Η Μπερλίνα

Υπό σκιάν

Δώδεκα συγγραφείς γράφουν ένα πρωτότυπο καλοκαιρινό διήγημα. Διηγηματογράφοι και μυθιστοριογράφοι θέτουν στο κέντρο της μυθοπλασίας τους μια θερινή εμπειρία στο εδώ και τώρα. Εκ των πραγμάτων, η ιστορία τους καθορίζεται, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό, από τη ρευστή και δυσοίωνη πραγματικότητα (πανδημία, πόλεμος Ουκρανίας, παγκόσμια αστάθεια κ.λπ.).

Δώδεκα ιστορίες, που θα μας συντροφεύσουν ώς τον Σεπτέμβριο, κουρδισμένες σε διαφορετική, όπως ήταν αναμενόμενο, τονικότητα: νοσταλγική, ειρωνική, δύσθυμη, πολιτική, ενδοσκοπική, ανατρεπτική, παρηγορητική.

Το «Ανοιχτό Βιβλίο», κι αυτό το καλοκαίρι, εκτός από αναγνωστική πυξίδα σάς προσφέρει και αναγνωστική απόλαυση - μια παράδοση που άρχισε από συστάσεως της «Εφ.Συν.», από συστάσεως αυτών των σελίδων.

Μετά τον Αλέξη Πανσέληνο, τον Ιάκωβο Ανυφαντάκη και τη Μαριαλένα Σεμιτέκολου, συνεχίζει ο Γιώργος Κυριακόπουλος.

Οταν μου ανέθεσε η εφημερίδα να πάρω συνεντεύξεις από τυχαίους περαστικούς για το πώς βλέπουν τα πράγματα φέτος το καλοκαίρι, ένας καλός φίλος Αθηναίος μού σύστησε να στηθώ στο Γαλακτοπωλείο «Ανοιξις» στην Κυψέλη και να την πέφτω σε όποιον καθόταν στο ένα από τα δύο τραπεζάκια στο πεζοδρόμιο. Ετσι κι έκανα.

-Από τον Βόλο είσαι, είπες;

-Και το όνομά σου;

- Ακουσε Γιώργο αγόρι μου, εγώ δεν δίνω συνεντεύξεις, αλλά εσύ είσαι ομορφόπαιδο και θα την κάνω την εξαίρεση. Κάθισε, μη στέκεσαι όρθιος.

Μου συστήθηκε ως «κυρία Μπερλίνα». «Για την εφημερίδα σού φτάνει αυτό», πρόσθεσε με μια κοκεταρία ανωνυμίας άλλης εποχής. Δεν την έλεγες όμορφη την Μπερλίνα. Πολύ τετράγωνοι ώμοι, πολύ μεγάλα πέλματα με βαμμένα μοβ τα κοντά σαν μασημένα νύχια των ποδιών της, μεγαλωμένες οι άσπρες ρίζες στα στραπατσαρισμένα από τον μεσημεριανό ύπνο κοκκινωπά μαλλιά. Ομως κάτι το φλοράλ φουστάνι της με τα δαντελένια πέτα, κάτι ο τρόπος που καθόταν σταυροπόδι, λες και ήταν μέλος κριτικής επιτροπής που παρακολουθούσε με άνεση κάποιον διαγωνιζόμενο, κάτι το όμορφο άρωμά της -φλοράλ κι αυτό-, κάτι το μονόπετρο με το μεγάλο τοπάζι στο μικρό της δάχτυλο, κάτι οι υπερβολικές βλεφαρίδες της, όλα είχαν έναν αέρα ανοίκειο μεν, αλλά οπωσδήποτε γλυκό.

-Την ήξερες την «Μπερλίνα»; Ενα παιχνίδι αλήθειας ήτανε, το παίζαν κάποτε τα παιδιά. Εσύ είσαι νεότερος, δεν θα το ξέρεις.

Νομίζω πως δεν την ενδιέφερε πολύ η απάντησή μου.

-Εγώ αυτά με την Ουκρανία δεν τα καταλαβαίνω, αγόρι μου. Μου λένε πως θα λείψει το λάδι για το τηγάνισμα. Σάμπως τηγανίζω; Τι με νοιάζει;

Επέμεινα για τα οικονομικά του νοικοκυριού της, έτσι μου είχαν ζητήσει από την εφημερίδα.

-Τώρα όλοι στην ανάγκη είμαστε. Μην κοιτάς κάποτε! Κάποτε πήγαινα στο μπαράκι στη Φυλής, ανέβαινα στα τραπέζια και έβγαζαν οι Ιρανοί τα δεκάευρα και μου τα κολλούσαν στο ντεκολτέ. Φτωχοί άνθρωποι, οικοδόμοι οι περισσότεροι. Αλλά κιμπάρηδες. Ενα ολόκληρο μεροκάματο το αφήναν κάθε Σάββατο βράδυ στο μαγαζί.

-Ναι, δεν ξέρεις εσύ, Βολιώτης άνθρωπος. Ενα μπαρ για τέτοιους ήτανε. Πηγαίναν οι Ιρανοί για να γλιτώσουν μια νύχτα απ’ τις γυναίκες τους. «Οι Ιρανοί αγάλλονται», που έλεγε κι ένας φίλος. Ψηλός εκείνος, πιο όμορφος από σένα.

Κι όπως γελούσε με τα λεγόμενά της, της έπεσε λίγο βύσσινο από το καϊμάκι στο κολλαρισμένο πέτο της και τα αστραφτερά μάτια της σχεδόν έσβησαν από τη στεναχώρια. Εβρεξε τη χαρτοπετσέτα μέσα στο ιδρωμένο ποτήρι μπροστά της και με πολύ νευρικές κινήσεις άρχισε να τρίβει και μετά να χτυπά τον λεκέ.

-Ετσι φεύγει ο καφές, να ξέρεις. Το βύσσινο είναι άτιμο, θα γαριάσει.

Προσπάθησα να δείξω κατανόηση. «Με τον ΕΝΦΙΑ ζορίζεστε;», τη ρώτησα. Ξαναγέλασε.

-Στο νοίκι είμαι, αγόρι μου. Μην κρίνεις από τα ρούχα. Και τούτα τα πέδιλα δώρο είναι, από χέρι! Ποτέ δεν βγήκα στον δρόμο με τσιτάκια, αυτά με τα κουμπιά μπροστά. Εχω αξιοπρέπεια εγώ, δεν είμαι από δαύτες.

«Η σύνταξή σας σας φτάνει;», πρόλαβα να τη ρωτήσω εμβόλιμα. Με ξεθέωνε σιγά σιγά η κυρία Μπερλίνα. Η ζέστη ήταν αφόρητη για Ιούνιο. Περνούσαν δίπλα μας οι άνθρωποι στάζοντας. Εφτά η ώρα και ένιωθες σαν να ήταν μεσημέρι. «Θα ’ναι από τις βόμβες», μου εξήγησε.

-Κάτι βάζουν οι Ρώσοι στις βόμβες. Εγώ είμαι βασιλικιά, δεν τους χωνεύω τους Ρώσους, ποτέ δεν τους χώνεψα.

Οπως μιλούσε κοιτούσε επίμονα το σταυρωμένο της πόδι. Σάλιωσε τον αντίχειρα του δεξιού της χεριού και έτριψε με το σάλιο το μοβ νύχι στο μεγάλο της δάχτυλο. Είχε ξυστεί η μπογιά, δεν ήταν ιδέα της.

-Ολα πρόστυχα τα φτιάχνουν πια. Να θυμηθώ να πάρω ασετόν από το φαρμακείο.

«Να σας ευχαριστήσω για τον χρόνο σας», της είπα, μαζεύοντας το κινητό από το τραπέζι με το μισοφαγωμένο καϊμάκι με το βύσσινο. Είχα χάσει την ώρα μου. Ηταν κι εκείνη η μυρωδιά του κιμά με την κανέλα από κάπου απέναντι, ήταν και οι ώριμες πεπονόφλουδες που έζεχναν από τις κρεμασμένες σακούλες στον κάδο της γωνίας. Κι από πάνω το φλοράλ άρωμα της Μπερλίνας να τα σκεπάζει όλα σαν κολόνια μετά τον εμετό σε λεωφορείο. Είχα εκνευριστεί.

-Δεν σε βοήθησα και πολύ με τη συνέντευξη, ε; Δεν μου έχουν ξαναπάρει.

-Αντιθέτως, με βγάλατε από τα συνηθισμένα.

Αισθάνθηκα σαν αγαθός πρόσκοπος με την απάντηση. Το μέτωπό της μεγάλωσε. Χαμογέλασε με λιγότερη αγωνία από πριν. Χάρηκα που δεν φέρθηκα σαν μαλάκας.

-Μια τελευταία προσωπική ερώτηση έχω. Γιατί «Μπερλίνα»; Είναι κάποια παιδική ανάμνηση από εκείνο το παιχνίδι;

-Οχι καλέ. Αυτά τα παίζαν τα κορίτσια. Εμείς στο Αρρένων παίζαμε Γερμανικό. Εδώ πιο κάτω σε μια αλάνα που έγινε πάρκινγκ κι έπειτα πολυκατοικία. Πιπίνου και Καλύμνου, αν ξέρεις.