Ενα εικαστικό πανόραμα που κάνει το βλέμμα να χορεύει

Ο Δήμος Καλαμάτας συστηματικά και ουσιαστικά κάνει πράξη την πολιτιστική αποκέντρωση, έχοντας βάλει στο DNA της πόλης τον πολιτισμό, με κορωνίδες το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού στο δραστήριο, όλο τον χρόνο, Μέγαρο Χορού, αλλά και το Δημοτικό Περιφερειακό Θέατρο, όπου πρόσφατα ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής ο Φίλιππος Σοφιανός. Αν σε αυτά προσθέσουμε το μικρό μα περιεκτικό σε εκθέματα Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας και την εντυπωσιακή Συλλογή Ελληνικών Ενδυμασιών Bικτωρία Γ. Καρέλια, που αυτόν τον καιρό φιλοξενεί και δύο αρχαία κορίτσια, την Αυγή και τη Μύρτιδα (τα οποία πήραν μορφή στο σήμερα με τη βοήθεια της επιστήμης και της τεχνολογίας), τότε συμπεραίνουμε ότι η Καλαμάτα είναι «θερμός» πολιτιστικός προορισμός.

Σίγουρα ήταν ο δικός μας προορισμός το προηγούμενο Σαββατοκύριακο για την έκθεση με «Εργα από την πολύτιμη συλλογή της Πινακοθήκης Ευάγγελου Αβέρωφ» που εγκαινιάστηκε στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας, προσφέροντας έως τις 10 Νοεμβρίου ένα συνοπτικό πανόραμα της νεοελληνικής τέχνης, με 45 πίνακες και γλυπτά, που αποκαλύπτουν τον πλούτο των κατακτήσεων σημαντικών καλλιτεχνών από τα μέσα περίπου του 19ου αιώνα έως τις αρχές του 21ου αιώνα. Ανάμεσά τους τα εμβληματικά «Το λιμάνι του Βόλου» του Κωνσταντίνου Βολανάκη, «Το κορίτσι με τα περιστέρια» του Πολυχρόνη Λεμπέση, «Τα πρώτα βήματα» του Γεωργίου Ιακωβίδη, το «Γαλλικό Ιστιοφόρο σε ανοιχτή θάλασσα» του Ιωάννη Αλταμούρα, «Ο Κελδερήμ-Τζελεπής» του Νικηφόρου Λύτρα, αλλά και σπουδαία έργα των Κωνσταντίνου Μαλέα, Σοφίας Λασκαρίδου, Λυκούργου Κογεβίνα, Περικλή Βυζάντιου, Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Γιώργου Βακαλό, Ηλία Δεκουλάκου, Μιχάλη Κατζουράκη, Μάριου Σπηλιόπουλου, Γιώργου Ρόρρη, Γιάννη Αδαμάκου, Αλέκου Φασιανού, Μανώλη Χάρου κ.ά. Δεν είναι η πρώτη φορά που στο μέγαρο της πόλης έρχονται, με την πρόταση και επιμέλεια του θεωρητικού και κριτικού τέχνης Τάκη Μαυρωτά, σημαντικές ιδιωτικές συλλογές: του Ιδρύματος Βασίλη και Μαρίνας Θεοχαράκη το 2019, του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών ΑΠΘ το 2020 και του Μουσείου Νεοελληνικής Τέχνης του Δήμου Ρόδου το 2022, όπως υπενθύμισε ο δήμαρχος Καλαμάτας Αθανάσιος Βασιλόπουλος, ο οποίος, όπως όλοι λένε, αγαπάει πάρα πολύ τις τέχνες και ιδιαίτερα τα εικαστικά.

Η τωρινή έκθεση αναδεικνύεται ως η πιο ξεχωριστή γιατί κουβαλάει το όραμα του Ευάγγελου Αβέρωφ, ενός «ευπατρίδη» όπως τον χαρακτήρισε ο Αντώνης Σαμαράς τελώντας τα εγκαίνια, παρουσία πολυάριθμου κοινού. Οπως τόνισε ο Παναγιώτης Λαμπρινίδης, καλλιτεχνικός διευθυντής Εικαστικού Τομέα της κοινωφελούς επιχείρησης «Φάρις» τους Δήμου Καλαμάτας: «Ο Αβέρωφ πέτυχε με άκρα ενάργεια να πλησιάσει, μέσα από τα έργα που συνέλεγε, αδιάλειπτα για τριάντα ολόκληρα χρόνια, τη δική του Ελλάδα με τις ιστορικές της μορφές, τα οικουμενικά της μνημεία, τα μεγάλα γεγονότα, τα μαγευτικά τοπία, αλλά και με τις μικρές χαρές και τα πάθη των ανθρώπων της. Ετσι, όλα αυτά τα έργα τέχνης, με τον ιδιαίτερο τρόπο, σήμερα γίνονται ένα μέσο εθνικής μυσταγωγίας και αυτογνωσίας».

Η Τατιάνα Αβέρωφ-Ιωάννου, πρόεδρος Δ.Σ. Ιδρύματος Ευάγγελου Αβέρωφ-Τοσίτσα, εξέφρασε τη χαρά της που εκτίθενται στην Καλαμάτα, «μια ζωντανή πόλη με γενναιόδωρη προσφορά στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου μας», αυτά τα 45 έργα της συλλογής. Η Πινακοθήκη Αβέρωφ, που λειτουργεί από το 1988 στο Μέτσοβο, αρχικά είχε 200 έργα, κυρίως του 19ου και αρχών του 20ού αιώνα που είχε συλλέξει ο γνωστός πολιτικός, ενώ η κόρη του δεν παύει να εμπλουτίζει τη συλλογή με σύγχρονους δημιουργούς και την υπερδιπλασίασε φτάνοντας στα 1.000 έργα. Επιπλέον, οργανώνει περιοδικές -αναδρομικές ή θεματικές- εκθέσεις σε συνεργασία και με άλλες συλλογές της χώρας ή του εξωτερικού. Αυτό τον καιρό μάλιστα φιλοξενεί στην έδρα της τη «δημιουργική συνάντηση» Peter Blake - Σταύρου Κοτσιρέα. Πρόσφατα η Πινακοθήκη προστέθηκε στον επίσημο κατάλογο των Αναγνωρισμένων και Πιστοποιημένων Μουσείων της ελληνικής επικράτειας. «Η διάδοση της τέχνης είναι ένας από τους βασικούς στόχους της Πινακοθήκης μας», τόνισε η Τατιάνα Αβέρωφ. «Τα έργα πρέπει να ταξιδεύουν. Τα μουσεία πρέπει να είναι χώροι ανοιχτοί και ζωντανοί που να προσελκύουν τους επισκέπτες όλων των ηλικιών».

«Ο Ευάγγελος Αβέρωφ το 1988 ευτύχησε να εγκαινιάσει στο Μέτσοβο το δικό του “φανταστικό μουσείο” ολοκληρώνοντας το όραμά του για την πολιτιστική και την κοινωνική ανάπτυξη της ιδιαίτερης πατρίδας του, παράλληλα με τις υπόλοιπες κοινωφελείς του πρωτοβουλίες, οι οποίες συνέβαλαν άμεσα στην οικονομική πρόοδο της ευρύτερης περιοχής», υπογραμμίζει ο επιμελητής της έκθεσης Τάκης Μαυρωτάς. «Η Πινακοθήκη Αβέρωφ με τη συλλογή Νεοελληνικής Τέχνης παραμένει ένας φάρος για όλους τους μυημένους και μη του ελληνικού πολιτισμού. Ο πολυφωνικός χαρακτήρας της δίνει μια πολύπλευρη εικόνα των αισθητικών τάσεων και των πολλαπλών αναζητήσεων των δημιουργών. Ουσιαστικά πρόκειται για μια πολιτιστική κυψέλη αισθητικής καλλιέργειας, με πανελλαδική εμβέλεια, που έρχεται ως προέκταση της δράσης του Αβέρωφ, ο οποίος στήριξε, με όλες τις δυνάμεις του, τη διάσωση και διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς».