Διαμαρτυρία μπροστά στην Πινακοθήκη

«Εδώ και 10 μέρες ο τοίχος της Πινακοθήκης, εκεί που ήταν τα “βλάσφημα” έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, χάσκει κενός. Κάθε μέρα που περνάει έτσι αποτελεί μια έμπρακτη επιβράβευση της επίθεσης του βάνδαλου ακροδεξιού βουλευτή. Ο ακροδεξιός σκοταδισμός και ο φόβος δεν πρέπει να νικήσουν. Τα έργα πρέπει να επανέλθουν αμέσως».

Κάλεσμα για συγκέντρωση διαμαρτυρίας μπροστά στην Εθνική Πινακοθήκη, αύριο Πέμπτη στις 5 το απόγευμα, απευθύνει η Πρωτοβουλία Εναντίον της Λογοκρισίας ζητώντας «Να επανεκτεθούν αμέσως τα βανδαλισμένα έργα στην Πινακοθήκη». Εκεί, στον εξωτερικό χώρο, θα «εκτεθούν» όμως και 30 περιστατικά εικαστικής λογοκρισίας που έχουν καταγραφεί ώς σήμερα από ερευνητικό πρόγραμμα του Παντείου Πανεπιστημίου.

Πρόκειται για ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών που δημιουργήθηκε ad hoc με αίτημα την άμεση επανέκθεση των βανδαλισμένων έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, τα οποία απομακρύνθηκαν με απόφαση της διεύθυνσης της Εθνικής Πινακοθήκης και με τη σύμφωνη γνώμη του καλλιτέχνη, με την αιτιολογία ότι πρέπει να συντηρηθούν, ενώ «εξετάζονται με τη συμβολή ειδικών οι όροι και οι προϋποθέσεις της ασφαλούς επανέκθεσής τους». Η Πρωτοβουλία Εναντίον της Λογοκρισίας δεν έχει πρωταρχικό στόχο να ασκήσει κριτική στη διευθύντρια Συραγώ Τσιάρα, ωστόσο θεωρεί ότι η μη επανέκθεση ή η καθυστέρηση στην επανέκθεση συνιστά εκ του αποτελέσματος «έμπρακτη επιβράβευση της επίθεσης του βάνδαλου ακροδεξιού βουλευτή και του ακροδεξιού σκοταδισμού».

Οπως διαπιστώνει η Πρωτοβουλία: «Δυστυχώς, η αόριστη διατύπωση της Πινακοθήκης “εξετάζονται με τη συμβολή ειδικών οι όροι και οι προϋποθέσεις της ασφαλούς επανέκθεσής τους” δεν εγγυάται τίποτα, με όσο καλή διάθεση και να τη διαβάσει κανείς. Αντίθετα, δημιουργεί τον φόβο ότι το θέμα μπορεί να παραπεμφθεί στις (ελληνικές βεβαίως) καλένδες και τα έργα να μην επανεκτεθούν ποτέ».

Το κάλεσμα στηρίζουν μέχρι στιγμής (ενώ προστίθενται σταδιακά κι άλλοι φορείς) οι: Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑΠ), Πανελλήνια Ομοσπονδία Θεάματος-Ακροάματος (ΠΟΘΑ), Σωματείο Εργαζομένων στον Χώρο του Χορού (ΣΕΧΩΧΟ), Σύλλογος μελών ΔΕΠ της Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών (ΣΔΕΠ της ΑΣΚΤ), Σημείο για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς, Τεχνόπολη Δήμου Αθηναίων.

Στο κάλεσμα στην αυριανή συγκέντρωση επισημαίνεται: «Η αποκαθήλωση έργων τέχνης από ένα μουσείο συνιστά ήττα της ελευθερίας της τέχνης, της ελευθερίας της έκφρασης, της ελευθερίας συνολικά. Και, ακόμα, ήττα της δυνατότητάς μας να συμβιώνουμε ειρηνικά, διαφωνώντας συντεταγμένα. Ας σκεφτούμε τι θα συνέβαινε αν τέτοιες πρακτικές επικρατούσαν: κανένας και καμία δεν θα μπορούσε να μιλήσει ή να εκφραστεί ελεύθερα καλλιτεχνικά από τον φόβο των αντιδράσεων. Για τον λόγο αυτό, είναι ζωτική ανάγκη για τη δημοκρατία τα βανδαλισμένα έργα του Χριστόφορου Κατσαδιώτη να επανέλθουν στη θέση τους. Χθες έπρεπε να έχει γίνει αυτό. Κι αφού δεν έγινε, πρέπει σήμερα. Κυριολεκτούμε: αμέσως, χωρίς καθυστέρηση και χωρίς περιστροφές».

Οι διοργανωτές υπενθυμίζουν και άλλες πρόσφατες ακροδεξιές επιθέσεις στις σύγχρονες τέχνες και τους καλλιτέχνες, όπως η αποκαθήλωση της «ροζ σημαίας» της Γεωργίας Λαλέ από το προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, η διαρκής λογοκρισία που αντιμετωπίζει το ντοκιμαντέρ «Αδέσποτα κορμιά» της Ελίνας Ψύκου, οι απειλές εναντίον του stand-up κωμικού Χριστόφορου Ζαραλίκου.

«Το γεγονός ότι η Εθνική Πινακοθήκη συνιστά δημόσιο ίδρυμα, καθώς και το ότι η αποκαθήλωση έρχεται ως επακόλουθο μιας βίαιης επίθεσης, συνιστώντας έμπρακτη επιβράβευσή της, καθιστά ακόμη πιο εμφατική αυτή την ανάγκη. Αν θριαμβεύσει η λογοκρισία, η δημοκρατία χάνει. Η “η τέχνη είναι ελεύθερη”, όπως απλά γράφει το Σύνταγμά μας, ή δεν είναι. Ή, κατά μια παλιά ρήση, “ή το Σύνταγμα είναι κανόνες ή δεν είναι τίποτε”. Να επιστρέψουν αμέσως τα έργα στην Πινακοθήκη. Η δημοκρατία να νικήσει τη λογοκρισία, τον φόβο και τον ακροδεξιό σκοταδισμό», τονίζεται στο κάλεσμα.

«Η κυβέρνηση, το υπουργείο και η Εθνική Πινακοθήκη πρέπει να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Το ίδιο η καθεμία και ο κάθε δημοκράτης πολίτης. Η συντεταγμένη πολιτεία οφείλει να κάνει αυτό που επιτάσσει συνταγματικά ο ρόλος της: να διασφαλίσει την ελευθερία στην έκφραση».

Αξίζει να σημειωθεί ότι το κάλεσμα έρχεται μετά την απόφαση της Εταιρείας Ελλήνων Ιστορικών Τέχνης να ματαιώσει την αυριανή παρουσίαση του συλλογικού τόμου «Η Τέχνη στην Ελλάδα: Το θεσμικό πλαίσιο μετά το 1945» στον χώρο του Eteron, όπου ανάμεσα στους ομιλητές ήταν και η διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης Συραγώ Τσιάρα. Στο σχετικό κείμενο που κοινοποίησε το Δ.Σ. της ΕΕΙΤ συνδέει την απόφασή του με την «απομάκρυνση από την έκθεση της Εθνικής Πινακοθήκης έργων που δέχτηκαν βανδαλισμό με τη δικαιολογία της “ασφάλειας” των έργων και των εργαζομένων» κρίνοντας ότι «αποτελεί απόφαση ενδοτική προς τις φασίζουσες συμπεριφορές και τη θρησκευτική μισαλλοδοξία, ότι λογοκρίνει ευθέως έκθεση και καλλιτέχνες και, τέλος, ότι προσβάλλει τον ίδιο τον θεσμό της Εθνικής Πινακοθήκης.

Σύμφωνα με πληροφορίες, πάντως, στην Εθνική Πινακοθήκη έχουν αρχίσει να εξετάζονται οι «όροι και προϋποθέσεις της ασφαλούς επανέκθεσης» των βανδαλισμένων έργων του Χριστόφορου Κατσαδιώτη, ενώ προς ώρας υπερτερεί η άποψη να περιφρουρούνται από δύο αστυνομικούς στον εκθεσιακό χώρο. Δεν τη λες και την καλύτερη λύση, όταν η παρουσία της αστυνομίας σε ένα ίδρυμα πολιτισμού παραπέμπει σε άλλους καιρούς, σε άλλα καθεστώτα...

● Περισσότερες πληροφορίες, στη σελίδα της εκδήλωσης στο Facebook: https://www.facebook.com/events/2705776572952764/ notif_id=1742737909278519¬if_t=plan_admin_added&ref=notif