Η Χριστίνα Νάκου και η Αννα Παγκάλου συνεχίζουν τον εικαστικό και ηχητικό περίπλου τους στη Μεσόγειο. TRANSIENS NOSTRUM το όνομα του εγχειρήματός τους και σταθμός αυτή τη φορά η Σύρος. Τη ΣΥΝ-ΠΑΡΟΥΣΙΑ, αφετηρία του ταξιδιού, πέρσι το καλοκαίρι, στον Προμαχώνα Αγίου Γεωργίου στη Ρόδο, διαδέχονται μέχρι την 1η Απριλίου οι ΕΠΙΧΩΜΑΤΩΣΕΙΣ στη Δημοτική Πινακοθήκη Κυκλάδων. Βασικός άξονας του έργου η θάλασσα και όσα εκείνη κινητοποιεί και περιβάλλει: εδώ, τις μεταμορφώσεις του τοπόσημου της Σύρου στο Νησάκι και του κτιρίου της Πινακοθήκης.
Κάτι περισσότερο από μια απλή έκθεση οι ΕΠΙΧΩΜΑΤΩΣΕΙΣ, ως συστατικό στοιχείο του TRANSIENS NOSTRUM, προσκαλεί σε συνέργειες μουσεία, Πανεπιστήμια, ινστιτούτα και άλλους φορείς πολιτιστικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Ενα δίκτυο συνεργασίας που αυτή τη φορά περιλαμβάνει το Ιστορικό Αρχείο Σύρου (απ’ όπου συγκεντρώθηκαν πληροφορίες για την ευρύτερη ιστορία της περιοχής Νησάκι), τον ιστορικό Τάσο Σακελλαρόπουλο, υπεύθυνο των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη και μέλος των ΑΣΚΙ (μια ηχογραφημένη συζήτησή του με τις δύο καλλιτέχνιδες αναπαράγεται στον χώρο της έκθεσης), το ΙΣΤΟΡΗΜΑ Archive (ερευνητές του θα συλλέξουν αφηγήσεις επισκεπτών της έκθεσης μέσω συνεντεύξεων), την Παιδική Βιβλιοθήκη Σύρου, σχολεία της Ερμούπολης και ΚΑΠΗ. Επίσης το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, επιστήμονες και τεχνίτες της πόλης για τις διαλέξεις/συζητήσεις, καθώς και πρόγραμμα Τέχνης για παιδιά, εφήβους, νέους και ανθρώπους τρίτης ηλικίας.
Σύμφωνα με τις δύο δημιουργούς «η έκθεση επιχειρεί να αναδείξει την ιδιαίτερη ιστορία της Σύρου και τις αλλαγές που επέφερε η άφιξη των προσφύγων τον 19ο αιώνα. Την ανάπτυξη της ναυσιπλοΐας, την άνθιση της Ερμούπολης και τον οικονομικό ρόλο του τελωνείου. Την κρίση και τις επιδημίες μεταδοτικών νοσημάτων που οδήγησαν στην ανάγκη λειτουργίας του λοιμοκαθαρτηρίου. Τη σύγχρονη μετατροπή των αποθηκών διαμετακόμισης σε Δημοτική Πινακοθήκη και, τέλος, την ανακήρυξη του κτιρίου σε έργο τέχνης. Προσωπικές μνήμες και οικογενειακές ιστορικές αφηγήσεις ανακαλούνται και ενεργοποιούνται μέσω της σύνδεσης των επισκεπτών με την εγκατάσταση».
Πράγματι, τα ονόματα που δόθηκαν στα μέρη της εγκατάστασης των ΕΠΙΧΩΜΑΤΩΣΕΩΝ, όπως αυτή αναπτύσσεται στον χώρο της πινακοθήκης, συμπυκνώνουν μια πολύ παλιά ιστορία: «Μόλος», «Ναυπηγείο», «Μπουκαπόρτα», «Απολυμάνσεις», «Ανάσες»· όσα αφηγείται και η πρώτη ύλη του έργου: Κατάλοιπα τόρνων και μέταλλα για επισκευές των πλοίων, λάδι, ξύδι, καπνός και ασβεστόνερο για την αντιμετώπιση των μεταδοτικών νοσημάτων, ήχοι θαλάσσιου περιβάλλοντος από τόπους ανέλκυσης και καθέλκυσης ξύλινων σκαριών με αφιλτράριστη την παρεμβολή της ανθρώπινης δράσης.
Από εκεί εκκινούν και τα σχέδια σε μεταλλικό χρώμα ζωγραφισμένα σαν θαλάσσιες αντανακλάσεις πάνω σε επιφάνειες πλεούμενων, αλλά και οι φωνητικές περφόρμανς, όπως τις συνθέτουν σκόρπιες λέξεις, ανάσες και φράσεις που αναζητούν την επαφή με τους ανθρώπους και τις ιστορίες τους. Η Νάκου και η Παγκάλου αναζήτησαν τα τεκμήρια, που άφησε πίσω της η εμπειρία νησιωτών, ανθρώπων της θάλασσας, προσφύγων και ταξιδιωτών, και ιχνηλατούν στη Σύρο μια πορεία ώς το 1832, όταν άρχισαν στην περιοχή οι πρώτες επιχωματώσεις.
Την απαρχή της καταγραφής αυτής της πορείας, το πρώτο της βήμα, ο Χέρμαν Μέλβιλ τα εντοπίζει με ένα ποίημά του, στο οποίο θυμάται το νησί των Κυκλάδων -είχε περάσει ως ταξιδιώτης το 1856. Ο τίτλος, που ο συγγραφέας του «Μόμπι Ντικ» επιλέγει για το ποίημα, αναδεικνύει με απρόσμενη ακρίβεια τον πυρήνα των ΕΠΙΧΩΜΑΤΩΣΕΩΝ: «Σύρος (Μεταβιβασμένη Ανάμνηση)» - Syra (A Transmitted Reminiscence). Και εκεί γράφει: «Την αντίκρισα στις πρώτες της μέρες, / πρωτόγονη, τέτοιο νησί - καταφύγιο / όπως ίσως το γνώρισε ο ανέστιος Ομηρος / περιπλανώμενος στο Αιγαίο, εδώ».
♦ ΙΝFΟ
• Διάρκεια έκθεσης: 17 Μαρτίου – 1 Απριλίου 2023
ΙΣΤΟΡΗΜΑ / συνεντεύξεις σε προγραμματισμένο χρόνο
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα τέχνης: 4 εργαστήρια 18, 19, 24, 25 Μαρτίου
10 εργαστήρια κατά τη διάρκεια των μηνών Απριλίου, Μαΐου και Ιουνίου
• Συντελεστές
Εικαστική και ηχητική εγκατάσταση: Χριστίνα Νάκου και Αννα Παγκάλου
Σχεδιασμός φωτισμού: Στέφανος Δρουσιώτης
Videos photos: Jason Hanasik
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας