Στον Τσίπρα η υπόθεση Λούκου

Η υπόθεση Λούκου έφτασε πια αισίως στον ίδιο τον πρωθυπουργό. Μη ρωτάτε πώς... Το γνωρίζουν εκείνοι που «δεν έχουν πρόσβαση στην εξουσία και πολιτικές διασυνδέσεις»... Και ο υπουργός Πολιτισμού, θα αναρωτηθείτε, τι ρόλο παίζει;

Οπως φαίνεται η πίεση μεγατόνων που δέχεται τον έκανε να παλινωδεί αδυνατώντας να κρατήσει μια στάση, όποια κι αν είναι αυτή. Να δώσει καθαρές εξηγήσεις πρώτα στον ίδιο τον Γ. Λούκο και μετά στους ανήσυχους δημοσιογράφους -οι οποίοι μαζεύουν υπογραφές για να μην απομακρυνθεί ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Ελληνικού Φεστιβάλ -κυρίως όμως στους Ελληνες φορολογούμενους.

Ας αντικρίσουμε ψύχραιμα την πραγματικότητα. Η αποκάλυψη για τη ζημιά των 2.700.000 ευρώ που υπέστη το ελληνικό Δημόσιο λόγω κακών χειρισμών της διοίκησης του Ελληνικού Φεστιβάλ δεν αφορά κανέναν.

Ισως τον απλό πολίτη αλλά αυτός έχει χάσει τον λογαριασμό, δεν ξέρει σε ποια δημόσια μαύρη τρύπα να ρίξει το μάτι του. Κι ούτε μας εκπλήσσει το γεγονός ότι «η μπάλα πήγε στην εξέδρα», ότι το «θέμα» μετατοπίστηκε στο πρόσωπο του Γιώργου Λούκου που «θέλουν να τον φάνε». Η αντίδραση των καλλιτεχνών και της πλειοψηφίας του δημοσιογραφικού κόσμου ήταν για εμάς αναμενόμενη και εξηγήσιμη. Ισως όχι σ’ αυτό τον βαθμό αλλά ήταν.

Το κύμα συμπαράστασης προς τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ αποτελεί ένα μοναδικό φαινόμενο, γιατί ο ίδιος ο Γιώργος Λούκος είναι το φαινόμενο.

Ο άνθρωπος «χωρίς κονέ» (σύντομο ανέκδοτο) κατάφερε δέκα χρόνια τώρα να φτιάξει, να συντηρήσει και να μπορεί να κινητοποιεί ανά πάσα στιγμή όσο μακριά κι αν βρίσκεται ένα ισχυρό και παθιασμένο κίνημα ζηλωτών (όχι μόνο καλλιτεχνών), μ’ έναν ψίθυρο, ένα χαμόγελο, ένα σινιάλο, ένα τηλεφώνημα. Δεν πρόκειται για ειρωνεία αλλά για ειλικρινή αναγνώριση του φαινομένου.

Ο Γιώργος Λούκος είναι ένας ευφυής, ταλαντούχος άνθρωπος με προσόντα χαρισματικού ηγέτη που θα ζήλευε κάθε πολιτικός. Και πράγματι δεν διαθέτει τις τρέχουσες ελληνοπρεπείς πελατειακές διασυνδέσεις με την εξουσία. Το δικό του επικοινωνιακό στιλ είναι όσο στέρεο και ανάλαφρο χρειάζεται για να πείθει αποτελεσματικά.

Από τον Μιχάλη Καρχιμάκη

Ας δούμε λοιπόν το ιστορικό της πορείας του πορίσματος του υπουργείου Οικονομικών για το Ελληνικό Φεστιβάλ, του ντοκουμέντου που έγινε αφορμή για το ξέσπασμα του κινήματος «Save Greek Festival» για την ακρίβεια «Save Loukos».

Οι πρώτες ενδείξεις ότι κάτι συμβαίνει με το Φεστιβάλ δόθηκαν με αφορμή την κόντρα που ξέσπασε ανάμεσα στον πρώην υπουργό Πολιτισμού Νίκο Ξυδάκη και τον πρώην καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου Σωτήρη Χατζάκη. Το αφήγημα από μεριάς υπουργείου για την απομάκρυνση του τελευταίου ήταν η κακοδιαχείριση, τα οικονομικά σκάνδαλα που έμελλε να αποδειχτούν σε έλεγχο που επρόκειτο να διαταχθεί.

Η υπογράφουσα σημείωνε τότε: «Το επόμενο διάστημα θα πραγματοποιηθεί πλήρης και εξονυχιστικός διαχειριστικός έλεγχος στο Εθνικό Θέατρο. Ελπίζουμε να συμβεί το ίδιο και σε άλλους οργανισμούς, πριν παύσουν τους διευθυντές τους...».

Επίσης: «Αν και τυπικά οι υπουργοί διορίζουν και παύουν τους καλλιτεχνικούς διευθυντές των κρατικών θεάτρων, τα τελευταία χρόνια είχε κατακτηθεί στην Ελλάδα, τουλάχιστον στο Εθνικό, κάτι που στην Ευρώπη είναι καθεστώς: κάθε νέα κυβέρνηση δεν κάνει εκκαθαρίσεις. Για παράδειγμα, ο Γιάννης Χουβαρδάς διορίστηκε επί Ν.Δ. (με υπουργό Πολιτισμού τον Γιώργο Βουλγαράκη) και μακροημέρευσε στο Εθνικό Θέατρο (και επί ΠΑΣΟΚ). Ο ίδιος ο Νίκος Ξυδάκης κράτησε στη θέση του (ευτυχώς) τον Γιώργο Λούκο»…

«Ευτυχώς που παρέμεινε ο Γιώργος Λούκος στη θέση του» πανηγυρίζαμε πριν από εννέα μήνες, εμείς που σήμερα πρωτοστατούμε στην «επιχείρηση σπίλωσής του»... Μήπως πάσχουμε από διπολική διαταραχή; Ή μήπως τότε δεν είχαμε διαβάσει ακόμη το περίφημο πόρισμα του υπουργείου Οικονομικών, η ανάγνωση του οποίου επέβαλλε να κάνουμε απλώς τη δουλειά μας, δηλαδή να το δημοσιεύσουμε χωρίς να δικάζουμε, παραθέτοντας απλώς τα στοιχεία; Και μάλιστα όχι όλα...

Καθ’ όλη την περίοδο της αντιπαράθεσης Ξυδάκη-Χατζάκη, όπου το θέμα της Διαύγειας και του οικονομικού ελέγχου ήταν στο επίκεντρο των αντεγκλήσεων, το ερώτημα αν και πότε έχουν γίνει οικονομικοί έλεγχοι και σε άλλους οργανισμούς προέκυψε αυτονόητα οδηγώντας στο ρεπορτάζ για το Ελληνικό Φεστιβάλ.

Την 1η Απριλίου 2015 αναρωτιόμαστε από αυτή εδώ τη στήλη: «Γιατί ο υπουργός δεν είναι ξεκάθαρος στους λόγους που πιέζουν "εδώ και τώρα" για τον αποκεφαλισμό του Σωτήρη Χατζάκη; Κι αν δεχτούμε ότι έχει κάθε λόγο να ελέγξει τα οικονομικά του Εθνικού, μήπως πρέπει να κάνει το ίδιο και σε άλλους Οργανισμούς, όπως για παράδειγμα στο Φεστιβάλ Αθηνών, που διευθύνει εννέα χρόνια τώρα ο Γιώργος Λούκος;».

Στο από τηλεφώνου ερώτημά μας προς το Φεστιβάλ σχετικά με το αν το υπουργείο Πολιτισμού έχει δώσει ποτέ εντολή για έλεγχο στον συγκεκριμένο φορέα, πήραμε την εξής απάντηση: «Μα έχει γίνει οικονομικός έλεγχος πριν από δύο χρόνια». «Από ποιον φορέα;» ρωτήσαμε, «από το υπουργείο Οικονομικών», ήρθε η απάντηση. Φυσικά ουδείς μέχρι τότε είχε ασχοληθεί με το αν είχε γίνει ή αν έπρεπε να γίνει σχετικός έλεγχος στο Φεστιβάλ.

Kαι φυσικά κανένας υπουργός Πολιτισμού όλα αυτά τα χρόνια είχε τολμήσει να ζητήσει έλεγχο στον φορέα που διοικεί ο χωρίς καμιά πολιτική διασύνδεση καλλιτεχνικός διευθυντής... Ετσι από τον περασμένο Απρίλιο αρχίσαμε να ψάχνουμε το θέμα. Με μοναδικό στοιχείο τη διαβεβαίωση ότι το Φεστιβάλ έχει ελεγχθεί, ανατρέξαμε στις κατάλληλες πηγές, δηλαδή στο γιατί, στο πώς και στο ποια οικονομική υπηρεσία ανέλαβε τον έλεγχο.

...στα χέρια του Γρηγόρη Πεπόνη

Και βρίσκουμε ότι στις 5 Δεκεμβρίου 2012 ο οικονομικός εισαγγελέας Γρηγόρης Πεπόνης αναθέτει στη Γενική Διεύθυνση Δημοσιονομικού Ελέγχου διαχειριστικό έλεγχο στο Ελληνικό Φεστιβάλ Α.Ε. Γιατί όμως; Και ανασύρουμε τα σχετικά δημοσιεύματα. Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ Μιχάλης Καρχιμάκης, ένα μήνα πριν, τον Νοέμβριο του 2012, έχει καταγγείλει ότι συντελείται «πάρτι αδιαφάνειας στο Φεστιβάλ Αθηνών».

Ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ σημειώνει πως «δέκα εκατ. ευρώ δαπανώνται ετησίως με αδιαφάνεια», τονίζοντας ότι «δεν υπάρχει κανένας έλεγχος στις δαπάνες ούτε αναρτώνται συστηματικά στη Διαύγεια οι αποφάσεις του συνόλου των δαπανών, ούτε και των υπηρεσιακών μεταβολών, παρά ελάχιστες επουσιώδεις για ξεκάρφωμα».

Επισημαίνει δε ότι «η διοίκηση εξαφανισμένη κάνει τουρισμό με έξοδα του φεστιβάλ, ενώ γίνονται προσλήψεις χωρίς ΑΣΕΠ καθώς και "περίεργες αναθέσεις"». Αυτά διά στόματος του βουλευτή ΠΑΣΟΚ και πρώην υπουργού Μιχάλη Καρχιμάκη.

Αφού λοιπόν ο έλεγχος έχει διαταχθεί το 2012 σκέφτεται κανείς ότι τρία χρόνια μετά, το 2015, θα έχει ολοκληρωθεί και θα έχει εξαχθεί κάποιο πόρισμα. Το οποίο αναζητούμε. Και το βρίσκουμε ακουμπισμένο απαλά για να μην ξυπνήσει σε κάποιο ανακριτικό γραφείο... Και μην αρχίσει κανείς (δημοσιογράφος) να ρωτάει πώς βρίσκεται ένα πόρισμα γιατί τότε θα έπρεπε να κληθεί σε απολογία το δικαστικό ρεπορτάζ για την ύπαρξή του στις σελίδες των εφημερίδων…

Γιατί τότε ο ερωτών δεν θα ήταν ρεπόρτερ αλλά κάτι άλλο, συναφές. Οπως παράγων, ρυθμιστής των θεσμικών και καλλιτεχνικών πεπραγμένων του τόπου, επιφανής θεατής, κριτικός ή αρθρογράφος, άνθρωπος τέλος πάντων που στις προτεραιότητές του το ρεπορτάζ έπεται της Αποψης, της εκπεφρασμένης Γνώμης επί παντός του επιστητού. Κατανοητό, σήμερα η γνώμη υπερπερισσεύει, η ακρίβεια δε και η ευθύνη της εξισώνεται σε όποιο μέσο κι αν διατυπωθεί: μπλογκ, σάιτ, εφημερίδες, FB, καφενεία.

Καθαρή και έντιμη λύση

Πριν ακόμα δημοσιευτεί η έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους στην «Εφ.Συν.» επικοινωνήσαμε με το υπουργείο Πολιτισμού ζητώντας να τοποθετηθεί επί του θέματος. Και τότε αποκαλύπτεται ότι το υπουργείο Πολιτισμού δεν γνωρίζει την ύπαρξη κανενός τέτοιου πορίσματος άρα δεν μπορεί να τοποθετηθεί.

Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους δεν του απέστειλε ποτέ καμιά έκθεση ελέγχου για το Ελληνικό Φεστιβάλ. Αποκαλύπτεται δε ότι την κοινοποίησε μόνο στον ελεγχόμενο φορέα (!), δηλαδή στο Ελληνικό Φεστιβάλ... Επρεπε να περάσουν κάποιες μέρες για να ζητήσει ο Αριστείδης Μπαλτάς το πόρισμα από τον Γιώργο Λούκο και από το Δ.Σ. του Φεστιβάλ.

Στο μεταξύ έχει εκδηλωθεί το κίνημα «Κάτω από χέρια από τον Γιώργο Λούκο» κι έχει ξεκινήσει δυναμικά η συγκέντρωση υπογραφών από καλλιτέχνες σε ανοιχτή επιστολή προς τον υπουργό Πολιτισμού που εκθειάζει τον Γιώργο Λούκο, εγκαλεί την «Εφ.Συν.» για «συνειδητή προσπάθεια σπίλωσης του ήθους και της προσφοράς του κ. Λούκου», την επιπλήττει μάλιστα γιατί έχει το θράσος «τα δημοσιεύματα να συνεχίζονται»...

Ο υπουργός Πολιτισμού τελώντας εν αναμονή της αποστολής του πορίσματος, απαντά ότι συνυπογράφει στην επιστολή για την καλλιτεχνική προσφορά του Γ. Λούκου διαχωρίζοντας τη διοικητική.

Ομως έπρεπε να περάσουν άλλες δέκα μέρες για να έρθει το έγγραφο στα χέρια του και στα χέρια των νομικών συμβούλων του υπουργείου. Με αφορμή τα δημοσιεύματα της «Εφ.Συν.» ακολουθούν Ερωτήσεις βουλευτών από τον ΣΥΡΙΖΑ, το Ποτάμι και την Ν.Δ. προς τον υπουργό Πολιτισμού σχετικά με το θέμα.

Επανερχόμαστε στο υπουργείο Πολιτισμού με το ίδιο ερώτημα: «τι προτίθεται να κάνει ο υπουργός έχοντας πλέον γνώση του πορίσματος;». Δεν λάβαμε καμιά απάντηση.

Ζήτησε την παραίτηση του Γιώργου Λούκου ο υπουργός Πολιτισμού; Ποιος από τους δύο εμπαίζεται; Μόνο οι ίδιοι γνωρίζουν τι συμφώνησαν στη συνάντηση που είχαν. Το περιβάλλον του πρώτου διαδίδει ότι πιέζεται να παραιτηθεί και το περιβάλλον του δεύτερου φέρεται να μην έχει ιδέα για το τι συμβαίνει. Εδώ που έφτασαν τα πράγματα, δηλαδή στο γραφείο του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα (ποιος τα πήγε άραγε εκεί;) περιμένουμε τις εξελίξεις.

Μαζί μας περιμένει και ο Γενικός Επιθεωρητής Δημόσιας Διοίκησης Λέανδρος Ρακιντζής… Γιατί είτε πρέπει να μείνει ο Γιώργος Λούκος στη θέση του και να προετοιμάσει το Φεστιβάλ του 2016 είτε πολύ καθαρά και έντιμα πρέπει να ζητηθεί η παραίτησή του.

Ο Γιώργος Λούκος, όπως αποδεικνύεται, εξακολουθεί ακόμα και τώρα να θέλει να διοικεί το Ελληνικό Φεστιβάλ. Εχει τους λόγους του. Ας παραμείνει ισοβίως στη θέση του μέχρι τότε που εκείνος αποφασίσει να αποσυρθεί αφήνοντας κληροδότημα… Γιατί το θέμα μας δεν είναι ο Γιώργος Λούκος. Το θέμα είναι μόνο ένας αριθμός: 2.700.000 ευρώ.

«Kill the messenger»

Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος με τον οποίο κινητοποιήθηκε μεγάλη μερίδα του δημοσιογραφικού κόσμου όπου προκειμένου να υπερασπιστεί τον Γιώργο Λούκο (το καλλιτεχνικό έργο του οποίου δεν σχολιάσαμε) περιφρόνησε με πρωτοφανή επιθετικότητα τα στοιχεία του ρεπορτάζ και τα δημοσιεύματα της «Εφ.Συν.», κατηγορώντας την για κομματικό παραγοντισμό.

«Kill the messenger» λοιπόν επειδή ο Γιώργος Λούκος είναι στο απυρόβλητο; Κάτι σαν Αγιος, σαν δώρο εξ ουρανού που κανείς δεν δικαιούται να συνδέσει το όνομά του με θέμα που αφορά τον φορέα που διοικεί. Αλλωστε το μότο της κινητοποίησης είναι: «Αν έχετε υπάρξει ευγνώμων θεατής υπογράψτε»… Ευγνώμονες λοιπόν και για το έλλειμμα των 2.700.000 ευρώ.

Τι να μας λέει ένα πόρισμα που αναζητεί εισαγγελέα μπροστά στην Πειραιώς 260; Ενα πόρισμα που δεν είναι ούτε «φάντασμα» ή «λάσπη», όπως το χαρακτηρίζουν με πείσμα κάποιοι συνάδελφοι, ούτε αποκύημα της εμμονής μας προς το πρόσωπο του Γ. Λούκου (όπως αποδεικνύεται από παρελθόντα δημοσιεύματα) αλλά παράθεση γεγονότων.

Ας αφήσουμε τις φαιδρότητες που γράφτηκαν περί «εντολής εκτέλεσης συμβολαίου θανάτου», μομφή που προφανώς μεταφράζεται ως εξής: Η κυβέρνηση έδωσε εντολή στην «Εφημερίδα των Συντακτών», την οποία ελέγχει (αχ, αχ και πού να ξέρατε), να «σκοτώσει» τον Γ. Λούκο. Η αποστολή ανατέθηκε σ’ έναν «ηλίθιο δημοσιογράφο», όπως σημειώνει με «επαγγελματισμό» και περισσή ευγένεια άλλος συνάδελφος σε άρθρο υποστήριξης του Γ. Λούκου.

Οτι δηλαδή η συγκεκριμένη δημοσιογράφος εις τας δυσμάς του επαγγελματικού της βίου συνέλαβε την ευφυή ιδέα: ας αφυπηρετήσω ενδόξως προσφέροντας υπάκουα υπηρεσίες σ΄ αυτήν την υπέροχη, την επιτέλους πρώτη φορά αριστερή κυβέρνηση...

Εσπευσε λοιπόν στο κόμμα για να της εγχειρίσουν το φονικό όπλο. Εκείνη απλώς θα απασφάλιζε τραβώντας την περόνη κι έτσι θα έβγαινε από τη μέση ο μισητός εχθρός του ανθρώπου που επιβουλεύεται τον Γιώργο Λούκο (πληροφορούμαστε από όσους παρακολουθούν επισταμένως την καμαρίλα) στοχεύοντας να γίνει χαλίφης στη θέση του χαλίφη. Η δημοσιογράφος άρχισε λοιπόν να γράφει «μυθεύματα» για χρέος 2.700.000 ευρώ...

Πώς να σχολιάσει κανείς ένα τέτοιο σενάριο; Θα μπορούσε να στέκει στο μυαλό όσων το επικαλούνται κρίνοντας εξ ιδίων ή να αφορά τις προθέσεις εκείνων που συνδέουν τα γεγονότα έτσι όπως εξυπηρετεί ώστε να αποπροσανατολίσουν από το θέμα. Και ο τίτλος του θέματος είναι μόνο ένα νούμερο: 2.700.000 ευρώ.

Χωρίς να δίνουν μία πεντάρα για το έλλειμμα «επιχειρηματολογούν»: «Θέλουν να φάνε τον Λούκο για να βάλουν δικό τους»... Ποιος ξέρει; Μπορεί ναι, μπορεί όχι. Αλλά μη μου πείτε ότι η υποψία για κομματική αντικατάσταση θα φιμώνει το ρεπορτάζ. Αραγε θα σιωπούσαν αν αντίστοιχη κακοδιαχείριση αφορούσε Συριζαίο ή κανέναν δευτεροκλασάτο αισθητικά διευθυντή;

Δεν είναι μόνο τα δημοσιογραφικά payroll (τα οποία ως γνωστόν δεν θα τεκμηριωθούν με στοιχεία στον αιώνα τον άπαντα), δεν είναι οι τυφλές πολιτικές εμμονές σε βαθμό υστερίας, δεν είναι οι σχέσεις συμφέροντος με πρόσωπα και θεσμούς, δεν είναι η συσπείρωση που δημιουργεί η ανάγκη διατήρησης ενός συστήματος, είναι κι αυτή η αθώα ηδονή του παραγοντισμού που διακατέχει το πολιτιστικό ρεπορτάζ.

Αυτή η αφελής λατρευτική προσήλωση, η ταύτιση με τον καλλιτεχνικό χώρο και τα πρόσωπα λες και οι εμείς οι δημοσιογράφοι είναι που παράγουμε τέχνη. Λες και επειδή εφαπτόμαστε σ΄ έναν κοινό τόπο, αυτόν της πληροφόρησης, της κριτικής, αποκτούμε κάποια credits… Και όσο πιο εστέτ εμφανίζεται κάποιος τόσο αυξάνεται η ανάγκη προσκόλλησης και η προσωπολατρία. Μέσα σ’ αυτό το σύμπλεγμα πώς να μη νιώσει κανείς την εύνοια της μοίρας όταν ο θεός που έχει επινοήσει του επιτρέπει να ακουμπήσει τον μανδύα του;

Είναι καταδικασμένος ν’ ακολουθήσει τον μύθο του. Δεν πά΄ να σφυρίζουν πορίσματα και χαμένα εκατομμύρια στον αέρα. Δεν ακούει τίποτα, τα βαφτίζει «σκοπιμότητες», «επιχειρήσεις σπίλωσης» και «λιβέλους». Παρεμπιπτόντως, το λιβελογράφημα είναι τέχνη που δεν κατέχουμε. Το έχουμε διαβάσει και το έχουμε θαυμάσει γραμμένο από γερές πένες στο είδος.

Ούτε διεκδικούμε εύσημα «αποκαλυπτικού ρεπορτάζ», τις περισσότερες φορές η τύχη είναι αυτή που το φέρνει και μακάρι να μην το έφερνε.