Αθήνα, 12°C
Αθήνα
Αίθριος καιρός
12°C
13.5° 10.6°
1 BF
88%
Θεσσαλονίκη
Ψιχάλες
9°C
10.5° 8.2°
1 BF
92%
Πάτρα
Αίθριος καιρός
12°C
11.6° 11.6°
2 BF
87%
Ιωάννινα
Ομίχλη
4°C
3.9° 3.9°
1 BF
100%
Αλεξανδρούπολη
Ασθενείς βροχοπτώσεις
6°C
5.9° 5.9°
4 BF
87%
Βέροια
Αυξημένες νεφώσεις
9°C
8.7° 8.7°
0 BF
85%
Κοζάνη
Ασθενής ομίχλη
5°C
5.4° 5.4°
0 BF
100%
Αγρίνιο
Ελαφρές νεφώσεις
11°C
11.5° 11.5°
1 BF
83%
Ηράκλειο
Αραιές νεφώσεις
13°C
12.8° 11.6°
2 BF
76%
Μυτιλήνη
Σποραδικές νεφώσεις
13°C
13.2° 12.9°
3 BF
78%
Ερμούπολη
Ελαφρές νεφώσεις
14°C
14.4° 14.4°
2 BF
82%
Σκόπελος
Αραιές νεφώσεις
12°C
11.7° 11.7°
3 BF
87%
Κεφαλονιά
Σποραδικές νεφώσεις
12°C
11.9° 11.9°
2 BF
94%
Λάρισα
Αυξημένες νεφώσεις
10°C
9.8° 9.8°
1 BF
90%
Λαμία
Αυξημένες νεφώσεις
11°C
12.3° 9.5°
0 BF
93%
Ρόδος
Αραιές νεφώσεις
15°C
15.4° 14.8°
2 BF
78%
Χαλκίδα
Αραιές νεφώσεις
11°C
10.8° 10.5°
0 BF
93%
Καβάλα
Αραιές νεφώσεις
7°C
6.6° 5.3°
3 BF
93%
Κατερίνη
Αυξημένες νεφώσεις
7°C
7.0° 7.0°
1 BF
86%
Καστοριά
Αραιές νεφώσεις
6°C
6.3° 6.3°
1 BF
95%
ΜΕΝΟΥ
Δευτέρα, 17 Φεβρουαρίου, 2025
Ο γλύπτης Θόδωρος στο Bitonto της Ιταλίας το 1990
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Ο γλύπτης Θόδωρος στο Bitonto της Ιταλίας το 1990
Θόδωρος

Ο ανανεωτής της γλυπτικής και η «μεταβιομηχανική μυθολογία» του

«Αντί αναδρομικής» παρουσιάζεται στο ΕΜΣΤ από τις 8 Φεβρουαρίου μια έκθεση που εκπροσωπεί «την πρώτη προσπάθεια ερμηνείας και παρουσίασης του έργου του μετά τον θάνατό του», αξιοποιώντας σχεδόν όλα τα έργα και το πλούσιο αρχειακό υλικό που κληροδότησε ο ίδιος στο μουσείο.

Από το Αγρίνιο στο Παρίσι, από εκεί στην Καλιφόρνια και πάλι πίσω στην Αθήνα... μια πλούσια καλλιτεχνική διαδρομή, με πολιτική και κοινωνική κατεύθυνση, διάστικτη από εντυπωσιακά γλυπτά που, παρότι φτιαγμένα από βαριά υλικά, μοιάζουν να αψηφούν τη βαρύτητα, συχνά σε μια θαυμαστή ισορροπία στον αέρα. Ιδιοφυής, πειραματιστής και διευρευνητικός, στοχαστικός, τολμηρός αλλά και χιουμορίστας, ο Θόδωρος (1931-2018) άφησε εγκαταστάσεις που εντυπώνονται, κείμενα και δράσεις παρεμβατικές, που τονίζουν τη σημασία του έργου στον δημόσιο χώρο και τη σύνδεσή του με την κοινωνία.

«Throne with Prohibited Spare Parts», 1966

Από τους «Μετέωρους δείκτες» στο Χρηματιστήριο Αθηνών, στην «Κλεψύδρα ’00» στον υπαίθριο χώρο του Δημαρχιακού Μεγάρου Αμαρουσίου, στον «Δωδεκάκτινο Tροχό» στο πάρκο της Eθνικής Γλυπτοθήκης, ως το «Ολυμπιακό Δίπτυχο» στην πρόσοψη του κτιρίου της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, η παρουσία του είναι μέχρι σήμερα αισθητή, κι ας έχει φύγει από κοντά μας. Πόσοι από εμάς, άλλωστε, δεν έχουν δώσει ραντεβού κάτω από το «Ωρολόγιον του Μετρό» (2001), το υποβλητικό ρολόι του ύψους 5,50 μ. στον σταθμό του μετρό Συντάγματος, κατασκευασμένο από μπρούτζο και ανοξείδωτο χάλυβα! «Αυτό ήταν από πολλές απόψεις το αποκορύφωμα των σπουδών μου για τη γλυπτική σε δημόσιους χώρους» έχει δηλώσει ο ίδιος (theodoros.net). «Το έργο περιλαμβάνει τις έννοιες του χρόνου και του τροχού, σιωπηρές αναφορές στις αλλαγές που επέφερε η βιομηχανική επανάσταση. [...]. Το έργο συνδυάζει διαφορετικά είδη τροχών, υποδηλώνοντας διαφορετικές λειτουργίες, και δύο ρολόγια, αντανακλώντας το γεγονός ότι οι αντιλήψεις του χρόνου επηρεάζονται από τη μηχανοποιημένη κινητικότητα. [...] Υπάρχει επίσης ένας επιμήκης λεπτοδείκτης/βέλος. Αυτό δείχνει προς την κατεύθυνση της Βουλής, που βρίσκεται πάνω από τον σταθμό στην πλατεία Συντάγματος, επαναφέροντας υπαινιγμούς για τον δημοκρατικό ρόλο της δημόσιας τέχνης».

«Artificial Sun Catapult», 1967

Ο γλύπτης Θόδωρος, που σπούδασε στην Καλών Τεχνών της Αθήνας και με μεταπτυχιακά στο Παρίσι, δίδαξε στο California State University ενώ το 1980 εκλέχθηκε καθηγητής Πλαστικής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυρεχνείου, συμμετείχε σε πολλές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό – ανάμεσα στις κυριότερες είναι η συμμετοχή στα Ευρωπάλια το 1982 στις Βρυξέλλες με την Performance «ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΧΧΧ – One-man Sculptural Musical Show» και η αναδρομική έκθεση «Στίγματα Πορείας - Ιχνη Αφής, Αντικείμενα» στην Εθνική Πινακοθήκη το 1984. Με τη διαθήκη του κληροδότησε 110 έργα του καθώς και το εργαστήριό του στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Αλλωστε το εργαστήριό του βρίσκεται στο Κουκάκι, πολύ κοντά στο ΕΜΣΤ, που του οργανώνει τώρα ένα μεγάλο αφιέρωμα «Αντί αναδρομικής» από τις 8 Φεβρουαρίου (και μέχρι 25/1/2026), στον χώρο των μόνιμων συλλογών, στον δεύτερο όροφο του μουσείου, σε επιμέλεια του ιστορικού Τέχνης Σταμάτη Σχιζάκη, ενώ η σκηνογραφία της έκθεσης έχει υλοποιηθεί από τον αρχιτέκτονα και σκηνογράφο Γιάννη Αρβανίτη.

«Floating Caryatid», 1994, Σεούλ, Νότια Κορέα

«Είναι η πρώτη προσπάθεια ερμηνείας και παρουσίασης του έργου του γλύπτη Θόδωρου μετά τον θάνατό του και αξιοποιεί σχεδόν όλα τα έργα και το πλούσιο αρχειακό υλικό που κληροδότησε ο γλύπτης στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης», μας ενημερώνει το μουσείο για την έκθεση που «επιχειρεί να αναδείξει την βαθιά και προφητική σκέψη του, τις σημαντικότερες στιγμές του έργου του αλλά και τη συνολική πορεία ενός σύγχρονου δημιουργού που με τα λόγια και τις πράξεις του στιγμάτισε τη γλυπτική στην Ελλάδα. Ειδικότερα, ο Θόδωρος αγωνίστηκε για να ανανεώσει τη γλυπτική γλώσσα και να την αναδείξει σε ένα περιβάλλον όπου επικρατούσε η έντυπη και οπτικοακουστική επικοινωνία. Μέσα σε αυτή την προσπάθεια, ο Θόδωρος ήταν πρωτεργάτης πρωτοποριακών και σύγχρονων καλλιτεχνικών πρακτικών, πραγματοποιώντας περφόρμανς, ηχητικά γλυπτά, εννοιολογικά έργα αλλά και τις πρώτες δράσεις μιας ιδιότυπης θεσμικής κριτικής, για πρώτη φορά στην Ελλάδα. Κοινός παρονομαστής σε όλη του τη δραστηριότητα υπήρξε ο κοινωνικός και πολιτικός ρόλος του καλλιτέχνη και η σημασία ένταξης καλλιτεχνικών φωνών στον δημόσιο λόγο. Τις παραπάνω ιδέες ο Θόδωρος τις έκανε πράξη μέσα από τη συστηματική και ιδιαίτερη παρουσία του στα μέσα μαζικής επικοινωνίας: εφημερίδες, ραδιόφωνο και τηλεόραση».

Αντλώντας έμπνευση από την ίδια την εκθεσιακή πρακτική του επιδραστικού γλύπτη, όπως και από τα κριτικά του σχόλια πάνω στη λειτουργία των θεσμών, ο σχεδιασμός της έκθεσης αναδεικνύει τα όρια και τις δυνατότητες μιας μουσειακής αναδρομικής έκθεσης. Παράλληλα, υπονομεύοντας τον προσωποκεντρικό και παρελθοντικό χαρακτήρα μιας αναδρομικής έκθεσης, μαζί με τα έργα του Θόδωρου παρουσιάζονται και έργα πέντε καλλιτεχνών –Νίκος Αρβανίτης, Πάκυ Βλασσοπούλου, Ιρις και Λήδα Λυκουριώτη, Κώστας Μπασάνος, Γιάννης Παπαδόπουλος– που έχουν συνδιαλλαγεί κριτικά με αντίστοιχους διαχρονικούς προβληματισμούς.

«Περικεφαλαία αυτοκτονίας», 1964. Μικτή τεχνική, μεταβλητές διαστάσεις. Κληρονομιά γλύπτη Θόδωρου

Ο κοσμοπολίτης καλλιτέχνης με τη σειρά «Δελφικά» ανέπτυξε μια «μεταβιομηχανική μυθολογία» ήδη από τη δεκαετία του 1960, εισάγει στη γλυπτική του το σύμβολο της Ματράκ-Φαλλός, όπου συνυπάρχουν συμβολικά η κρατική, σεξουαλική και καλλιτεχνική εξουσία, με τους «Χειρισμούς» καταδεικνύει ότι η δημοκρατία υπονομευόταν βαθιά από τις πολιτικές συνθήκες (στην Ελλάδα και αλλού), ενώ συνεχίζει να φέρνει τη γλυπτική σε διάλογο –ή ακόμα και σε σύγκρουση– με μέσα όπως η τηλεόραση, το θέατρο, ο ηχογραφημένος ήχος, το κείμενο, η μουσική. Μέλημά του ηταν να διερευνήσει συστηματικά τις σχέσεις της γλυπτικής και του αστικού περιβάλλοντος και την κοινωνική διάσταση της τέχνης του ως μέσον επικοινωνίας με το σύνολο των πολιτών.

«Μπορώ μόνο να ευχηθώ η τέχνη μου να λειτουργήσει ως καταλύτης για ένα καλύτερο μέλλον της ανθρωπότητας», είχε πει για το όραμά του, στην τελευταία του συνέντευξη, το 2018, στους καθηγητές Λυδία Παπαδημητρίου και Μαρκ Ντέρντεν (ανήκουν στην οικογένειά του). «Οτι μπορεί να βοηθήσει στην ώθηση της ανθρώπινης ενέργειας προς τη δημιουργία, αντί για τη βία και την καταστροφή. Σαν ένα μήνυμα σε ένα μπουκάλι στη ροή της ιστορίας, ελπίζω και εύχομαι η τέχνη μου να βοηθήσει στη διαμόρφωση προοπτικών για την επιβίωση της ανθρωπότητας και την ανανέωση του πολιτισμού».

Google News ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΜΑΣ ΣΤΟ GOOGLE NEWS
Ο ανανεωτής της γλυπτικής και η «μεταβιομηχανική μυθολογία» του

ΣΧΕΤΙΚΑ ΝΕΑ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΣΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ

Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.

Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.

Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.

Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.

Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας