Για τις θετικές κριτικές πρέπει να υπάρχει και το μέτρο

Δέκα ερωτήσεις, περισσότερο αφορμές και σπινθήρες για μια συνομιλία, ανάμεσα σ’ έναν επίμονο αναγνώστη κι ένα πρόσωπο της γραφής. Σήμερα ο Χρήστος Χαρτοματσίδης απέναντι σ’ ένα ερωτηματολόγιο που επιχειρεί να ψηλαφίσει, εντός κι εκτός αφηγηματικής επιφάνειας, διαθέσεις, εμμονές, αναγωγές.

● Γράφετε συνεχώς το ίδιο βιβλίο ή στο έργο σας εντοπίζετε τομές και ασυνέχειες;

Οχι. Δεν γράφω συνεχώς το ίδιο βιβλίο. Ωστόσο ήρωες από ένα μυθιστόρημα μπορούν να εμφανιστούν σε άλλο, με εντελώς διαφορετική πλοκή, σε κάποιο άλλο στάδιο της ζωής τους. Εχω τη φιλοδοξία να δημιουργηθεί κύκλος μυθιστορημάτων, όπως έκαναν οι παλαιοί, καλοί συγγραφείς της γαλλικής λογοτεχνίας – ο Μπαλζάκ και ο Ζολά.

● Εκτός από τη λογοτεχνία, τι άλλο καθορίζει και φωτίζει το έργο σας;

Η μουσική. Ως μαθητής συμμετείχα σε διάφορα σχήματα – παιδική μαντολινάτα, ορχήστρα ελληνικού, έντεχνου τραγουδιού, όπως και μαθητικά ροκ γκρουπάκια. Δεν είμαι σπουδαίος μουσικός, μα έχω πολύ μεράκι και για προσωπική χρήση τα καταφέρνω μια χαρά.

● Υπάρχει κάποιο βιβλίο που βιαστήκατε να το παραδώσετε στον εκδότη σας και κάποιο άλλο που το απωθείτε, το «φοβάστε» μέχρι σήμερα;

Ναι, το «Είναι κάπου αλλού η γιορτή». Είχα δεχθεί αρνητικές κριτικές για ένα προηγούμενο μυθιστόρημά μου, κατά τη γνώμη μου άδικες, και βιαζόμουν να επανορθώσω, να αποδείξω δηλαδή πως είμαι καλός. Οσο για το δεύτερο σκέλος της ερώτησης, πράγματι, για το μυθιστόρημα που ξεκίνησα τώρα τελευταία, αν και υπάρχει έτοιμο το προσχέδιο στο κεφάλι μου, έχω γράψει μόνο 30 σελίδες κι όλο βρίσκω αφορμές και δικαιολογίες για να το αφήσω στην άκρη.

● Τρεις τίτλοι βιβλίων που σας σφράγισαν, στο πέρασμα του χρόνου, εντός κι εκτός κειμένου.

«Ο καλός στρατιώτης Σβέικ» του Γιάροσλαβ Χάσεκ, το «Πόλεμος και ειρήνη» του Λέοντος Τολστόι και το «Βίος και πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά» του Νίκου Καζαντζάκη.

● Υπάρχουν αρνητικές κριτικές που σας βοήθησαν και θετικές που υπομειδιάσατε;

Αν είναι βοήθεια το να πεισμώσεις και να βγάλεις καλύτερο αποτέλεσμα, τότε ναι, όπως ανέφερα και πιο πάνω. Για τις θετικές κριτικές, πάντα πρέπει να υπάρχει και το μέτρο.

● Υπάρχει κάποιος παλαιότερος και κάποιος νεότερος Ελληνας συγγραφέας που σας έλκει η γραφή του;

Ο Καζαντζάκης.

● Σήμερα, υπάρχουν λογοτεχνικές συντροφιές που διαμορφώνουν το πνευματικό κλίμα της εποχής;

Το θέμα είναι να διαμορφώνουν νέες πνευματικές τάσεις, καινούργια λογοτεχνικά ρεύματα, κάτι που θα μείνει, πέρα από τις παρεΐστικες αλληλοεξυπηρετήσεις.

● Για ποιο λόγο η παρουσία της ελληνικής λογοτεχνίας εκτός συνόρων είναι τόσο νωθρή και αποσπασματική;

Επειδή δεν αναδεικνύονται και δεν προωθούνται οι καλύτεροι, μα κάποιοι ευνοούμενοι.

● Η πολιτική συγκυρία, εντός και εκτός της χώρας, αλλά και η γλώσσα και ο τρόπος της ενημέρωσης αγγίζουν το συγγραφικό εργαστήρι σας;

Εμμεσα. Η πεζογραφία πάντα αντιδράει με μεγάλη καθυστέρηση, τουλάχιστον ύστερα από 20 ή και 50 χρόνια, ενώ η ποίηση αντιδρά άμεσα, εν θερμώ.

● Σας απασχολεί αν, μετά θάνατον, θα σας θυμούνται μέσα από το έργο σας;

Γράφω πρωτίστως για προσωπική μου ευχαρίστηση. Να πω όμως πως δεν με απασχολεί η υστεροφημία μου, θα ήταν ψέμα. Ολοι ελπίζουμε πως έστω και αργά το έργο μας θα δει την αναγνώριση που του αξίζει.

—

Ο Χρήστος Χαρτοματσίδης γεννήθηκε το 1954. Σπούδασε Ιατρική και εργάστηκε ως διευθυντής Μικροβιολογίας στο Γ.Ν. Κομοτηνής. Γράφει διηγήματα, μυθιστορήματα και θεατρικά. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ρίο Γκράντε», Μεταίχμιο.