Οι έρωτες της Υδρας ήταν καταδικασμένοι

Το βιβλίο της Κάρι Χεστχάμαρ «So Long, Marianne» διηγείται μια μεγάλη ερωτική ιστορία του Καναδού τροβαδούρου με ένα κορίτσι, που ζει πάντα στα τραγούδια του

Τι δώρο έκανε ο Λέοναρντ Κοέν στην αγαπημένη του Μαριάνε όταν αυτή έκλεισε τα 27 της χρόνια; Της χάρισε ένα ασημένιο καθρεφτάκι, λέγοντάς της ότι ποτέ του δεν είχε νιώσει τόσο μεγάλη χαρά στη θέα άλλου ανθρώπινου προσώπου. H Μαριάνε Ιλέν ήταν η σύντροφος του Καναδού τραγουδοποιού τη δεκαετία του 1960, τότε που ζούσαν στην Υδρα. Βέβαια, στο βιβλίο της Κάρι Χεστχάμαρ «So Long, Marianne, Μαριάνε Ιλέν-Λέναρντ Κοέν: μια ιστορία έρωτα», που θα κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Ποταμός την επόμενη εβδομάδα, ο Λέοναρντ αναφέρεται ως Λέναρντ, αλλά επιτρέψτε μου να συνεχίσουμε να τον αναφέρουμε ως Λέοναρντ Κοέν, όπως τον έχουμε συνηθίσει τόσα χρόνια.

Το story ξεκινάει από πιο πριν, απ’ όταν η 22χρονη Μαριάνε εγκαταλείπει το Οσλο και μετακομίζει στην Υδρα μαζί με τον αγαπημένο της Αξελ Γένσεν, ήδη καταξιωμένο συγγραφέα. Αυτός γράφει· η Μαριάνε ασχολείται με το νοικοκυριό. Μέχρι την ημέρα που ο Αξελ θα γνωρίσει μία άλλη γυναίκα και θα εγκαταλείψει την πρώην αγαπημένη του μ’ ένα νεογέννητο μωρό στην αγκαλιά. Τότε, ξαφνικά, εμφανίζεται ο Κοέν. Στο μικρό μπακάλικο του νησιού. Γοητευτικός ο Καναδός τραγουδοποιός, της ζητάει να καθίσει με τον ίδιο και την παρέα του σε ένα από τα τραπεζάκια της αυλής. Η συνάντηση σηματοδοτεί την αρχή ενός μεγάλου έρωτα, που θα διαρκέσει μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960.

Ακόμα ο Κοέν δεν είναι γνωστός στη μουσική, μόνο ποίηση έγραφε. Το πρώτο του άλμπουμ «Songs of Leonard Cohen» το κυκλοφόρησε στις 27 Δεκεμβρίου 1967. Εκεί υπήρχε και το τραγούδι «So Long, Marianne», για τη Μαριάνε φυσικά. Της αφιέρωσε και την τρίτη ποιητική του συλλογή, την περίφημη «Flowers for Hitler», όπως επίσης και άλλα κομμάτια του. Στον δεύτερο δίσκο του, το «Songs from a Room», που βγήκε τον Απρίλιο του 1969, έβαλε τη φωτογραφία της στο οπισθόφυλλο.

Tο βιβλίο παρουσιάζει την εικόνα μιας άλλης εποχής, ιχνηλατώντας το πορτρέτο της διεθνούς, καλλιτεχνικής «αποικίας» της Υδρας στη δεκαετία του 1960. Στο νησί ζούσαν πολλοί ξένοι. Οι αντισυμβατικοί πρωταγωνιστές του, όμορφοι, νέοι και ανήσυχοι, αφιέρωναν τη ζωή τους στην τέχνη και την αναζήτηση της εσωτερικής ελευθερίας. Ηταν ένα χίπικο νησί. Ο Λέοναρντ και η Μαριάνε πέρασαν πολύ από το χρόνο τους εκεί, ενώ ταξίδευαν στο Οσλο, στο Μοντρεάλ, στη Νέα Υόρκη και στο Παρίσι.

Αλλά οι σχέσεις που γεννήθηκαν στην Yδρα εκείνη την εποχή ήταν καταδικασμένες. «Δεν το καταλαβαίναμε τότε», γράφει ο Κοέν, «αλλά δεν γινόταν να επιβιώσουν μπροστά σ’ όλα όσα τους επέβαλε η ζωή. Οι σχέσεις που δημιουργήθηκαν με βάση το ιδεατό, με βάση τον έρωτα, με βάση το σεξ, δεν μπόρεσαν ν’ αντέξουν τις προκλήσεις της καθημερινής ζωής. Καμιά από εκείνες τις σχέσεις δεν επέζησε, επέζησαν μόνο στη μνήμη μας, για να τις τιμούμε και ν’ αναγνωρίζουμε πόσα πολλά μάς έδωσαν εκείνες οι εμπειρίες».

Ο Κοέν γεννήθηκε στις 21 Σεπτέμβρη 1934 (80 χρονών φέτος!) και μαζί με το φετινό του πολύ καλό «Popular Problems» μετράει συνολικά 13 άλμπουμ. Μετά τη Μαριάνε νυμφεύτηκε τη Σούζαν Eλροντ, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά, τον Aνταμ επίσης μουσικό και τη Λόρκα, που πήρε το όνομά της από τον ποιητή Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Τον Λέοναρντ Κοέν τον είδαμε live σε μία μαγευτική συναυλία στη Μαλακάσα στις 30 Ιουλίου 2008. Αξέχαστος.

Επαιξε και ο Ανταμ τον Δεκέμβριο του 2009, σε ένα μικρό μπαρ στην Πειραιώς. Δεν είχε κόσμο όμως. Ημασταν μόνο εμείς θυμάμαι και κάποιοι φίλοι του, δικοί του και του πατέρα του, από την Υδρα.

«So Long, Marianne»

Ελα στο παράθυρο, μικρή μου αγάπη, να προσπαθήσω να σου διαβάσω την παλάμη.

Κάποτε νόμιζα πως ήμουν τσιγγανάκι, πριν σε αφήσω σπίτι να με πας.

Και τώρα εις το επανιδείν, Μάριαν, η ώρα ήρθε να αρχίσουμε

να γελάμε και να κλαίμε και να κλαίμε, να γελάμε για όλα αυτά ξανά.

Το ξέρεις πόσο θα ‘θελα να ζήσουμε μαζί, με κάνεις όμως να ξεχνώ τόσα πολλά.

Ξεχνώ τις προσευχές που κάνω στους αγγέλους και ύστερα οι άγγελοι ξεχνάνε να προσεύχονται για μας.

Βρεθήκαμε, σαν ήμαστε νέοι σχεδόν ακόμα, βαθιά μέσα στο πράσινο πάρκο με πασχαλιές.

Πιάστηκες από επάνω μου λες κι ήμουνα σταυρός, γονατιστοί καθώς πηγαίναμε κι οι δυο μες στο σκοτάδι.

Τα γράμματά σου όλα λένε πως είσαι δίπλα μου. Και τότε γιατί νιώθω τόσο μόνος;

Στέκομαι στο περβάζι κι ο ισχνός σου ιστός αράχνης κλειδώνει σε μία πέτρα τον αστράγαλό μου.

Τώρα τη χρειάζομαι τη μουσική σου αγάπη. Είμαι ψυχρός σαν ολοκαίνουργια λεπίδα ξυραφιού.

Εφυγες σαν σου δήλωσα πως ήμουν περίεργος. Χωρίς ποτέ να πω πως ήμουνα γενναίος.

Ω, μα πόσο όμορφη είσαι πραγματικά. Πήγες και πάλι άλλαξες το όνομά σου, βλέπω.

Και πάνω που είχα σκαρφαλώσει και τη βουνοπλαγιά, για να ξεπλύνω στη βροχή τα βλέφαρά μου.