Εγκυρη ενημέρωση... με τέχνη

Εγκυρη, πρωτότυπη, παρεμβατική, πολυφωνική, η μακροβιότατη μηνιαία ελληνική αλλά με διεθνή χαρακτήρα εφημερίδα «Τα Νέα της Τέχνης», από το 1991 και μέχρι το 2016 οπότε έκλεισε υποκύπτοντας στην οικονομική κρίση, ήταν ο παλμός της καρδιάς των εικαστικών τεχνών. Φιλοξένησε εκατοντάδες άρθρα για εκθέσεις σε μεγάλα μουσεία και γκαλερί, σχόλια για τις αποφάσεις της πολιτικής ηγεσίας για τον πολιτισμό, συνεντεύξεις των σπουδαιότερων καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, ειδήσεις για της αγορά τέχνης, θεωρητικές προσεγγίσεις ιστορικών της τέχνης, κείμενα δημοσιογράφων του χώρου του πολιτισμού. Η ψυχή των «Νέων της Τέχνης», η Αρτεμις Καρδουλάκη είχε επιπλέον την πρωτοβουλία να δημιουργήσει τον θεσμό της Μπιενάλε σπουδαστών των Σχολών Καλών Τεχνών, ενώ περισσότεροι από 400 καλλιτέχνες υποστήριξαν το έντυπο, προσφέροντας έργα τους σε πέντε εκθέσεις, με σκοπό τη διάσωσή του.

Η αδόκητη σιωπή των «Νέων της Τέχνης», που υπήρξε μέλος ενός διεθνούς δικτύου εντύπων για την τέχνη (Ιl Giornale dell’Arte, Le Journal des Arts, The Art Newspaper, El periodico del Arte κ.ά.) αντικατοπτρίζει και την παγκόσμια κρίση στον Τύπο. «Σε μια εποχή που θρηνούμε τον θάνατο της έντυπης ενημέρωσης και ζούμε τον θρίαμβο της διάδοσης απίθανου όγκου πληροφοριών σε απίθανους ρυθμούς μέσω του αδηφάγου διαδικτύου, η ΕΣΗΕΑ τιμά την έντυπη διεθνή ελληνική εφημερίδα που έγραψε ιστορία στον χώρο της τέχνης σε μια εποχή παγκόσμιων συγκλονιστικών και δραματικών αλλαγών», μας λέει η Αρτεμις Καρδουλάκη για την έκθεση με νέα έργα του Κώστα Τσόκλη προς τιμήν των «Νέων της Τέχνης» και τις συζητήσεις με θέμα «Τέχνη και Ενημέρωση» που οργανώνει το Μορφωτικό Ιδρυμα της ΕΣΗΕΑ από τις 22 Απριλίου έως τις 31 Μαΐου.

Αλλωστε, η πρωτοποριακή εφημερίδα πρωτοστάτησε στην καλλιτεχνική ενημέρωση. «Στόχος της ήταν η έγκυρη και έγκαιρη ενημέρωση πάνω σε ζητήματα τέχνης, θεωρίας και πράξης», τονίζει η εκδότρια. «Η βασική ιδέα της έκδοσης ήταν η ενημέρωση και κατά δεύτερο λόγο η κριτική παρουσίαση εικαστικών εκθέσεων. Το περιεχόμενο αφορούσε όχι όσα είχαν γίνει, αλλά όσα επρόκειτο να συμβούν τον μήνα που κυκλοφορούσε. Ετσι έγινε εργαλείο ενημέρωσης χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις σε χώρους και πρόσωπα, τόσο για τους καλλιτέχνες όσο και για το ευρύτερο κοινό».

Η έκθεση προς τιμήν των «Νέων της Τέχνης», που εγκαινιάζεται στις 22 Απριλίου στη Βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας», βασίζεται σε μια ιδέα του Κώστα Τσόκλη, ο οποίος έχει και την επιμέλεια, ενώ αποτελεί μια καλλιτεχνική προσέγγιση στο θέμα της σύγχρονης ενημέρωσης. Πρόκειται για μια εικαστική παρέμβαση με 24 νέα έργα, κολάζ με πρώτη ύλη τα τεύχη της καλλιτεχνικής εφημερίδας, συν ένα, που αποτελεί και το κεντρικό σημείο αναφοράς. Είναι το έργο «Πληροφορίες», του 1972, που έχει παρουσιαστεί στο παρελθόν, σε πολλά μέρη του κόσμου: Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία κ.ά.

Ο 94χρονος εμβληματικός καλλιτέχνης έγραψε και ένα κείμενο σχετικά με τις μεγάλες αλλαγές στο επίπεδο της πληροφορίας και της διάδοσής της σήμερα. Στη μετάβαση, δηλαδή, από την έντυπη στην ηλεκτρονική πληροφόρηση.

«Ωραία τα χρόνια που πιστεύαμε ότι... Τώρα πια δεν τα πιστεύουμε», γράφει ο Κώστας Τσόκλης με τον οικείο, αιρετικό λόγο του. «Ο τόπος ήταν γεμάτος καλλιτέχνες, στέκια, γκαλερίστες, κριτικούς, εφημερίδες και περιοδικά. Αλλά και αγοραστές, αν όχι πραγματικούς συλλέκτες. Γεμάτος φίλους και εχθρούς. Ψεύτικα χρόνια, παραπλανητικά, όπου ίσχυε ακόμα το “Κάλλιο πρώτος στο χωριό σου, παρά δεύτερος στην πόλη”. Αυτό δεν ισχύει πιά! Γιατί τα χωριά και οι πόλεις ενώθηκαν και οι ευθύνες μας είναι παγκόσμιες. Το βάρος σχεδόν ασήκωτο. Γι’ αυτό πολλές φωνές σιώπησαν, ενώ άλλες εξακολουθούν να επαναλαμβάνονται αενάως. Λίγες, ελάχιστες οι αυθεντικές προτάσεις. Οι εκάστοτε σύγχρονες. Δύσκολα τα πράγματα».

Και καταλήγει: «ΤΑ ΝΕΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ μας πρόσφεραν πολλά. “Αλλα δεν έχουν να μας δώσουν πια”. Τώρα έχουμε όλοι την ίδια πληροφόρηση και χωρίς τη δική τους βοήθεια. Δηλαδή, δεν ξέρουμε τίποτα μια που ξέρουμε όλοι τα ίδια. Θεωρώ αυτή την εκδήλωση σαν ένα μνημόσυνο της έντυπης πληροφορίας και τους επισκέπτες μας σαν τεθλιμμένους συγγενείς. Θεέ μου, πόσους δρόμους έχουμε περπατήσει στη διάρκεια της μακρόχρονης ζωής μου, σε πόσες θάλασσες έχουμε κολυμπήσει. Τέχνη. Μια παρερμηνευμένη έννοια. Μια ακόμα διασυρμένη λέξη».

Aναμνηστική έκδοση

Ο Κώστας Τσόκλης έχει φιλοτεχνήσει και μια ειδική αναμνηστική έκδοση (σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων) που θα διατίθεται στα εγκαίνια της έκθεσης (7.30 μ.μ.), όπου θα μιλήσουν: ο Δημήτρης Ζουρούδης, καθηγητής και πρόεδρος της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, η Χρυσάνθη Κουτσουράκη, διευθύντρια του Μουσείου Τσόκλη, ο Μανώλης Μαυρομμάτης μέλος του Δ.Σ. του ελληνικού τμήματος της AICA και ομότιμος καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης στο ΑΠΘ και η Αρτεμις Καρδουλάκη, ενώ χαιρετισμό θα απευθύνει η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ και του Μορφωτικού Ιδρύματος, Μαρία Αντωνιάδου.

Ακόμα, συζήτηση με θέμα «Τέχνη και Ενημέρωση στο Σήμερα» οργανώνεται τη Μ. Δευτέρα 29/4 και ώρα 7 μ.μ., οπότε θα είναι διαθέσιμο έντυπο με πρωτότυπα κείμενα-σχόλια για «Τα Νέα της Τέχνης», των ζωγράφων Δημήτρη Ζουρούδη, Κυριάκου Μορταράκου, Σπυριδούλας Πολίτη και Αγγελου Σκούρτη, καθώς και παλαιότερων συνεργατών και μελών της Συντακτικής Επιτροπής της εφημερίδας: των Μανώλη Μαυρομμάτη, Σάββα Μιχαήλ, Αλκη Παναγιωτόπουλου, Παντελή Τσάτση.

♦ Πληροφορίες: «Τέχνη και Ενημέρωση», μια εικαστική επέμβαση του Κώστα Τσόκλη, προς τιμήν των «Νέων της Τέχνης». 22 Απριλίου-31 Μαΐου.
Ωρες λειτουργίας: Δευτέρα και Τετάρτη: 10.00-16.00, Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή: 10.00-20.00, Σάββατο: 11.00-16.00. Είσοδος ελεύθερη. Βιβλιοθήκη της ΕΣΗΕΑ «Δημήτρης Ι. Πουρνάρας», 2ος όροφος, Ακαδημίας 20, τηλ.: 210-3675560.