήλωση: «Η πρώτη εικόνα που μου ήρθε στο μυαλό όταν αντίκρισα το βιβλίο, ήταν ο Μαχάτμα Γκάντι… Ναι, ο Γκάντι, σκυφτός στον αργαλειό να υφαίνει μόνος, με επιμονή και υπομονή, τα ενδύματά του, καθιστώντας τον “κλώθοντα” εαυτό του σύμβολο της αντίστασης των Ινδών στην αγγλική κυριαρχία, η οποία μέσω της εκμετάλλευσης, της λεηλασίας και της υφαρπαγής του βαμβακιού, υποβάθμισε, κατέκτησε και ταπείνωσε την Ινδία.
»Ίσως, λοιπόν, αυτός ο αποψινός αντίλογος αθανασίας στον χορό των αδραχτιών και τη σύναξη των φρόνιμων γυναικών, αυτή η τόσο πλούσια και άξια επιβίωσης τοπική παράδοση στην καλλιέργεια του λιναριού και στην ιερή τέχνη της υφαντικής, θα ήταν δυνατόν, με αφορμή την έρευνα της Δώρας Παπαδάτου και της Ντενίζ Παναγιωτοπούλου, να αποτελέσει το πρωτογενές υλικό ενός καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος του υπουργείου Παιδείας, στην ευέλικτη ζώνη σπουδών της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου, με σκοπό, αφενός μεν τη γνωριμία και αναγνώριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τη σύνδεση του παρελθόντος με το παρόν και τη σύνδεση των γενεών και των αξιών τους, αφετέρου δε τον σεβασμό στο φυσικό περιβάλλον, την κατάργηση της ανθρώπινης εκμετάλλευσης, την αποφυγή της βίας και την αγάπη στις ανθρώπινες κινήσεις και χειροτεχνικές κατασκευές της οικιακής παραγωγής».
Σε μια εποχή αυτοματοποιημένης παραγωγής, το να μιλάς για χειρωνακτική επεξεργασία ίσως φαίνεται λίγο άτοπο, διαβάζοντας όμως το βιβλίο, αντιλαμβανόμαστε ότι το μόνο άτοπο είναι η εγκατάλειψη της παράδοσης. Δεν μας καθιστά πιο «μοντέρνους» το να ξεχνάμε πώς ζούσαν οι άνθρωποι μόλις λίγες δεκαετίες πριν, όπως δεν μας καθιστούν… λουδίτες ο θαυμασμός και η εκτίμηση του αγώνα που έδιναν καθημερινά –ακόμα και για τα πιο απλά πράγματα– οι παππούδες μας. 
Ένα βιβλίο που μας θυμίζει από πού ερχόμαστε – και αυτό μόνο καλό είναι…
 

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Στα ίχνη του λιναριού

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας