Τριάντα χρόνια χρόνια μετά τον θάνατo του μεγάλου καλλιτέχνη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, το Μουσείο Μπενάκη διοργανώνει μια έκθεση αφιερωμένη στο ταξίδι του από τη Δύση στην Ανατολή το 1958. Μέσα από πολυάριθμα σχέδια, χειρόγραφα, ταξιδιωτικά φυλλάδια, βιβλία και αντικείμενα, η έκθεση, που εγκαινιάστηκε στο κτίριο της οδού Πειραιώς 138, παρουσιάζει όλα τα ερεθίσματα που δέχτηκε ο Γκίκας σε κάθε προορισμό, τις εικόνες που είδε, τους ανθρώπους που συνάντησε, τα έργα ή τα μνημεία που τον εντυπωσίασαν και πώς όλα αυτά διαμόρφωσαν ώς ένα σημείο την τέχνη του και επηρέασαν τη ζωή του.
Ολα ξεκίνησαν από το ασίγαστο πάθος του επιδραστικού καλλιτέχνη για μάθηση και εξερεύνηση. Ηταν 51 χρόνων το 1957 όταν έλαβε μια πρόσκληση συμμετοχής σε ένα διεθνές εκπαιδευτικό πρόγραμμα με χορηγία της αμερικανικής κυβέρνησης. Αποδεχόμενος την πρόσκληση, ο Γκίκας ξεκινά την περιπλάνησή του από τη Δύση στην Ανατολή, με κυριότερους σταθμούς την Αμερική, την Ιαπωνία, το Χονγκ Κονγκ, την Ινδία και το Νεπάλ – και η έκθεση τον ακολουθεί σε αυτήν την περιπλάνηση. Πρόκειται για ένα ταξίδι όχι μόνο κυριολεκτικό, αλλά και μεταφορικό. Μας καλεί να περιηγηθούμε στο έργο του κοσμοπολίτη δημιουργού και να ανακαλύψουμε πόσο είχε εντρυφήσει, ήδη από τη δεκαετία του ’30, στην τέχνη, στη σκέψη και στις θρησκείες της Ανατολής, αναγνωρίζοντας τις ομοιότητες και τους δεσμούς ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Επίσης, πρόκειται και για ένα ταξίδι αγάπης του καλλιτέχνη και της μούσας του, της μετέπειτα συζύγου του Barbara Warner, η οποία τον συνάντησε στη Νέα Ορλεάνη και μαζί του μοιράστηκε τη μοναδική αυτή εμπειρία.
Η έκθεση διαρθρώνεται σε δύο βασικές ενότητες: Η πρώτη, «Το ταξίδι στη Δύση», αφορά την περιήγηση του Γκίκα στις πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα πάντα με το επιχορηγούμενο πρόγραμμα, και την επίσκεψή του με δική του πρωτοβουλία στο Μεξικό. Η δεύτερη ενότητα επικεντρώνεται στην επιστροφή του στην Ελλάδα μέσω της Ανατολής.
Αρχικά ανακαλύπτουμε μέσα από την αλληλογραφία του καλλιτέχνη τις φιλοδοξίες του για μια διεθνή καριέρα, αλλά και την υποστήριξη που απολάμβανε από καλλιτέχνες, φιλότεχνους και κριτικούς τέχνης στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη. Η πρώτη ενότητα ξεκινά με το μεγάλων διαστάσεων έργο «Πράσινο και Ασημί», που παρουσιάστηκε στην πρώτη ατομική έκθεσή του στην γκαλερί του Αλέξανδρου Ιόλα στη Νέα Υόρκη, και στη συνέχεια ακολουθεί τα βήματά του στο συναρπαστικό αυτό ταξίδι: Βοστόνη, Φιλαδέλφεια, Μπάφαλο, Σικάγο, Νέα Ορλεάνη, Νέο Μεξικό, Αριζόνα, Καλιφόρνια, Χαβάη. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού ο Γκίκας σχεδιάζει συνεχώς και κρατά σημειώσεις για τις πόλεις που επισκέπτεται, τους ανθρώπους που συναντά, τα μουσεία και τα πανεπιστήμια.
Η δεύτερη ενότητα, παράλληλα με την ακολουθία των τόπων (Ιαπωνία, Χονγκ Κονγκ, Καμπότζη, Λάος, Ινδία και Νεπάλ), παρουσιάζει το θέατρο, τη μουσική, τον χορό και τις αναπαραστάσεις του Βούδα στις χώρες της Ανατολής, καθώς και έργα που φιλοτεχνήθηκαν πριν και μετά το 1958, στα οποία είναι ορατές οι επιρροές του από τις παραδόσεις της Ανατολής.
Επίσης, σε ένα ειδικά διαμορφωμένο σκηνικό εμπνευσμένο από την Απω Ανατολή αναδεικνύονται έργα τέχνης και αντικείμενα ασιατικής προέλευσης που είχε συλλέξει ο καλλιτέχνης και μια σειρά από σχέδια-αντίγραφα του Γκίκα από την κινεζική και την ιαπωνική τέχνη, τα περισσότερα από τα οποία χρονολογούνται από το 1938 μέχρι το 1961.
Ενδιαφέρον έχει μια διαδραστική οπτικοακουστική εφαρμογή που προβάλλεται στον εκθεσιακό χώρο, σχεδιασμένη από τον Μπάμπη Αλεξιάδη και τον Κωνσταντίνο Σκορίλα, με κεντρικούς χαρακτήρες τον καλλιτέχνη και τη σύντροφό του, Barbara, οι οποίοι μας ξεναγούν μέσα από κείμενα και σχέδια στο ταξίδι αυτό.
Ο δίγλωσσος κατάλογος περιλαμβάνει κείμενα της επιμελήτριας της έκθεσης, Ιωάννας Μωραΐτη, προλογικό σημείωμα του επιστημονικού διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη, Γιώργη Μαγγίνη, συνοδευτικό κείμενο της ιστορικού Τέχνης και επιμελήτριας στο ΕΜΣΤ, Ανίνας Βαλκανά, και πλούσιο φωτογραφικό και αρχειακό υλικό. Επίσης, σε ένα ξεχωριστό ένθετο σχεδιασμένο στη λογική ημερολογίου δημοσιεύονται οι ανέκδοτες σημειώσεις του καλλιτέχνη από το ταξίδι του, μαζί με αποσπάσματα επιστολών του. Την ευθύνη για τον σχεδιασμό του καταλόγου έχει η Εριφύλη Αράπογλου και η εκτυπωτική φροντίδα ήταν του Κώστα Κωστόπουλου.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 16 Φεβρουαρίου και συνοδεύεται από ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα. Πληροφορίες: www.benaki.org
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας