Summer is calling…

Από την 1η Απριλίου ξεκινά επίσημα η θερινή σεζόν για τους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της χώρας. Είναι η ημερομηνία έναρξης του διευρυμένου ωραρίου και οι υποδομές πρέπει να είναι έτοιμες για να υποδεχτούν χιλιάδες επισκέπτες. Κανονικά θα έπρεπε.

Τις τελευταίες μέρες βλέπουν το φως της δημοσιότητας όλο και περισσότερα παράπονα από επισκέπτες, ξεναγούς και τουριστικούς πράκτορες. Σε μεγάλους αρχαιολογικούς χώρους, όπως η Ακρόπολη και οι Δελφοί, οι επισκέπτες αντικρίζουν λαμαρίνες, μισόκλειστα πωλητήρια, κλειστές τουαλέτες. Στην Ακρόπολη το πρόβλημα με τις ουρές στην είσοδο συνεχίζεται ακάθεκτο. Το αναβατόριο του χορηγού, που διαφημίστηκε με την παρουσία του πρωθυπουργού, πολύ συχνά δεν είναι διαθέσιμο για ανθρώπους με κινητικά προβλήματα. Ο αρχαιολογικός χώρος του Κεραμεικού κλείνει ώς το τέλος του 2025 χωρίς καμία προαναγγελία. Και βέβαια τα πέντε μεγάλα μουσεία που η υπουργός μετέτρεψε σε ΝΠΔΔ για λόγους «ευελιξίας», τον Απρίλιο δεν είχαν διευρυμένο ωράριο ή, ακόμη χειρότερα, παραμένουν εξ ολοκλήρου κλειστά (όπως η Συλλογή Λοβέρδου) ή μισόκλειστα (Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο).

Κι όλα αυτά χωρίς καμία έγκαιρη ειδοποίηση και με διπλάσιο εισιτήριο. Το μεγαλύτερο εισιτήριο όμως φέρνει και μεγαλύτερες απαιτήσεις. Οι ξεναγοί μάς μεταφέρουν μια εικόνα παραλογισμού. Αναγκάζονται να αστειεύονται στους τουρίστες ότι ο… βαρύς χειμώνας στην Ελλάδα δεν επιτρέπει στο ΥΠΠΟ να πραγματοποιήσει εγκαίρως τα έργα υποδομής.

Πολλά από τα προβλήματα που εντοπίζονται τώρα έχουν τη ρίζα τους στον τρόπο που το ΥΠΠΟ ενέταξε έργα στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Ανάμεσα σε αυτά θα βρούμε την «αναβάθμιση των πωλητηρίων του ΟΔΑΠ» σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους, την «ανάπλαση εισόδου», τη «βελτίωση περίφραξης», την «προμήθεια νέας ανοξείδωτης περισχοίνισης», «αποψιλώσεις - αποκλαδώσεις», «αναβάθμιση χώρων υγιεινής και άλλων υποδομών». Εργασίες δηλαδή που (θα έπρεπε να) είναι τακτικές σε αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία της επικράτειας ή κατασκευές που δεν ήταν καν αναγκαίες, τώρα βαφτίζονται έργα του ΤΑΑ -με την απαραίτητη υπερκοστολόγηση- και πρέπει να ολοκληρωθούν ώς το τέλος του 2025.

Πολλά τα ερωτήματα που προκύπτουν εδώ. Ο ίδιος ο ΟΔΑΠ (τέως ΤΑΠΑ) είναι το «ταμείο» αναδιανομής του ΥΠΠΟ. Εισπράττει τα χρήματα από τα εισιτήρια και τα αναδιανέμει στους αρχαιολογικούς χώρους, ώστε να μπορούν να βελτιώνονται οι περιφράξεις, οι είσοδοι, τα πωλητήρια, οι τουαλέτες. Αυτός είναι ο πάγιος προορισμός του, να φροντίζει για αυτά και μάλιστα κατά τους χειμερινούς μήνες. Αντιθέτως, το Ταμείο Ανάκαμψης είναι χρήματα που δόθηκαν άπαξ και εξυπηρετούν -υποτίθεται- την ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας από τον κορονοϊό. Μάλιστα μεγάλο μέρος των χρημάτων αυτών αποτελούν δάνειο προς τη χώρα.

Οι σημερινές λαμαρίνες, που προσδίδουν μια αίσθηση αλλόκοτου στο τουριστικό καλοκαίρι, δεν είναι μια προσωρινή ενόχληση. Είναι μια εικονοποίηση του πώς αντιμετωπίζεται ο πολιτισμός στο ομώνυμο υπουργείο. Δεν υπάρχει σχέδιο ούτε για την πολιτιστική κληρονομιά, ούτε για τον σύγχρονο πολιτισμό. Υπάρχουν μόνο τα έργα που υπαγορεύει ο μεγάλος χορηγός, ο μεγάλος εργολάβος, ο μεγάλος ξενοδόχος. Δεν υπάρχει ούτε όραμα, ούτε συνεκτική στρατηγική για το τι ακριβώς πράττει το υπουργείο Πολιτισμού. Υπάρχουν μόνο νούμερα.

Από τότε που ήταν γενική γραμματέας η νυν υπουργός Πολιτισμού συνήθιζε να επαίρεται για την απορρόφηση των κονδυλίων. Ως υπουργός πρόσθεσε στην επιχειρηματολογία της και την «οικονομική αποδοτικότητα του πολιτισμού», αν και δεν φαίνεται να την κατανοεί. Πολύ συχνά σε ομιλίες της στη Βουλή δεν είναι εύκολο κανείς να ξεχωρίσει αν μιλά ως υπουργός Πολιτισμού ή ως επικεφαλής του λογιστηρίου. Τα νούμερα αυτά τα βλέπουν τώρα μπροστά τους οι τουρίστες. Ως λαμαρίνες.

Αντί να προβάλει ως επιτυχία η υπουργός τις εντάξεις στο Ταμείο Ανάκαμψης, θα έπρεπε να απολογείται για ποιο λόγο μια περίφραξη, ένα κλάδεμα ή οι τουαλέτες δεν είναι πάγιες δαπάνες και συνεχής μέριμνα του ΥΠΠΟ, αλλά μεταμορφώνονται σε σπάταλα «έργα» που κάποια μέρα θα κληθεί να πληρώσει όλος ο ελληνικός λαός με ένα νέο Μνημόνιο.