Anser: Το rap είναι βιωματική μουσική, όταν χάνεται αυτό, χάνεται και η μαγεία

Σε μια χώρα όπως η δική μας, που η rap μουσική κυριαρχεί στις προτιμήσεις των νέων (όπως και σε όλο τον κόσμο), μπορούμε να αναγνωρίσουμε 3 γενιές ερμηνευτών.

Υπάρχουν από τη μια οι παλιοί θεμελιωτές, οι καλλιτέχνες που έθεσαν τις βάσεις για αυτό που αποκαλούμε «ελληνικό hip hop» και από την άλλη οι νέοι, φλογεροί εκπρόσωποι των νέων τάσεων που γοητεύουν τους εφήβους σε κάθε σχολική αυλή. 

Κάπου ανάμεσα σε όλους αυτούς, βρίσκεται η (σημαντικότερη όλων κατά τη γνώμη μου) φρουρά που κάνει όλο το βαρύ κουβάλημα, οι 35άρηδες rappers που πήραν και έφεραν στο σήμερα όσα άφησαν πίσω τους οι παλιοί, και που ταυτόχρονα κρατούν τη σκαλωσιά πάνω στην οποία πατούν οι νέοι, προσφέροντας το πιο κοντινό αποκούμπι λογικής και ωριμότητας για μια γενιά που σύντομα θα το χρειαστεί.

Ο Anser είναι από τους σημαντικότερους παίχτες σε αυτή τη σκακιέρα, έχοντας πιστό και φανατικό κοινό, από εκείνα που γεμίζουν συναυλιακούς χώρους (όπως πρόσφατα συνέβη στο tour που οδηγήθηκε σε απανωτά sold out σε Αθήνα, Βόλο, Πάτρα, Λάρισα, Ξάνθη και Θεσσαλονίκη) και δημιουργούν βραδιές γεμάτες φωτιά, ειλικρίνεια και κέφι. Επόμενο ραντεβού, την Παρασκευή 21 Ιουνίου στο Release Athens παρέα με τους ιστορικούς Cypress Hill.

Προσωπικά, είχα πολύ καιρό να βιώσω τόσο πηγαίο ενθουσιασμό, συμμετοχή και θετική διάθεση όπως στο show της Θεσσαλονίκης κι είμαι σίγουρος ότι αυτό δεν οφείλεται μεμονωμένα ούτε στα beats του Eversor, ούτε στο πιο γρήγορο flow Έλληνα MC (για όσους έχουν την απορία αν όντως λέει τα πάντα live, όπως ηχογραφήθηκαν στο «Παρανάλωμα», ναι, τα λέει, μέχρι τελευταίας συλλαβής), ούτε στους βιωματικούς στίχους.

Σημαντικότερο όλων είναι η βάση πάνω στην οποία έχουν χτιστεί όλα αυτά, στο σκεπτικό πίσω από την τέχνη και στη θεώρηση που μοιράζεται ένας rapper από τη Σπάρτη, με παιδιά από όλη τη χώρα. Κι όπως όλες οι μουσικές ιστορίες που έχουν σημασία, ξεκινά από μια αφελή ερώτηση...

Έχεις έτοιμο ένα καινούριο album, γυρίστηκαν βιντεοκλιπ, έχουν προγραμματιστεί ζωντανές εμφανίσεις σχετικά (που φτάνουν σε εντυπωσιακά sold out), είναι όλες οι συνηθισμένες κινήσεις που θα περιμέναμε από έναν επαγγελματία μουσικό. Νιώθεις έτσι;

Επαγγελματίας δε νιώθω γιατί ποτέ δε μπόρεσα να αντιμετωπίσω τη μουσική ως επάγγελμα ούτε την είδα σαν μορφή επαγγελματικής αποκατάστασης μιας και θεωρώ πως καμία μορφή πνευματικής δημιουργίας δε μπορεί να συμβαδίσει με αυτές τις λέξεις – επάγγελμα, εργασία.  Θεωρώ πως κάθε δημιουργός που αντιμετωπίζει βιοποριστικά το αντικείμενό του, βάζει φραγμούς στην ίδια του την τέχνη και στην εξέλιξη του κατ' επέκταση, θέμα που δεν είναι της παρούσης να το αναλύσουμε.

Από εκεί και πέρα, έχω επιλέξει για προσωπικούς λόγους να εργάζομαι πάνω σε άλλο αντικείμενο που δεν έχει καμία σχέση με τη μουσική,  γιατί πέρα από το οικονομικό, η κανονική μου δουλειά με φέρνει σε επαφή με άλλες καταστάσεις και με άλλο κόσμο που εν τέλει όλα αυτά τα βιώματα και όλες αυτές τις εικόνες που αντλώ από εκεί τα χρησιμοποιώ μέσα στη μουσική μου. Επίσης μου δίνει την άνεση να μη βάζω χρονοδιαγράμματα και να μην αναγκάζομαι να ενεργώ βεβιασμένα πάνω στο μουσικό κομμάτι, συνεπώς η εκάστοτε αποτυχία ή επιτυχία με επηρεάζει πολύ λιγότερο από ανθρώπους που έχουν επιλέξει να ζουν απ τη μουσική και να στηρίζουν τη ζωή τους οικονομικά πάνω σε αυτή.

Αυτό βέβαια, δε σημαίνει πως κάνω κάτι διαφορετικό στην πράξη από όλα αυτά που κάνουν οι επαγγελματίες , μέσα σε πολλά εισαγωγικά, του είδους. Απλά τα κάνω με το δικό μου τρόπο μου και το δικό μου χρονοδιάγραμμα όπως σου είπα παραπάνω.

Πόσο σημαντικό είναι το format του album; Πως είναι σημαντικό για σένα να παρουσιάσεις μια σειρά τραγουδιών σε μια ενιαία κυκλοφορία (είτε είναι physical, είτε digital) αντί για μεμονωμένα κομμάτια;

Προσωπικά, δε μπορώ να πάρω στα σοβαρά μουσικό οποιουδήποτε είδους, αν δεν παρουσιάζει ολοκληρωμένες δουλειές και μένει απλά σε μεμονωμένες κυκλοφορίες. Ο δίσκος είναι η ταυτότητά σου και αυτό που θα μείνει, εν τέλει, σε βάθος χρόνου. Το ότι η εποχή και οι τάσεις της  έχουν επιβάλλει την κυκλοφορία μεμονωμένων κομματιών για λόγους marketing με αφήνει παγερά αδιάφορο και θεωρώ πως κάνει κακό τόσο στους ίδιους τους καλλιτέχνες όσο και στο κοινό που τους ακολουθεί.

Ένας δίσκος είναι αποτέλεσμα δουλειάς ίσως και αρκετών ετών και μέσα σε μια σειρά 10-12 κομματιών φαίνονται πολύ περισσότερα πράγματα από ότι σε ένα single. Και αυτό είναι μια πολύ μεγάλη κουβέντα η οποία χρειάζεται πολλές σελίδες για να την αναπτύξουμε.

Το «Άδυτο» μου έδωσε την εντύπωση ότι έχει 2 θεματικές. Υπάρχουν από τη μια τα κομμάτια που μιλούν για προσωπικές εμπειρίες, που δίνουν μια εικόνα για το πως βλέπεις τον κόσμο γύρω σου και που ενδεχομένως θα ταυτιστεί ο ακροατής και θα πάρει κουράγιο για τις δυσκολίες της καθημερινότητας. Υπάρχουν και από την άλλη τα κομμάτια εκείνα που στοχεύουν στο να αναδείξουν τα μειονεκτήματα μερίδας της σύγχρονης ραπ σκηνής και να προκρίνουν το πόσο ανώτερος είσαι εσύ και ο τρόπος που φτιάχνεις τη μουσική σου. Προφανώς τα diss tracks είναι μέρος της hip hop κουλτούρας από την αρχή της και η άκρατη κομπορρημοσύνη έχει αναχθεί σε τρόπο έκφρασης ανάμεσα στους rappers, όμως αναρωτιέμαι πως συνυπάρχουν τα δυο αυτά στοιχεία στον ίδιο χαρακτήρα; Ένας καλλιεργημένος άνθρωπος με προβληματισμούς, καθαρή ματιά και εντιμότητα στην έκφραση, να αλλάζει τόσο δραστικά ύφος και να επενδύει ίσως τις πιο εντυπωσιακές του ρίμες και το ταχύτατο flow σε μια ρητορική που μου φαίνεται ότι ρίχνει το επίπεδο του; Που το βλέπω λάθος;

Από την οπτική σου δε το βλέπεις πουθενά λάθος. Απλά το battle rap, προσωπικά το θεωρώ το πιο διασκεδαστικό κομμάτι της μουσικής μου και όταν θέλω να διασκεδάσω γράφοντας ένα κομμάτι, δημιουργώ κάτι ανάλογο. Δε νομίζω πως σε ένα συναισθηματικό ή κοινωνικό κομμάτι μπορώ να ραπάρω όπως στο «Παρανάλωμα» η στο «Κιχ» γιατί δε θα μου φαινόταν και ωραίο στο αυτί αρχικά. Από εκεί και πέρα, το να δείξεις skills στιχουργικά και ερμηνευτικά, πρέπει να το κάνεις γιατί έτσι ανεβάζεις και το επίπεδο γενικότερα στο θέμα του ραπ. Ένα rap τραγούδι δεν είναι μόνο ο στίχος αλλά είναι  και ο τρόπος και οι ικανότητες του mc που πρέπει κατά τη γνώμη μου να αναδεικνύονται για να προχωράει και στο τεχνικό κομμάτι το είδος.

Από εκεί και πέρα δε θεωρώ πως ρίχνω το επίπεδο μου σαν άνθρωπος όταν βγαίνω και λέω αυτά που πιστεύω και νιώθω για πράγματα που απασχολούν τη ραπ μουσική. Καταλαβαίνω πως μια μεγάλη μερίδα του κόσμου που μας ακούει δεν την απασχολούν όλα τα παραπάνω, αλλά εγώ προσωπικά έχω κάποιες συγκεκριμένες απόψεις και θέλω να τις εκφράσω είτε βρίσκουν αποδέκτες είτε όχι. Η μουσική που κάνουμε είναι ανταγωνιστική από τη φύση της και δε θεωρώ πως έχω φτάσει ακόμα στο επίπεδο να είμαι τόσο υπεράνω με το να ακούω και να βλέπω όλο αυτό το χάλι που συμβαίνει γύρω μου και να μην το σχολιάζω.

Η πρώτη γενιά του ελληνικού hip hop απευθυνόταν συχνά στον αγώνα του μέσου ανθρώπου για επιβίωση σε ένα κόσμο που οι βολεμένοι και προνομιούχοι βρήκαν πολλά πράγματα έτοιμα. Αντίστοιχα, υπάρχουν τέτοιες αναφορές και σε δικά σου κομμάτια. Πόσο διαφορετικές πιστεύεις είναι αυτές οι δυο γενιές ακροατών, δεδομένου του πόσο έχει αλλάξει η χώρα από τις αρχές των 90s και πως αυτό επηρεάζει την έκφραση των καλλιτεχνών και την αποδοχή της από το κοινό;

Το κοινό σε σχέση με τα παλιότερα χρόνια έχει υπερδιπλασιαστεί, συνεπώς μέσα σε αυτό θα βρεις τα πάντα. Πιο παλιά το κοινό ήταν πιο συγκεκριμένο νομίζω και πιο ομοιογενές κάτι που δε συμβαίνει τώρα με τα όποια θετικά ή αρνητικά απορρέουν από αυτό.

Τη διαφορά πάντως πιο πολύ την εντοπίζω πως παλιότερα οι ακροατές ήταν πολύ περισσότερο γνώστες της εγχώριας αλλά και ξένης rap, ενώ τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο βλέπουμε πως μεγάλη μερίδα του κόσμου είναι πιο αποστασιοποιημένη από την ευρύτερη κουλτούρα του hip hop. Καλό η κακό, θα δείξει το μέλλον.

Υπάρχει ένας στίχος στο «Φέτος η άνοιξη» για «...γηγενείς που της στέρησαν το δικαίωμα να μορφωθεί και να ζήσει...», προφανώς αναφέρεται στον αποκλεισμό των προσφυγόπουλων από πολλά σχολεία της χώρας από φοβικούς κατοίκους. Πως φαντάζεσαι την εξέλιξη της μεταναστευτικής ροής τα επόμενα χρόνια κυρίως όσον αφορά την ένταξη τους στην κοινωνία;

Δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα δέχεται μεγάλο κύμα μεταναστών, ούτε είμαστε η πρώτη χώρα στον κόσμο όπου συμβαίνει κάτι ανάλογο. Στο χέρι μας είναι να βοηθήσουμε όσο μπορούμε σαν λαός οι άνθρωποι αυτοί να βρουν ένα δεύτερο σπίτι και να ενταχθούν σαν ισότιμα μέλη της κοινωνίας μας, όπως έγινε πριν δεκαετίες με τα μεταναστευτικά κύματα από τις χώρες των Βαλκανίων. Όσο καταφέρουμε να απομονώσουμε τις ακραίες φωνές που θεωρώ πως είναι πολύ λιγότερες αριθμητικά αλλά κάνουν πιο πολύ θόρυβο, πιστεύω πως με το πέρασμα του χρόνου η ένταξη των ανθρώπων αυτών θα είναι ομαλή.

Γιατί Anser; Τι νόημα έχει για σένα η δημιουργία μιας καλλιτεχνικής περσόνας πίσω από ένα ψευδώνυμο;

Δεν έχω δημιουργήσει καμία περσόνα πίσω από το Anser. Απλά δε μου ακούγεται καλό για όνομα mc το Γιάννης Γιαννακόπουλος.

Προφανώς στον Eversor έχεις βρει ένα συνοδοιπόρο που σου ταιριάζει. Είναι η συνεργασία μαζί του τόσο απρόσκοπτη, όσο ακούγεται στο τελικό αποτέλεσμα;

Mε τον Eversor είμαστε δυο άνθρωποι που έχουμε κοινές αφετηρίες μουσικά, έχουμε σε αρκετούς τομείς παράλληλες πορείες και πολύ ίδιες απόψεις σε πολλά πράγματα, όχι μόνο πάνω στη μουσική αλλά και στη γενικότερη κοσμοθεωρία μας. Θεωρώ πως είμαστε σε υψηλό επίπεδο ο καθένας στον τομέα του και αυτό μας βοηθάει σε ένα καλό τελικό αποτέλεσμα. Δεν έχουμε πολλές διαφωνίες πάνω στο δημιουργικό κομμάτι, έχει οριοθετήσει ο καθένας τις αρμοδιότητες του, συνεπώς έχουμε αυτό που λέμε «περνάμε καλά και αυτό βγαίνει προς τα έξω»!

Τα τελευταία χρόνια η δημοφιλία του hip hop είναι συνεχώς ανοδική σε παγκόσμιο επίπεδο και φυσικά η Ελλάδα είναι μέρος αυτού. Και δε μιλάω μόνο για καλλιτέχνες και αγοραστικό κοινό, όλες οι γειτονιές έχουν πιτσιρίκια μεταξύ 9-14 που κυκλοφορούν με ένα bluetooth ηχείο και ακούνε μόνο hip hop. Θα είναι η χώρα γεμάτη rappers σε μια 10ετία;

Θα ήθελα πάρα πολύ η χώρα να είναι γεμάτη rappers σε μια δεκαετία γιατί αυτό σημαίνει πως θα ακούσουμε (στατιστικά και μόνο αν το δεις), πολύ καλές δουλειές και πολύ καλύτερη μουσική. Όσο πιο πολλοί άνθρωποι ασχολούνται, τόσο πιο πολύ θα ανεβαίνει το επίπεδο και για να ξεχωρίσει κάποιος θα πρέπει να εξελίσσεται συνέχεια.

Αν σκεφτείς πως από 3-4 παρέες στην Αθήνα , άλλες τόσες στη Θεσσαλονίκη και στην υπόλοιπη Ελλάδα έχουμε ακούσει τόσο καλό ελληνικό hip hop μέχρι σήμερα, σκέψου πόσο καλύτερη μουσική θα ακούσουμε στο μέλλον τώρα που ασχολούνται τόσοι πολλοί πιτσιρικάδες.

Όλο αυτό δεν έχει μετατραπεί σε οικονομικό κέρδος για όσους rappers ξεχωρίζουν τουλάχιστον; Είναι όντως ανεδαφικό να μιλούν κάποιοι για φράγκα και χλιδές;

Θεωρώ πως τα λεφτά από το ραπ στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή είναι ανέκδοτο, τουλάχιστον για όσους λανσάρουν αυτό το lifestyle. Σαφώς υπάρχουν άνθρωποι που

βγάζουν μεγάλα ποσά, αλλά όλα αυτά διαρκούν για μικρό χρονικό διάστημα και είναι τελείως εφήμερα.

Γενικά μου ακούγεται ανεδαφικό να μιλάς δημόσια για λεφτά κτλ, ειδικά όταν το μόνο κοινό που έχεις να προβάλεις από τη ζωή ενός ανθρώπου που όντως έχει αρκετά χρήματα και ζει έτσι, είναι μια μπλούζα, ένα νοικιασμένο αμάξι κι ένα ρολόι. Αυτοί που όντως «έχουν» ή «είναι» συνήθως αποφεύγουν να το δείχνουν.  

Τι μετράει περισσότερο για εσένα, ένα άρτιο τεχνικά και γρήγορο flow ή τα σωστά λόγια και τα μηνύματα που θα αγγίξουν περισσότερο κόσμο; Όχι μόνο σαν καλλιτέχνης, αλλά και σαν ακροατής;

Θέλω και τα δυο. Γιατί αυτό είναι και το δύσκολο κομμάτι στο ραπ. Και για αυτό το λόγο υπάρχουν ελάχιστοι που μπορούν να συνδυάσουν και τα δυο αυτά στοιχεία αρμονικά. Η ιστορία έχει δείξει πως ο στίχος κερδίζει γενικότερα και όσοι εστιάζουν μόνο σε αυτό έχουν μεγαλύτερο κοινό, αλλά από την άλλη εγώ προσωπικά θεωρώ την τεχνική πιο σημαντική, γιατί είναι και από τα λίγα πράγματα που δε μπορεί να επέμβει κανείς να τα διορθώσει. Μπορεί κάποιος να σου γράψει τους στίχους, ο ηχολήπτης μπορεί να σε κάνει να ακούγεσαι καλύτερα, αλλά κανείς δε μπορεί να σε κάνει να έχεις καλή ροή. Αυτό είτε το έχεις, είτε δεν το έχεις και θα φανεί από τα πρώτα δευτερόλεπτα του κομματιού σου.

Τι λατρεύεις και τι σιχαίνεσαι στο σύγχρονο ελληνικό hip hop;

Δε μπορώ να σου πω πως  λατρεύω ή σιχαίνομαι κάτι. Θεωρώ πολύ ακραίες λέξεις τις δυο παραπάνω. Οπότε μπορώ να σου πω τι μου αρέσει και τι όχι.

Μ' αρέσει πάρα πολύ που πλέον υπάρχει μουσική για όλα τα γούστα και πως ασχολούνται όλο και περισσότεροι άνθρωποι με τη μουσική μας είτε στο δημιουργικό κομμάτι, είτε απλά ως ακροατές. Θα ακούσουμε πολύ καλύτερη μουσική στο μέλλον και πολύ καλύτερους mcs θέλω να πιστεύω, όπως θα δούμε και πολύ μεγαλύτερες και πιο προσεγμένες συναυλίες τα επόμενα χρόνια.

Αυτό που με ενοχλούσε πάντα είναι η προσπάθεια συγκροτημάτων η μεμονωμένων καλλιτεχνών να φανατίσουν και να χωρίσουν το κοινό, χρησιμοποιώντας παράλληλα όλο αυτό το σκηνικό για την προσωπική τους ανάδειξη και το προσωπικό τους κέρδος. Επίσης όπως έχω πει και άλλες φορές, ένα από τα πιο θλιβερά σημεία του σύγχρονου ελληνικού hip hop είναι αυτή η απίθανη τάση των περισσότερων να μιμούνται και να αντιγράφουν πιστά είτε μουσικά, είτε στιχουργικά, είτε ακόμα και τον τρόπο προώθησης της δουλειάς τους, αντίστοιχους καλλιτέχνες του εξωτερικού. Το rap είναι βιωματική μουσική για μένα, και όταν χάνεται αυτό το στοιχείο, προσωπικά θεωρώ πως χάνεται και η μαγεία της.

Κάνεις σχέδια για το μέλλον; Υπάρχει για εσένα κάτι σαν ηλικιακό όριο, όπου πέρα από εκεί δεν έχει νόημα για κάποιον να ανεβαίνει στη σκηνή και να φτιάχνει ρίμες; Μέχρι πότε θα υπάρχει ο Anser στο προσκήνιο;

Πολλές φορές έχω κάνει σχέδια θεωρητικά, αλλά πρακτικά πάντα καταλήγω να λειτουργώ χωρίς πλάνο και χωρίς ιδιαίτερες στρατηγικές. Όπως σου είπα και νωρίτερα, τη μουσική μου την αντιλαμβάνομαι σαν μια πνευματική διαδικασία που δε χωράνε δίπλα της λέξεις όπως “σχέδια”, “στρατηγική” κλπ. Αυτοσχεδιάζω ανάλογα με τη φάση που βρίσκομαι και προχωράω.

Νομίζω πως δεν υπάρχει κάποιο δεδομένο ηλικιακό όριο, απλά έρχεται κάποια στιγμή που η ίδια η ζωή σε οδηγεί στην πόρτα της εξόδου. Θεωρώ μεγάλο προσόν για κάποιον να ξέρει πότε θα αποχωρήσει και θέλω να πιστεύω πως όταν έρθει η ώρα που θα νιώσω πως δεν έχω να δώσω κάτι θα αποχωρήσω το ίδιο αθόρυβα όπως ήρθα.