Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από τον θάνατο του Πάμπλο Πικάσο και για την επέτειο οργανώνονται μεγάλες εκθέσεις στην Ισπανία όπου γεννήθηκε και στη Γαλλία όπου έδρασε και καθιερώθηκε ως ο πλέον ριζοσπαστικός ζωγράφος του 20ού αιώνα. Σε ένα παιχνίδι της μοίρας προχθές έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 101 ετών, στη Νέα Υόρκη, η Φρανσουάζ Ζιλό, η πλέον χειραφετημένη από τις συντρόφους του, η μόνη γυναίκα που τόλμησε να τον εγκαταλείψει, μαζί με τα δύο παιδιά τους, την Παλόμα και τον Κλοντ. Με το βιβλίο της «Η ζωή με τον Πικάσο» που πρωτοκυκλοφόρησε το 1964 δημιούργησε σάλο, αποδόμησε τον μύθο του σκιαγραφώντας το πορτρέτο ενός εγωιστή και μισογύνη καλλιτέχνη. «Είμαι η μοναδική γυναίκα που σώθηκε από τον Πικάσο και δεν έχω μετανιώσει ούτε μια στιγμή γι’ αυτό. Πώς; Παρατώντας τον», δήλωνε εμφατικά.
Ζωγράφος και η ίδια -με εμφανείς επιρροές από τον Πικάσο-, προσπάθησε να ξεφύγει από τη σκιά του και κατάφερε να σβήσει, έστω σε προχωρημένη ηλικία, την ταμπέλα «μούσα του Πικάσο». Εκανε πολλές ατομικές εκθέσεις στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, συνεργάστηκε με το Guggenheim, τα έργα της βρίσκονται στις συλλογές του Metropolitan, του MoMA, του Centre Pompidou και πιάνουν υψηλές τιμές στις δημοπρασίες - το 2021, ο πίνακάς της «Paloma à la Guitare» (1965), ένα πορτρέτο της κόρης της σε μπλε τόνους, πουλήθηκε για 1,3 εκατομμύριο δολάρια από τους Sotheby’s.
Η Φρανσουάζ Ζιλό γεννήθηκε στο Νεϊγί-σιρ-Σεν, μεγάλωσε σε εύπορη οικογένεια και ο πατέρας της ήθελε να τη δει δικηγόρο, ωστόσο εκείνη γράφτηκε κρυφά στη σχολή ζωγραφικής Académie Julian. Ηταν μόλις 21 ετών το 1943 όταν γνώρισε τον Πικάσο στο ρεστοράν Le Catalan. Λέγεται ότι την πλησίασε γοητευμένος, της πρόσφερε ένα μπολ κεράσια και όταν έμαθε ότι θέλει να γίνει ζωγράφος τής είπε το περίφημο: «Είναι αστείο! Τα κορίτσια με τη δική σου εμφάνιση δεν γίνονται ζωγράφοι». Σε λίγους μήνες έγιναν ζευγάρι παρότι ήταν 40 χρόνια μεγαλύτερός της και παντρεμένος με την Ολγα Χόχλοβα και έζησαν μία δεκαετία μαζί, ενώ όλοι μιλούσαν για μια αταίριαστη σχέση.
Τα σύννεφα άρχισαν να πυκνώνουν όταν το 1952 η Φρανσουάζ έκανε την πρώτη της ατομική έκθεση στην παρισινή Galerie Louise Leiris. Ο Πικάσο αρνήθηκε να πάει στα εγκαίνια, λέγοντας ότι ήδη έχει δει όλους τους πίνακες.
Οπως αναφέρει η Ζιλό στο βιβλίο της, ο Πικάσο την υπονόμευε από την αρχή. «Μια μέρα κοιτούσαμε τη σκόνη να χορεύει στο φως του ήλιου… [Ο Πικάσο] είπε: Πραγματικά, κανείς δεν έχει σημασία για μένα. Οι άνθρωποι είναι σαν αυτούς τους μικρούς κόκκους. Χρειάζεται μόνο ένα πάτημα του κουμπιού της σκούπας και εξαφανίζονται...».
Σε άλλο σημείο γράφει: «Ο Πάμπλο ήθελε να είμαι συνεχώς έγκυος, γιατί τότε γινόμουν πιο αδύναμη. Μετά το δεύτερο παιδί, είπα ώς εδώ. Ο Πικάσο έφτιαξε εκείνο το γλυπτό μιας εγκύου και όταν του είπα ότι δεν μου αρέσει, της έκοψε τα πόδια. Μπορώ να περπατήσω με τα δικά μου πόδια, του είπα». Και τον εγκατέλειψε τον Σεπτέμβριο του 1953.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο διάσημος ζωγράφος επιχείρησε να αποτρέψει την έκδοση του βιβλίου της «Life with Picasso», το οποίο έγινε αμέσως μπεστ σέλερ πουλώντας εκατομμύρια αντίτυπα, και συνέχισε να την πολεμάει αρνούμενος να εκθέσει σε οποιαδήποτε γκαλερί θα έδειχνε τα δικά της έργα, ενώ σταμάτησε να έχει επαφή με τα παιδιά τους.
H Φρανσουάζ Ζιλό παντρεύτηκε το 1955 τον καλλιτέχνη Luc Simon με τον οποίο απέκτησαν μία κόρη και το 1970 τον Αμερικανό ιολόγο Jonas Salk ο οποίος υποστήριξε τις εικαστικές της δυνάμεις. Μοίραζε τον χρόνο της ανάμεσα σε Νέα Υόρκη και Παρίσι.
