Ενα παλιό, κόκκινο Ford Escort, ντυμένο με ένα γιγάντιο κεντημένο σεμέν (υπερδιπλάσιο από αυτό που έβαζαν οι γιαγιάδες μας στα μπράτσα των καναπέδων), παρκαρισμένο σε μια γωνιά του δωματίου... Πιο κει ένα τεράστιο συνθετικό χαλί της παλιάς βρετανικής φίρμας Axminster. Μία ψευδοροφή σαν τον ουρανό της Γλασκόβης, στον οποίο, αντί για σύννεφα, ίπτανται αντικείμενα που ανακαλούν παιδικές αναμνήσεις από τη Σκοτία: άδεια πλαστικά μπουκάλια από το παραδοσιακό σκοτσέζικο ανθρακούχο Irn-Bru, ένα χαμένο κασκόλ, μπαλόνια, πούλιες, ινδικά καμπανάκια κι εκεί κοντά ένα κασετόφωνο και κασέτες με λατρευτική μουσική των Σούφι από τη φωνή τού πακιστανικής καταγωγής σπουδαίου Νουσράτ Φατέχ Αλί Χαν.
Στον τοίχο δύο γιγαντο-οθόνες όπου προβάλλονται οικογενειακές φωτογραφίες εναλλάξ με στιγμιότυπα από τις ταραχές στη Γλασκόβη το 2021: απεικονίζουν Σιχ και μουσουλμάνους να στέκονται αλληλέγγυοι σε διαδηλωτές οι οποίοι εμποδίζουν τη διέλευση ενός φορτηγού της ειδικής Υπηρεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου για τη Μετανάστευση (κλάδος του βρετανικού υπουργείου Εσωτερικών, υπεύθυνος για την επιβολή της νομοθεσίας περί μετανάστευσης σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο). Αλλά και το Ford Escort είναι, διαβάζουμε, μια μνεία στο πρώτο αυτοκίνητο ενός πατέρα που ήρθε μετανάστης στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς και σε όλο τον ινδικό πληθυσμό που μετανάστευσε για να εργαστεί σε βρετανικά εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας.
«Οι προσωπικοί συνειρμοί μιας μικροϊστορίας συμπλέκονται με τη μεγάλη ιστορία της μετανάστευσης και της αποικιοκρατίας, με φόντο τη διχοτόμηση των Ινδιών. Η ευχαρίστηση και το πολιτικό, το προσωπικό και το κοινοτικό συνδυάζονται σε αυτή τη συγκινητική εγκατάσταση», περιέγραψε η βρετανική εφημερίδα «Independent» το έργο με τίτλο «Alter Altar», που χάρισε στην 38χρονη Σκοτσέζα Σιχ Jasleen Kaur τη σημαντικότερη εικαστική διάκριση της Βρετανίας, το περίφημο βραβείο Turner για το 2024.
Ηταν η νεότερη μεταξύ των συνυποψηφίων της, του Φιλιππινέζου Pio Abad, της μαύρης Βρετανίδας Claudette Johnson και της Ρομά Delaine Le Bas, αλλά κι εκείνη που το έργο της έκανε εξαρχής τη μεγαλύτερη αίσθηση. Με σπουδές αργυροχοΐας και κοσμήματος στη Σχολή Τεχνών της Γλασκόβης όπου γεννήθηκε κι αργότερα στο Royal College of Art του Λονδίνου, έκανε έκτοτε αρκετές εκθέσεις σε όλη τη Βρετανία. Δουλειά της έχει παρουσιαστεί στο παρελθόν και στο Μουσείο Victoria and Albert, συμπεριλαμβανομένου και του βίντεο-αρτ έργου της Yoorop, που παρουσίαζε έναν απολογισμό της ευρωπαϊκής ιστορίας χρησιμοποιώντας πλάνα από το Μπόλιγουντ, με στόχο «να δείξει μια εικόνα της ευρωπαϊκής υπόστασης από μια εναλλακτική πολιτιστική προοπτική». Η πολιτική σκέψη είναι σαφώς από τα «συστατικά» της τέχνης και της προσωπικότητας της Kaur, πράγμα που απέδειξε περίτρανα και στην τελετή απονομής που έγινε στην Tate Britain το βράδυ της Τρίτης. Εκεί ο γνωστός ηθοποιός της σειράς «Happy Valley», James Norton, ανακοίνωσε την Kaur ως τη φετινή νικήτρια κι αποδέκτρια των 25.000 λιρών που συνοδεύουν το βραβείο.
Τα πέντε μέλη της κριτικής επιτροπής με πρόεδρο τον διευθυντή της Tate, Alex Farquharson, επαίνεσαν την Kaur για «την ικανότητά της να συνυφαίνει το προσωπικό, το πολιτικό και το πνευματικό μέσα από απροσδόκητους και παιγνιώδεις συνδυασμούς υλικών, από Irn-Bru μέχρι οικογενειακές φωτογραφίες και το vintage Ford Escort, καθημερινά αντικείμενα, που μέσω του ήχου και μουσικής αποκτούν ψυχή κι όλα μαζί γίνονται μία οπτική και ακουστική εμπειρία που ανακαλεί την κοινότητα και την πολιτιστική κληρονομιά και υποδηλώνει τόσο αλληλεγγύη όσο και χαρά».
«Αν μας θέλετε μέσα, πρέπει να ακούσετε τι λέμε και έξω»
Απροσδόκητα (ή όχι και τόσο) η Jasleen Kaur παρέλαβε το βραβείο της τυλιγμένη με μία παλαιστινιακή σημαία. Αλλωστε λίγο πριν από την έναρξη της τελετής, έξω από την Tate, είχαν συγκεντρωθεί εκατοντάδες διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν για την παλαιστινιακή γενοκτονία, μετά το κάλεσμα που είχαν απευθύνει ακτιβιστές οι οποίοι με ανοιχτή επιστολή παρότρυναν την Tate να διακόψει τις χορηγικές σχέσεις με «οργανώσεις συνένοχες σε ό,τι τα Ηνωμένα Εθνη και το Διεθνές Δικαστήριο είναι επιτέλους κοντά στο να το αποκαλέσουν “γενοκτονία του παλαιστινιακού λαού”».
Η βραβευμένη εικαστικός εκμεταλλεύτηκε λοιπόν τη συγκυρία για να αναφερθεί στο αίτημα των διαδηλωτών: «Δεν πρόκειται», ξεκαθάρισε, «για μια ριζοσπαστική απαίτηση(...)ούτε πρέπει απ’ αυτό να διακινδυνεύει η καριέρα ή η ασφάλεια ενός καλλιτέχνη. Προσπαθούμε να οικοδομήσουμε συναίνεση και οι δεσμοί με αυτούς τους οργανισμούς είναι ανήθικοι», είπε, φέρνοντας το παράδειγμα του «σκανδάλου Oxycontin» και της οικογένειας Σάκλερ, κάποτε ισχυρού χορηγού καλλιτεχνών, που όταν έμαθαν τη δράση της διέκοψαν κάθε συνεργασία μαζί της.
Η ίδια ζήτησε άμεση κατάπαυση του πυρός στη Μέση Ανατολή. «Αναρωτιέμαι γιατί απαιτείται από τους καλλιτέχνες να ονειρεύονται την ελευθερία μέσα στον χώρο μιας γκαλερί, αλλά όταν το όνειρο συναντιέται με την πραγματική ζωή οφείλουν να σωπαίνουν», είπε. «Θέλω να εξαφανιστεί ο διαχωρισμός μεταξύ της πολιτικής έκφρασης εντός μιας γκαλερί και της άσκησης της πολιτικής στη ζωή. Θέλω οι θεσμοί να αντιληφθούν το εξής: αν μας θέλετε μέσα, πρέπει να ακούσετε τι λέμε και έξω. Κατάπαυση του πυρός τώρα, εμπάργκο όπλων τώρα, ελεύθερη Παλαιστίνη».
Η Jasleen Kaur αναφέρθηκε όμως και στις καταβολές της, επισημαίνοντας ότι δεν γνώριζε για το βραβείο Turner όσο μεγάλωνε, γιατί δεν είχε «πολιτιστική πρόσβαση». Τέλος, ευχαριστώντας για τη διάκριση τόνισε πως αυτή κάνει ακόμα πιο ορατό το μήνυμα του έργου της κι αυτό σημαίνει πολλά και για την κοινότητα των Σιχ (που όπως είπε την κατέκλυσε με συγχαρητήρια μηνύματα) αλλά και για πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους και ομάδες που «είμαι έτοιμη να τους εκπροσωπήσω όλους».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας