Η ακτή Καζαντζάκη στα Πλακάκια Αίγινας σε άμεσο κίνδυνο

Το να συμβαίνουν περιβαλλοντικά και ιστορικά εγκλήματα στην Ελλάδα στον βωμό της ανάπτυξης δεν είναι κάτι καινούργιο. Τα παραδείγματα δεν είναι λίγα - το τσιμεντάρισμα της Ακρόπολης, η απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαίων στον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης είναι μόνο κάποια από αυτά. Ωστόσο, η τεχνολογία έχει τόσο προχωρήσει που μόνο αν υπάρχουν δόλος κι αχρηστία ή κυριαρχεί η λογική του μοιράσματος του κέρδους στους ημετέρους μπορούν να δικαιολογηθούν πλέον.

Κάτι τέτοιο φαίνεται πως συμβαίνει και στην Αίγινα, στην ιστορική παραλία της περιοχής Πλακάκια και συγκεκριμένα στη λεωφόρο Καζαντζάκη: εκεί όπου έζησαν και έδρασαν ο Μόραλης και ο Νικολάου, ο Καπράλος και ο Νεγρεπόντης, ο Καλμούχος και ο Καζαντζάκης και πόσοι/ες ακόμη μεγάλες προσωπικότητες των Γραμμάτων και των Τεχνών από τη δεκαετία του ’20 έως και σήμερα. Εκεί αποφάσισε ο ΔΕΔΔΗΕ να τοποθετήσει συστάδα τσιμεντένιων πυλώνων εναέριας σύνδεσης ρεύματος μέσης τάσης, «πληγώνοντας έτσι οριστικά το μοναδικού κάλλους μονάκριβο τοπίο μεταξύ των ιστορικών οικιών και μνημείων Καπράλου και Καζαντζάκη», όπως καταγγέλλουν κάτοικοι και δημοτική αρχή.

Τι έχουν δηλώσει για το ζήτημα

Η Αίγινα έχει παράδοση σε ανθρώπους του πνεύματος: τους έλκυε το φως της και πολλοί έμειναν ή ήταν ήδη μόνιμοι κάτοικοι του νησιού. Γι' αυτό και τώρα, αμέσως κινητοποιήθηκαν όταν η Ίρις Κρητικού έδωσε στο ζήτημα τις πραγματικές του διαστάσεις. Ζητήσαμε και λάβαμε τις εξής δηλώσεις:

«Η παράκτια διαδρομή μήκους 2,5 χιλιομέτρων που ξεκινάει από τον αρχαίο λιμένα και τον αρχαιολογικό χώρο της Κολώνας και περνάει από πολλά τοπόσημα του νεώτερου πολιτισμού του νησιού της Αίγινας κινδυνεύει με καταστροφή. Η διαδρομή περιλαμβάνει μεταξύ άλλων το σπίτι της διηγηματογράφου Ιουλίας Περσάκη, τον ιστορικό Πύργο του Ράλλη, την οικία του σημαντικού Γερμανού αρχαιολόγου Γαβριήλ Βέλτερ, τα σπίτια-εργαστήρια των μεγάλων ζωγράφων Νίκου Νικολάου και Γιάννη Μόραλη (το τελευταίο, έργο του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη), την ιστορική οικία Μπενιζέλου –με πολύτιμα κειμήλια από την εποχή που περνούσε εκεί τις διακοπές του ο Πρόεδρος Δημοκρατίας Αλέξανδρος Ζαΐμης (1929-1935)– τον παλιό φάρο του Μπούζα με το γραφικό εκκλησάκι των Αγίων Αποστόλων, την επιβλητική οικία Δηλαβέρη, το σπίτι του ποιητή Γιάννη Νεγρεπόντη, το μουσείο του μεγάλου γλύπτη Χρήστου Καπράλου, και καταλήγει στο σπίτι του μεγάλου μας συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη, όπου ολοκλήρωσε την περίφημη «Οδύσσεια». Την διαδρομή αυτή, που ξετυλίγεται μέσα σε ένα τοπίο μεγάλου φυσικού κάλους, κοσμούν μάλιστα και δύο εμβληματικά γλυπτά του Μόραλη και του Καπράλου. Πρόκειται για ένα από τα σημαντικά πολιτιστικά κεφάλαια του νησιού, το οποίο προσελκύει μεγάλο αριθμό επισκεπτών από όλον τον κόσμο, που απολαμβάνουν την ηρεμία και την ομορφιά του μοναδικού αυτού περιπάτου.

Ένα κομμάτι της ιστορικής αυτής διαδρομής –και μάλιστα το κομμάτι που περνάει μπροστά από το Μουσείο Καπράλου και την οικία Καζαντζάκη– επέλεξε ο ΑΔΜΗΕ, με ψευδή μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων, για την προσαιγιάλωση υποθαλάσσιου καλωδίου που ηλεκτροδοτεί μικρό σταθμό στην βραχονησίδα Σταχτορρόη, στο πλαίσιο κατασκευής μεγάλης υποθαλάσσιας σύνδεσης της Κρήτης με την Αθήνα. Ήδη έχει δημιουργηθεί εκεί μεγάλη καταστροφή του αιγιαλού, η οποία τώρα θα ολοκληρωθεί με τα σχέδια του ΔΕΔΔΗΕ να περάσει εναέρια καλώδια με τσιμεντένιες στήλες στο παραλιακό μέτωπο, για να ρευματοδοτήσει το υποθαλάσσιο καλώδιο. Καταστρέφεται έτσι ολοκληρωτικά το σημαντικό αυτό τοπίο που, αμετάβλητο μέσα στον χρόνο, ενέπνευσε τόσους ανθρώπους της τέχνης και του πνεύματος, περιφρονώντας την θέληση των κατοίκων του νησιού όπως εκφράστηκε επίσημα και από τον Δήμαρχο της Αίγινας Γιάννη Ζορμπά.

Αισθάνομαι ντροπή ως κάτοικος αυτού του τόπου για την ευκολία με την οποία είναι έτοιμοι πολλοί να νομιμοποιήσουν αυτές τις καταστροφές, εν ονόματι της ανάπτυξης. Πρόκειται για μια αντίληψη της ανάπτυξης ξεπερασμένη, που ανήκει στην δεκαετία του 1970, η οποία μας κληροδότησε τόσες καταστροφές του περιβάλλοντος, φυσικού και πολιτιστικού. Πολλοί είναι έτοιμοι να απεμπολήσουν τις αντιδράσεις των κατοίκων και του Δήμου αναφερόμενοι απαξιωτικά σε «λόγους αισθητικής». Πράγματι στις μέρες μας έχει φτάσει η αισθητική να θεωρείται κάτι το αρνητικό. Δεν είναι όμως λόγοι αισθητικής αυτοί που μας κάνουν να αντιδρούμε στην καταστροφή των ορατών τεκμηρίων της ιστορίας και του πολιτισμού μας. Είναι λόγοι που πιστεύω ότι θα μπορούσαν να καταλάβουν και οι επιθετικοί αυτοί «τεχνοκράτες» των ημερών μας, αφού στην Αίγινα καταστρέφεται ένα σημαντικό κεφάλαιο για την ορθή τουριστική ανάπτυξη του νησιού, αλλά και για την ποιότητα ζωής των κατοίκων.

Εφόσον το υποθαλάσσιο καλώδιο έχει ήδη τοποθετηθεί στην λάθος περιοχή, θα περίμενε κανείς τουλάχιστον ότι ο εργολάβος, ο ΑΔΜΗΕ και ο ΔΕΔΔΗΕ θα σέβονταν την συμφωνία που είχαν κάνει με τον Δήμο και αφ' ενός θα αποκαθιστούσαν την καταστροφή που έχει ήδη

συντελεστεί στο σημείο προσαιγιάλωσης και αφ' ετέρου θα επέλεγαν στην στεριά την λύση της υπόγειας σύνδεσης με το δίκτυο της Αίγινας που δεν θα προσέβαλλε την ιστορική αυτή διαδρομή. Αντί λοιπόν να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους προσπαθούν με παραπλανητικά δημοσιεύματα να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι ο Δήμος της Αίγινας, για τους περίφημους αυτούς «ασήμαντους» «λόγους αισθητικής» που προανέφερα, παρακωλύει την ηλεκτροδότηση της Κρήτης (!). Στην πραγματικότητα το μόνο που καθυστερεί την ηλεκτροδότηση της Κρήτης είναι οι παλινωδίες, οι αυθαιρεσίες και πιθανώς η επιλογή της πλέον συμφέρουσας λύσης για τον ΔΕΔΔΗΕ ή τον εργολάβο υπό την ανοχή του ΑΔΜΗΕ.

Πάντως, μου είναι πολύ δύσκολο να πιστέψω ότι ακόμη και στην εποχή μας οποιοσδήποτε κρητικός θα δεχόταν ότι, για να πραγματοποιηθεί η συμπληρωματική αυτή ηλεκτροδότηση της Κρήτης, θα πρέπει σε τέτοιο βαθμό να υποβαθμισθεί το σπίτι του Νίκου Καζαντζάκη στην Αίγινα»

Γιώργος Καλόφωνος

Ιστορικός-Βυζαντινολόγος

Αίγινα, 4/6/25

«Οι γιγαντιαίες κολώνες της ΔΕΔΔΗΕ στην περιοχή Πλακάκια της Αίγινας έρχονται να αλλοιώσουν και να υποβαθμίσουν ανεπανόρθωτα ένα από τα ωραιότερα τοπία του νησιού αλλά και όλης της χώρας.  Δεν είναι μόνο μια μοναδικού κάλλους ακτογραμμή κι ένα εξαιρετικό φυσικό τοπίο. Είναι και το δομημένο τοπίο με τα σπίτια- τοπόσημα τόσων καλλιτεχνών, αλλά και το Μουσείο Καπράλου. Το θέμα δεν είναι αισθητικό -αν και από πότε η αισθητική θεωρείται μομφή, αναρωτιέμαι. Το θέμα είναι η ανεπανόρθωτη αλλοίωση του περιβάλλοντος, με τεράστιες οικονομικές επιπτώσεις, και η ανεπανόρθωτη αλλοίωση των τεκμηρίων της ιστορικής μνήμης. Ας το ξανασκεφτούν οι αρμόδιοι. Υπάρχουν λύσεις που δεν συνδέονται με την καταστροφή»

Νίκος Μπακουνάκης

Πρόεδρος Ελληνικού Βιβλίου και Πολιτισμού (ΕΛΙΒΙΠ)

Αίγινα, 4/6/25

«Ανοχύρωτο μέλλον

Στα Πλακάκια φτάσαμε μετά το "σάλπισμα" των περιοίκων, ανθρώπων με ρίζες στον τόπο, που ενεργά και ακούραστα υπηρετούν τη σχέση τους με το νησί, φεύγοντας μα επιστρέφοντας πάντα, σαν τα χελιδόνια, γεφυρώνοντας αυτό το διασταλτικό, άγονο ρήγμα ανάμεσα σε ντόπιους και ξένους. Ως "αιγιναία" πλέον κι εγώ, μετά από σχεδόν είκοσι χρόνια στη Συντακτική του περιοδικού που διεκδικεί τον τίτλο της κιβωτού της Αίγινας, αισθάνομαι την ανάγκη να μοιραστώ την αγωνία ολοένα και περισσότερων, για το ανοχύρωτο μέλλον του νησιού που αγαπάμε.

Θα εστιάσω μόνο σε μία συνιστώσα της ζοφερής πραγματικότητας που ζούμε με ολοένα και μεγαλύτερη ένταση τα τελευταία χρόνια: τη σχέση απαξίωσης, απληστίας και ανομίας που καλλιεργεί η πολιτεία απέναντι στους πολίτες. Αυτό σημαίνει πως οι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται χωρίς ουσιαστική διαβούλευση (γιατί αυτή θέλει χρόνο και κόπο), χωρίς διαφάνεια, χωρίς πρόβλεψη για έναν μακροχρόνιο σχεδιασμό, και διευκολύνοντας όσους έχουν προσβάσεις εκεί που οι περισσότεροι πολίτες δεν έχουν, διαιωνίζοντας δηλαδή ένα πελατειακό κράτος που για ιστορικούς λόγους διαμορφώθηκε έτσι από την ίδρυσή του.

Η παρέμβαση στα Πλακάκια έγινε με παραπλάνηση των πολιτών (οι μελέτες υπόσχονταν πόντιση του καλωδίου, όχι εναέρια σύνδεση), και με κριτήριο τη διευκόλυνση του αναδόχου. Αντίστοιχα, τις ίδιες μέρες, στο ορεινό Σφεντούρι, εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, σε δασική έκταση, λίγα μέτρα από οικισμό, άρχισε να θεμελιώνει μία πελώρια κεραία, χωρίς καμία ειδοποίηση, βασιζόμενη σε κατ' οικονομία αδειοδοτήσεις δημοσίων υπηρεσιών, οι οποίες θέλησαν να πετάξουν από πάνω τους την καυτή πατάτα. Ανάλογη υποβάθμιση του περιβάλλοντος συμβαίνει με την ανοχή των Αρχών σε παραλίες όπως το Κλήμα.

Απέναντι από το χωριό Πέρδικα, το Υπουργείο Άμυνας σχεδιάζει την εκμίσθωση ακινήτου 350 στρεμμάτων, θεωρώντας πως επειδή έχει την κυριότητα του ακινήτου, μπορεί να το αξιοποιήσει σα να είναι ο οποιοσδήποτε ιδιώτης, χωρίς καμία αίσθηση της ευθύνης που βαρύνει ένα ΝΠΔΔ και αδιαφορώντας αν η τοπική κοινωνία έχει δηλώσει απερίφραστα (και με στοιχεία) πως η αλλαγή χρήσης στο συγκεκριμένο ακίνητο θα είναι καταστροφική, καθώς η φέρουσα ικανότητα του νησιού έχει πολλαπλώς ξεπεραστεί.

Ένα μικρό φως στο ζοφερό αυτό τοπίο είναι ότι εκκινά επιτέλους η μελέτη για το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο Αίγινας, που θα ορίζει χρήσεις γης και θα χωροθετεί βασικές λειτουργίες, απαραίτητες για τον σχεδιασμό πιο ανθεκτικών, βιώσιμων λύσεων. Αν προλάβουμε...»

Ελένη Σταμπόγλη

Ιστορικός, μέλος της Αιγιναίας

3/6/25

«Χρειάζεται να επιχειρηματολογήσουμε, εν έτει 2025, γιατί δεν πρέπει να "φυτευτούν" 4 τεράστιες τσιμεντένιες κολώνες της ΔΕΔΗΕ σ' ένα υπέροχο σημείο ακτογραμμής, που έχει ήδη λαβωθεί για να "έρθει" το καλώδιο, στα ιστορικά πανέμορφα Πλακάκια της Αίγινας; Ξεκάθαρα ΟΧΙ!

Υποχρέωση μας είναι να αγαπάμε, να σεβόμαστε και να προστατεύουμε τον τόπο μας, τη φυσική και την πολιτιστική μας κληρονομιά!

Από ποιους κινδυνεύουν; Από τα κάθε είδους συμφέροντα, συνήθως οικονομικά, από την κερδοσκοπία. Από κοντά όμως, συνενοχή είναι και η αποποίηση ευθυνών, η ολιγωρία, η αδιαφορία, η ανοχή, η απραξία...

Τώρα που το αυτονόητο μας χρειάζεται, ας συνταχθούμε με τη σωστή πλευρά και ας παλέψουμε για να σταματήσουμε μια οικολογική καταστροφή, ας προστατεύσουμε την Αίγινά μας!»

Μάρθα Λυκούρη

Πρόεδρος Μορφωτικού & Πολιτιστικού Συλλόγου Κυψέλης Αίγινας

Αίγινα, 4/6/25

«Ως ενεργειακός μηχανικός με 36 χρόνια εμπειρίας στη ΔΕΗ και βαθιά αγάπη για τον τόπο μας,  την Αίγινα, δεν μπορώ να μείνω σιωπηλός μπροστά στην περιβαλλοντική και πολεοδομική υποβάθμιση που συμβαίνει στα Πλακάκια και όχι μόνο.

Η περιοχή δεν είναι ούτε "ερημική ακτή" όπως παραπλανητικά χαρακτηρίζεται σε μελέτες, ούτε ακατοίκητη.

Οι πρόσφατες εργασίες για τη διασύνδεση του νησιού έγιναν χωρίς διαφανείς διαδικασίες και κατά παράβαση δεσμεύσεων.

Οι υποσχέσεις για υπόγεια διέλευση καλωδίων αντικαταστάθηκαν από εναέρια καλώδια, με σοβαρές επιπτώσεις στο τοπίο και την αισθητική του τόπου.

Η αποψίλωση της βλάστησης, η καταπάτηση του αιγιαλού, η εκσκαφή και η παρέμβαση στην ακτογραμμή έγιναν χωρίς επαρκή έλεγχο ή σεβασμό στο περιβάλλον. Αυτές οι πρακτικές δεν τιμούν ούτε το τεχνικό δυναμικό που διαθέτει η χώρα, ούτε την ανάγκη για πράσινες, βιώσιμες λύσεις.

Καλώ τις αρμόδιες αρχές να σταματήσουν τις εργασίες μέχρι να διαλευκανθεί πλήρως η υπόθεση, να αποδοθούν ευθύνες και να διασφαλιστεί ότι η ανάπτυξη γίνεται με σεβασμό στον τόπο μας, το περιβάλλον και την ιστορία του»

Γρηγόρης Μαλτέζος

Ενεργειολόγος Μηχανικός

Αίγινα 4/6/25

«Αίγινα, Πλακάκια: Το καταφύγιο των δημιουργών και η πρόκληση της διατήρησης.

Η γειτονιά Πλακάκια στην Αίγινα αποτελεί έναν χώρο με πλούσια πολιτιστική και πνευματική παράδοση, φιλοξενώντας μερικές από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της ελληνικής τέχνης και φιλοσοφίας.

Ο Νίκος Καζαντζάκης, ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες συγγραφείς, έζησε στην Αίγινα από το 1937 έως το 1946, στο σπίτι που ονόμαζε «Κουκούλι» και έχτισε μαζί με τη σύζυγό του, Ελένη. Σε αυτό το καταφύγιο ηρεμίας και δημιουργίας, συνέθεσε ορισμένα από τα πιο εμβληματικά του έργα, όπως η «Οδύσσεια» και η «Ασκητική». Η σύνδεση του Καζαντζάκη με τη φύση και το φως της Αίγινας, καθώς και η βαθιά φιλοσοφική αναζήτηση που χαρακτήριζε τη ζωή του, αποτυπώνονται μέσα από τις περιγραφές της συζύγου του, η οποία αναφέρει τις μοναχικές του βόλτες στα μονοπάτια και την παραλία γύρω από το σπίτι.

Η Αίγινα υπήρξε επίσης το δημιουργικό εργαστήρι του γλύπτη Χρήστου Καπράλου, ο οποίος από το 1963 και μετά φιλοτέχνησε εδώ μερικά από τα πιο σημαντικά του έργα. Το «Μνημείο της Μάνας», που αποδίδει με δύναμη και συναίσθημα τη μητρότητα, αλλά και τα ανάγλυφα και οι μορφές εμπνευσμένες από την ελληνική παράδοση, μαρτυρούν τη βαθιά του σχέση με το νησί. Το ατελιέ του, σήμερα Μουσείο Καπράλου και μέρος της Εθνικής Πινακοθήκης, διατηρεί ζωντανή την παρουσία και την προσφορά του στη σύγχρονη ελληνική γλυπτική.

Οι ζωγράφοι Νίκος Νικολάου και Γιάννης Μόραλης βρήκαν στα Πλακάκια έναν τόπο γαλήνης και έμπνευσης. Ο Νικολάου αποτύπωσε το κυκλαδίτικο φως και την απλότητα των μορφών, ενώ ο Μόραλης εξέφρασε μέσα από λιτές γραμμές και λυρισμό το αιγαιοπελαγίτικο τοπίο. Η Αίγινα αποτέλεσε για εκείνους πηγή δημιουργικής ανανέωσης και μια γέφυρα ανάμεσα στην παράδοση και τη μοντέρνα τέχνη.

Η διαφύλαξη της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της γειτονιάς Πλακάκια αποτελεί σήμερα αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα για την τοπική κοινωνία. Ο ΑΔΜΗΕ έχει ανακοινώσει πως θα εξετάσει προσεκτικά κάθε εναλλακτική πρόταση από τον Δήμο Αίγινας, ώστε το έργο που θα πραγματοποιηθεί να σέβεται την τοπική κληρονομιά.

Μία από τις πλέον κατάλληλες επιλογές για την υλοποίηση σχετικών έργων είναι η περιοχή του λιμένα Λεοντίου, σε κοντινή απόσταση από τον αγωγό της ΕΥΔΑΠ. Η βιομηχανική αυτή ζώνη πληροί τις προϋποθέσεις ασφάλειας και λειτουργικότητας, εξασφαλίζοντας ότι το ιστορικό κέντρο της Αίγινας δεν θα υποστεί αρνητικές επιπτώσεις.

Με σωστή σχεδιαστική και περιβαλλοντική προσέγγιση, η σύνδεση της πολιτιστικής κληρονομιάς με την ανάπτυξη μπορεί να είναι αρμονική και αμοιβαία ωφέλιμη για την Αίγινα και τους κατοίκους της»

Αννίτα Λεούση

Μαθηματικός

Αίγινα 3/6/25

«Φτάνοντας στο λιμάνι της Αίγινας με το πλοίο, ο δρόμος που θα πάρω για να φτάσω στο κτήμα μας στην Κυψέλη είναι η ακτή Καζαντζάκη.  Είναι η παραλιακή διαδρομή που ξεκινά από την Αύρα (όπου κολυμπάς και βλέπεις τα ερείπια του αρχαίου Κρυπτού Λιμένα),  την Κολώνα ( ο μοναδικός κίονας που διασώθηκε από  τον ναό του Απόλλωνα στην Ακρόπολη της Αίγινας), περνά από τον μαγικό πύργο Ράλλη ( χτισμένο το 1890),   από το σπίτι του Νικολάου, την γειτονιά του Μόραλη, το σπίτι του Καπράλου (που λειτουργεί πλέον ως Μουσείο Καπράλου ) και όπου απέναντι του στέκει το υπέροχο έργο του, το άγαλμα της Μάνας, το κτήμα του Καλμούχου και δίπλα το σπίτι του Καζαντζάκη (το κουκούλι του). Στη συνέχεια αυτής της όμορφης και ιστορικής διαδρομής συναντάμε τους τάφους των Σαλαμινομάχων και γραφικά ξωκλήσια πάνω στη θάλασσα. Αγαπώ το νησί μου και είμαι υπερήφανη για το ότι έγινε αγαπημένος τόπος για όλους αυτούς τους σπουδαίους ανθρώπους και σκέφτομαι πως ναι το ταλέντο του καθενός έρρεε στο αίμα του και έβρισκε στο χαρτί και στα χρώματα διέξοδο, όμως είμαι σίγουρη πως και ο τόπος αυτός με το μοναδικό του φως φώτισε τη ψυχή τους. Με υπερηφάνεια λοιπόν και εγώ ξεναγώ σε αυτήν την μαγική διαδρομή κάθε φίλο που υποδέχομαι στο νησάκι μου. Δυστυχώς όμως σε αυτή την ονειρεμένη ακτογραμμή με την σμαραγδένια θάλασσα και τις μικρές παράλιες αγκαλιές, ήρθε η καταστροφή. Εκεί που το βλέμμα γαληνεύει από την ομορφιά το ηλιοβασίλεμα, εκεί που τα σώματα λούζονται στα καταπράσινα νερά, εκεί που ψάχνουμε τη σκιά κάτω από το άγαλμα της Μάνας, εκεί που εμείς αλλά και τα παιδιά μας αφήσαμε από τα  χέρια μας να τρέξει η χρυσή άμμος, εκεί αποφάσισαν κάποιοι να πληγώσουν το τοπίο, το βλέμμα και την ψυχή μας! Δεν θα το επιτρέψουμε!»

Μαίρη Σακκιώτου

Φιλόλογος Γαλλικής γλώσσας

Αίγινα 4/6/25

«Τα Πλακάκια Αίγινας είναι ένα μέρος που πάντα, όταν έχω επισκέπτες στο νησί μας, περνάω να τους δείξω με καμάρι. Εκεί βρίσκεται το σπίτι όπου έζησε και έγραψε πολλά από τα αριστουργήματά του ο Νίκος Καζαντζάκης, εκεί ζωγράφισε ο Τάκης Καλμούχος την "Πανσέληνο", εκεί έζησε και δημιούργησε ο γλύπτης Χρήστος Καπράλος, μεταξύ άλλων.

Και τώρα, πάμε στο υπόγειο καλώδιο που συνδέει την Κρήτη με την Αττική. Απέναντι από την Αίγινα υπάρχει η νησίδα Σταχτορρόη, όπου βρίσκονται εγκαταστάσεις του έργου. Για να ηλεκτροδοτηθούν όμως αυτές οι εγκαταστάσεις (π.χ. για φωτισμό), δεν μπορούν να πάρουν ρεύμα από το ίδιο το υπόγειο καλώδιο λόγω τάσης. Έτσι, χωρίς διαβούλευση, τοποθετούνται στην Αίγινα τέσσερις κολόνες 18 μέτρων στην ακτή!

Η επιλογή έγινε για καθαρά οικονομικούς λόγους. Η νησίδα θα μπορούσε να ηλεκτροδοτηθεί με γεννήτρια ή με υπόγεια καλώδια, όπως γίνεται και με το ίδιο το καλώδιο Κρήτης-Αττικής. Δεν είναι δυνατόν, για να έχει ρεύμα μια νησίδα, να αλλοιώνεται η γραφικότητα ενός τόσο ιστορικού τόπου. Πρόκειται για περιβαλλοντικό, αισθητικό και πολιτισμικό έγκλημα»

Φώτης Πούντος, DVM, MScincompanionanimals

Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Αίγινας

Αίγινα, 4/6/25

«Με βαθιά αγανάκτηση πληροφορούμαστε ότι η ΔΕΔΔΗΕ προχωρά στην εγκατάσταση 20μετρων τσιμεντένιων κολώνων για τη σύνδεση της νησίδας Σταχτορρόη με τη θέση Πλακάκια στη βορειοδυτική Αίγινα, αγνοώντας προηγούμενες δεσμεύσεις για υπόγεια σύνδεση. Η επιλογή αυτή συνιστά ένα στυγνό έγκλημα εναντίον του περιβάλλοντος, της ιστορικής μνήμης και της πολιτιστικής ταυτότητας του τόπου.

 Η περιοχή Πλακάκια δεν είναι έρημη και ακατοίκητη, όπως ίσως κάποιοι θέλουν να παρουσιάζεται. Αντίθετα, πρόκειται για μια περιοχή με φυσική ομορφιά, γραφικούς κολπίσκους, μόνιμες και παραθεριστικές κατοικίες, αγαπημένος προορισμός για περιπάτους και κολύμβηση, με υψηλή επισκεψιμότητα καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.

Η περιοχή δεν είναι απλώς ένας γεωγραφικός χώρος. Είναι ο τόπος όπου έζησαν και εμπνεύστηκαν ο Νίκος Καζαντζάκης και ο Τάκης Καλμούχος, κοντά στα σπίτια του Γιάννη Μόραλη και του Χρήστου Καπράλου. Εκεί βρίσκεται το Μουσείο Καπράλου – παράρτημα της Εθνικής Πινακοθήκης – με το εμβληματικό άγαλμα της Μάνας, ένα μνημείο ψυχής.

Η ΔΕΔΔΗΕ προχωρά χωρίς καμία άδεια από τον Δήμο και χωρίς διαβούλευση με την τοπική κοινωνία. Το Υπουργείο Πολιτισμού σιωπά.

Καλούμε κάθε αρμόδιο να σταματήσει άμεσα αυτή την αυθαιρεσία. Ο πολιτισμός και το φυσικό τοπίο της Αίγινας δεν είναι διαπραγματεύσιμα. Δεν θα επιτρέψουμε αυτή την αλλοίωση»

Αναστασία Μπέση–Γκίνη

Φιλόλογος

Συνταξιούχος εκπαιδευτικός

Αίγινα, 4/6/25

Λόγω Φωτός: το ίχνος της Αίγινας

Ακολουθούν για ιστορικούς λόγους, αλλά και για τη συνειδητοποίηση της σημασίας του πληγωμένου και σε άμεσο κίνδυνο τόπου, εξαιρετικά εύγλωττα αποσπάσματα των επιφανών κατοίκων της «ακατοίκητης ακτής» (όπως τη χαρακτήρισε η μελετητική εταιρεία).

Τα παρακάτω αποσπάσματα δημοσιεύτηκαν για προφανείς λόγους στο πλαίσιο της εναρκτήριας έκθεσης της Δημοτικής Πινακοθήκης της Αίγινας τον Σεπτέμβριο του 2023, και υπογραμμίζουν με τον δικό τους τρόπο τη μοναδική ομορφιά της περιοχής καθώς και τους λόγους της εγκατάστασής τους σε αυτήν.

• Τραβώντας ο ένας τον άλλονε ήρθανε στην Αίγινα και περάσανε ένα ή περισσότερα καλοκαίρια ο Πικρός, ο Γιώργος ο Πολίτης, η Λιλή Ιακωβίδη, ο γερο-Φωτιάδης. Μερικοί χτίσανε ή αγοράσανε δικές τους βίλες και δεν εννοούνε να το κουνήσουνε από δω: ο Πωπ, το ζεύγος Περσάκη, ο Καζαντζάκης. Και μια χρονιά ανεβήκαν και κουρνιάσανε σαν κιρκινέζια απάνου στο βουνό της Παλιοχώρας μέσα στα χαλάσματα μιας ερημοκκλησιάς ο ζωγράφος ο Βασιλείου με τη μποέμικη φτωχοπαρέα του: το Μαρτζουβάνωφ και τον Παπαλουκά. Έρημοι εκεί απάνου ζωγραφίζανε από το πρωί ως το βράδυ τις ατέλειωτες ποικιλίες του τοπίου. Κι είχαν εμέσα σε μια καλαθένια βαλίτσα λίγα ξεροκόμματα ψωμιού, δυο τρεις τσίρους, μερικά σκόρδα κι ένα κομμάτι ασβεστοποιημένο τυρί· και κρεμασμένην από ένα καρφί του τοίχου μιαν κιθάρα. Κι από κει ψηλά κατεβαίνανε κι ανεβαίνανε μιάμιση ώρα ανηφοροκατήφορο για να κουβαλήσουνε νερό μέσα στη στάμνα τους από κάποιο πηγάδι πέρα στ' αμπέλια. Καμιά φορά ερχόντανε και τους βρίσκανε άλλοι μποέμηδες συνάδερφοι: ο Ρέντζος, ο Πολυκαντριώτης, ο Κόκκινος, μαζί με μερικές συμμαθήτριες της Σχολής Καλών Τεχνών και τότες παίρνανε την κιθάρα, την αισθηματική τους καρδιά και τις καλές φωνές τους και κατεβαίνανε στην πόλη. Περασμένα μεσάνυχτα παρελαύνανε σε μια μακρινή γραμμή μπροστά σ' όλην την προκυμαία ίσαμε το «Κόρτε» τραγουδώντας παθητικά με τ' ακομπανιαμέντο της κιθάρας, ενώ ο κόσμος, που τους έβλεπε, έλεγε: «Να! οι... αβράκωτοι!» -γιατί φορούσανε κοντά πανταλόνια από χακί πάνου από το γόνατο, σα Σκωτσέζοι».

Κώστας Βάρναλης «Στην Αίγινα», 1921

• Αργότερα ο Καζαντζάκης εγκαταστάθηκε στην Αίγινα. Εγώ θυμάμαι ότι τον πρωτοσυνάντησα στο σπίτι του Αγγελάκη -κόρη του Αγγελάκη, φίλου τού Καζαντζάκη, είναι η Κατερίνα Αγγελάκη-Ρουκ, η γνωστή ποιήτρια, συγγραφέας και πνευματικός άνθρωπος. Μετά το κέντρο, περίπου, της πόλεως της Αίγινας μετακινήθηκε προς τον φάρο, στο βορειοδυτικό άκρο του νησιού, κοντά στο σπίτι του Καλμούχου, του ζωγράφου, του φίλου του. Αργότερα έχτισε εκεί το δικό του το σπίτι με τον αρχιτέκτονα και δικό μας φίλο τον ΒάσοΔούρα, ο οποίος έκανε ένα σπίτι-φρούριο, όπως το έλεγε ο Καζαντζάκης. Τόσο φρούριο που το πρώτο πάτωμα, όπου έμενε ο Καζαντζάκης, δεν ήταν προσιτό με σκάλα, αλλά μόνο με μία καταπακτή και ανεμόσκαλα, ώστε να μην τον ενοχλούν όταν δουλεύει. Ενα πολύ ιδιόρρυθμο και ωραίο και ενδιαφέρον σπίτι, στο οποίο έζησε πολλά χρόνια και όλη την Κατοχή. Τα τελευταία του χρόνια έζησε περισσότερο στο εξωτερικό, όπως είναι γνωστό.

Γιάννης Παπαϊωάννου

(Από τα άρθρα του Φάνη Ι. Κακριδή «Γιάννης Παπαΐωάννου Μουσικοσυνθέτης»και «Κουβεντιάζοντας με τον Νίκο Καζαντζάκη» - πρόχειρες σημειώσεις που κρατούσε ο Ιωάννης Θ. Κακριδής στη διάρκεια συνομιλιών του με τον συγγραφέα το 1953. Βλ.Εφημερίδα Καθημερινή, 14 Οκτωβρίου 2007)

• Με τη µεσολάβηση του ΤηλέµαχουΑποστολόπουλου, ο Τάκης Καλµούχος µε καλεί στην Αίγινα να δοκιµάσω µια ωραία πέτρα που υπάρχει στο νησί. Ο Καλµούχος και ο Καζαντζάκης, στενοί φίλοι, το 1935 αποφασίζουν να ζήσουν στην Αίγινα, σ' ένα ερηµικό µέρος του νησιού, για να δουλέψουν µακριά απ' τον κόσµο. Βρήκαν µια έκταση σ' ένα ακρωτήρι στο βορειοδυτικό µέρος της Αίγινας.  Την αγόρασαν, τη µοίρασαν και χτίσανε τα σπίτια τους.

Φτάνω στην Αίγινα το καλοκαίρι του 1951 φιλοξενούµενος του Καλµούχου. Με φέρνει σε επαφή µε ένα Αιγινήτη γείτονά του, τον Αντώνη Χατζόπουλο, που είχε νταµάρι και θα αναλάµβανε να µου βγάλει την πέτρα. Μου φέρνει δύο µικράκοµµάτια πουρί για να δοκιµάσω...

Χρήστος Καπράλος

 (Χρήστος Καπράλος, «Αυτοβιογραφία» συµπληρωµένη από τη Σούλη Καπράλου, εκδόσεις Άγρα 2001)

• Έχω το προνόμιο να ζω αρκετούς μήνες του χρόνου στην Αίγινα. Νησί συνέχεια του αττικού τοπίου. Μένω στο βόρειο τμήμα, στο παραλιακό απ' την πλευρά του Καζαντζάκη που λέμε. Απέναντι βλέπουμε τα νησάκια, τις Λαούσες. Το γνωστό φως του Αιγαίου είναι εκεί παρόν. Το πρωί αρχίζει μ' ένα στρογγυλό ήλιο που για λίγο μπορείς να τον δεις, γιατί μετά, το φως γίνεται τόσο έντονο που σε τυφλώνει. Πέφτει σε γη και θάλασσα και καίει τα πάντα. Το μεσημέρι, μόλις μπορείς να διακρίνεις τους κορμούς από τις ελιές και τη γη κάτω από τις φιστικιές, σκασμένη σαν διψασμένα χείλια νέγρου. Ο ιδρώτας τσούζει τα μάτια, κατεβαίνει στο στόμα, στα χείλη, στη γλώσσα, είναι αλμυρός. Η φωτιά έχει ανάψει για τα καλά. Καίει το τοπίο και αφήνει στο τέλος τις στάχτες που τις ζωγραφίζω, γι' αυτό τα τοπία μου είναι σκούρα. Ξέρω ότι εκείνη την ώρα στην Αθήνα, στο κέντρο, τα λεωφορεία γεμάτα ανθρώπους αγκομαχούν ανεβαίνοντας την Ακαδημίας. Σκορπούν καυσαέρια μαζί με μια άγρια ποίηση και μια απάνθρωπη αδικία. Το απόγευμα το φως μας δίνει τις ίδιες διαβαθμίσεις με του πρωινού απ' την άλλη πλευρά των πραγμάτων. Το βράδυ τα άστρα ανάλογα με τις διαθέσεις του αγνώστου είναι μακρυά, άλλοτε πιο κοντά και πολλές φορές νομίζεις ότι μπορείς να τα πιάσεις. Εκεί επάνω για μια στιγμή μου πέρασε η σκέψη, ότι  μπορεί να υπάρχει μια αιωνιότητα που δεν έχει σχέση με το τι θ' απογίνω εγώ, και δεν φοβήθηκα.

 Σταύρος Ιωάννου

«Το ιστορικό ενός εγκλήματος»: κείμενο του Οικονομολόγου Αλέξη Μπολώτα, που ζει στο νησί, σε ακολουθία των εξελίξεων

Θεωρώ πως όσον αφορά το θέμα που έχει δημιουργηθεί στα Πλακάκια Αίγινας οφείλουμε αφενός να το θέσουμε στην πραγματική του διάσταση και αφετέρου να απαντήσουμε και σε κάποια «ανήθικα» δημοσιεύματα κάποιων εντύπων που επιχειρούν να δημιουργήσουν λάθος εντυπώσεις στην κοινή γνώμη.

Το έργο που αποτέλεσε την αφορμή των διαμαρτυριών είναι  ένα συνοδό υποέργο του πραγματικά μεγάλου και εξαιρετικά σημαντικού έργου του ΑΔΜΗΕ για την ηλεκτρική σύνδεση της Αττικής με την Κρήτη, το οποίο έχει ήδη ολοκληρωθεί και θα λειτουργήσει σύντομα.

Το υποέργο στην Αίγινα αφορά την βέλτιστη ηλεκτροδότηση του σταθμού ελέγχου επί της νησίδας Σταχτορρόη από το δίκτυο της Αίγινας.

Η Σταχτορρόη ήδη ηλεκτροδοτείται από γεννήτρια, είναι όμως απαραίτητο να συνδεθεί και με τη μέση τάση για λόγους ασφαλείας και σταθερότητας.

Πέρα από τις ενστάσεις σχετικά με τη μεθοδολογία επιλογής του σημείου προσαιγιάλωσης του υποβρύχιου καλωδίου (Χωρίς καμία διαβούλευση με το Δήμο και σε σημείο που τελικά δεν είναι πλησίον του δικτύου Μέσης Τάσης του ΔΕΔΔΗΕ), το θέμα που έφερε κύμα αντιδράσεων της κοινωνίας της Αίγινας ήταν η επιλεχθείσα από τον ΔΕΔΔΗΕ μέθοδος σύνδεσης του υποβρύχιου καλωδίου με το δίκτυο μέσης τάσης.

Συγκεκριμένα ο ανάδοχος του έργου σύνδεσης ζήτησε αδειοδότηση για την σύνδεση, μέσω συστοιχίας τεσσάρων τσιμεντένιων πυλώνων που προβλέπεται να τοποθετηθούν επί του θαλασσίου μετώπου. Πρόκειται για την «τυπική» μέθοδο σύνδεσης και πιθανότατα την οικονομικότερη.

Καθώς η σύνδεση δεν απαιτεί τοποθέτηση μετασχηματιστή, εξειδικευμένα τεχνικά γραφεία βεβαίωσαν πως θα μπορούσε να γίνει και εντός μικρού οικίσκου, αποφεύγοντας την καταστροφική για την περιοχή ανέγερση πυλώνων. 

Ήδη μετά τις συντονισμένες προσπάθειές του Δήμου και προσωπικά του Δημάρχου Γιάννη Ζορμπά και των κατοίκων, ο ΑΔΜΗΕ, με πρωτοβουλία του Δντος Συμβούλου του Μ Μανουσάκη, επέδειξε άμεσα αντανακλαστικά και δεσμεύτηκε για την υιοθέτηση της επίγειας αντί της εναέριας σύνδεσης όπως επίσης και για την ανάπλαση της κατεστραμμένης από τα χωματουργικά έργα παραλίας.

Ελπίζουμε πως η δέσμευση του θα πραγματωθεί, με την αντίστοιχη συνεργασία του ΔΕΔΔΗΕ (Ευθύνη του οποίου είναι το έργο της σύνδεσης με το δίκτυο μέσης τάσης) και του Δήμου που επιβλέπει την χωροθέτηση και αδειοδότηση του έργου.

Αν όλα προχωρήσουν όπως φαίνεται, θα πρόκειται για μια επιτυχία της υπεύθυνης κοινωνίας των πολιτών που διεκδικεί λόγο και προτείνει λύσεις, σε αντίθεση με την καταγγελόμενη από έγκριτους δημοσιογράφους «άθλια συμπεριφορά και στάση Ζωής και ωχαδερφισμού»...

Θεωρώ πως όσον αφορά το θέμα που έχει δημιουργηθεί στα Πλακάκια Αίγινας οφείλουμε αφενός να το θέσουμε στην πραγματική του διάσταση και αφετέρου να απαντήσουμε και σε κάποια «ανήθικα» δημοσιεύματα κάποιων εντύπων που επιχειρούν να δημιουργήσουν λάθος εντυπώσεις στην κοινή γνώμη.

Το έργο που αποτέλεσε την αφορμή των διαμαρτυριών είναι  ένα συνοδό υποέργο του πραγματικά μεγάλου και εξαιρετικά σημαντικού έργου του ΑΔΜΗΕ για την ηλεκτρική σύνδεση της Αττικής με την Κρήτη, το οποίο έχει ήδη ολοκληρωθεί και θα λειτουργήσει σύντομα.

Το υποέργο στην Αίγινα αφορά την βέλτιστη ηλεκτροδότηση του σταθμού ελέγχου επί της νησίδας Σταχτορόη από το δίκτυο της Αίγινας.

Η Σταχτορόη ήδη ηλεκτροδοτείται από γεννήτρια, είναι όμως απαραίτητο να συνδεθεί και με τη μέση τάση για λόγους ασφαλείας και σταθερότητας.

Πέρα από τις ενστάσεις σχετικά με τη μεθοδολογία επιλογής του σημείου προσαιγιάλωσης του υποβρύχιου καλωδίου (Χωρίς καμμία διαβούλευση με το Δήμο και σε σημείο που τελικά δεν είναι πλησίον του δικτύου Μέσης Τάσης του ΔΕΔΔΗΕ), το θέμα που έφερε κύμα αντιδράσεων της κοινωνίας της Αίγινας ήταν η επιλεχθείσα από τον ΔΕΔΔΗΕ μέθοδος σύνδεσης του υποβρύχιου καλωδίου με το δίκτυο μέσης τάσης.

Συγκεκριμένα ο ανάδοχος του έργου σύνδεσης ζήτησε αδειοδότηση για την σύνδεση, μέσω συστοιχίας τεσσάρων τσιμεντένιων πυλώνων που προβλέπεται να τοποθετηθούν επί του θαλασσίου μετώπου. Πρόκειται για την «τυπική» μέθοδο σύνδεσης και πιθανότατα την οικονομικότερη.

Καθώς η σύνδεση δεν απαιτεί τοποθέτηση μετασχηματιστή, εξειδικευμένα τεχνικά γραφεία βεβαίωσαν πως θα μπορούσε να γίνει και εντός μικρού οικίσκου, αποφεύγοντας την καταστροφική για την περιοχή ανέγερση πυλώνων. 

Ήδη μετά τις συντονισμένες προσπάθειές του Δήμου και προσωπικά του Δημάρχου Γιάννη Ζορμπά και των κατοίκων, ο ΑΔΜΗΕ, με πρωτοβουλία του Δντος Συμβούλου του Μ Μανουσάκη, επέδειξε άμεσα αντανακλαστικά και δεσμεύτηκε για την υιοθέτηση της επίγειας αντί της εναέριας σύνδεσης όπως επίσης και για την ανάπλαση της κατεστραμμένης από τα χωματουργικά έργα παραλίας.

Ελπίζουμε πως η δέσμευση του θα πραγματωθεί, με την αντίστοιχη συνεργασία του ΔΕΔΔΗΕ (Ευθύνη του οποίου είναι το έργο της σύνδεσης με το δίκτυο μέσης τάσης) και του Δήμου που επιβλέπει την χωροθέτηση και αδειοδότηση του έργου.

Αν όλα προχωρήσουν όπως φαίνεται, θα πρόκειται για μια επιτυχία της υπεύθυνης κοινωνίας των πολιτών που διεκδικεί λόγο και προτείνει λύσεις, σε αντίθεση με την καταγγελόμενη από έγκριτους δημοσιογράφους «άθλια συμπεριφορά και στάση Ζωής και ωχαδερφισμού»...

Όσο για την αλλοίωση του περιβάλλοντος που κατά τη γνώμη του έγκριτου ΓΠ δεν θα έπρεπε να μας απασχολεί, τα σχόλια περιττεύουν.