Μερικές λακκούβες στα... βήματα του Αποστόλου Παύλου

Ενα άρθρο που προκαλεί πολλά ερωτήματα, για το έργο που ήδη υλοποιείται και αφορά την πολιτιστική διαδρομή με τα βήματα του Αποστόλου Παύλου, έχει ενταχθεί στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Τουρισμού «Θέσπιση προδιαγραφών ακινήτων βραχυχρόνιας μίσθωσης, περιβαλλοντική κατάταξη καταλυμάτων, απλούστευση διαδικασίας ίδρυσης τουριστικών επιχειρήσεων και ειδικότερες διατάξεις ελέγχου και ενίσχυσης πλαισίου τουριστικών υποδομών».

Πρόκειται για το άρθρο 28, σύμφωνα με το οποίο το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης «...έχει ως επιπλέον σκοπό τη λειτουργία του ως συντονιστικού φορέα για την πολιτιστική διαδρομή σχετικά με τα βήματα του Αποστόλου Παύλου». Καθορίζει μάλιστα πέντε σημεία αρμοδιοτήτων όπως η χαρτογράφηση της πολιτιστικής διαδρομής, η σήμανση των τοποσήμων της διαδρομής, η ανάδειξη και η προβολή της, κ.ά. Μόνο που τα συγκεκριμένα έργα έχουν υλοποιηθεί, κατά το μεγαλύτερο μέρος τους, από αρχαιολόγους διαφορετικών Εφορειών Αρχαιοτήτων που συνεργάζονται μεταξύ τους για την ολοκλήρωση του προγράμματος με τίτλο «Πολιτιστική Διαδρομή: στα βήματα του Αποστόλου Παύλου», το οποίο συντονίζει από το 2022 η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων (ΔΙΠΚΑ) του υπουργείου Πολιτισμού. Οπως διαβάζουμε στην επίσημη σελίδα «Ελλάδα 2.0 Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», το έργο έχει συνολικό προϋπολογισμό 500.000, χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης (407.752 €) με «Φορέα Ευθύνης: Υπουργείο Πολιτισμού και Φορέα Υλοποίησης: Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων». Η λήξη του έργου έχει οριστεί για τις 31/12/2025 και σύμφωνα με το ρεπορτάζ το μεγαλύτερο μέρος του έχει ήδη ολοκληρωθεί.

Η απόφαση της υπουργού Πολιτισμού κ. Μενδώνη να αποσπάσει από τις δομές του ΥΠΠΟ το έργο που ολοκληρώνεται το αμέσως επόμενο διάστημα και να το παραδώσει στο Μουσείο, που λειτουργεί πλέον ως ΝΠΔΔ έχει προκαλέσει αναστάτωση και πλήθος ερωτημάτων στην επιστημονική κοινότητα και στους κόλπους του υπουργείου Πολιτισμού, καθώς σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες μας δεν ήταν ενήμερες για την εξέλιξη αυτή ούτε η κ. Ελενα Κουντούρη, προϊσταμένη της ΔΙΠΚΑ, ούτε η κ. Αγαθονίκη Τσιλιπάκου, γενική διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου. Στο άρθρο 28 δεν αποσαφηνίζεται εάν πρόκειται για το ίδιο έργο, για συνέχεια του υπάρχοντος ή για κάποιο καινούργιο με τον ίδιο τίτλο. Αρνητικά σχολιάζεται επιστημονικά και η προσπάθεια ανάμειξης του Βυζαντινού Μουσείου με μια χρονική περίοδο με την οποία δεν έχει καμία αρμοδιότητα, παρακάμπτοντας το σωστό επιστημονικό πλαίσιο. Ο Απόστολος Παύλος κηρύττει στους ρωμαϊκούς χρόνους και ως γνωστόν οι απαρχές του χριστιανισμού ανήκουν στην αρχαιότητα και όχι στον βυζαντινό κόσμο. Εξάλλου και η περιοδική έκθεση που ετοιμάζεται και αφορά τη διαδρομή του Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα έχει αποφασιστεί να παρουσιαστεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια να περιοδεύσει σε αρχαιολογικά μουσεία πόλεων από τις οποίες πέρασε και κήρυξε ο Απόστολος Παύλος.

Επιπλέον, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού δεν έχει αρμοδιότητα σε όλη τη χώρα καθώς η συγκεκριμένη διαδρομή με πολιτιστικό, περιπατητικό και προσκυνηματικό χαρακτήρα θα εκτείνεται σε μήκος περίπου 300 χιλιομέτρων, περιλαμβάνοντας τους σταθμούς της Β’ Αποστολικής Περιοδείας: Καβάλα (αρχαία Νεάπολη), Φιλίππους, Αμφίπολη, Απολλωνία, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Πύδνα της Πιερίας και τους πέντε σταθμούς που επισκέφθηκε ταξιδεύοντας διά θαλάσσης: Σαμοθράκη, Αθήνα, Κεγχρεές, Αρχαία Κόρινθος και Νικόπολη.

Η χάραξη της στρατηγικής του Μουσείου Βυζαντινού Πολιτισμού, μάλιστα, θα εποπτεύεται από 3μελή επιτροπή τριετούς θητείας που θα αποτελείται από έναν εκπρόσωπο του υπουργείου Πολιτισμού, ως πρόεδρο, έναν του υπουργείου Τουρισμού κι έναν εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Ελλάδος! Η κ. Μενδώνη δεν έχει εμπιστοσύνη στη διεύθυνση και τη διοίκηση του Μουσείου που η ίδια έχει διορίσει; Αναρωτιόμαστε επίσης ποιος είναι ο σκοπός του εκπροσώπου της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Το θέμα έκανε γνωστό ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων με υπόμνημά του στο οποίο αναφέρει ότι πρόκειται για άλλο ένα άρθρο «που τροποποιεί τον Νόμο 5021/2023, με τον οποίο μετατράπηκαν τα πέντε μεγάλα δημόσια αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας από υπηρεσίες του ΥΠΠΟ σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου, με Δ.Σ. και γενικές διευθύντριες διορισμένες απευθείας από την πολιτική ηγεσία του ΥΠΠΟ, προκαλώντας πλήθος δυσλειτουργιών και προβλημάτων στα μεγαλύτερα αρχαιολογικά Μουσεία της χώρας και αλλοιώνοντας τους καταστατικούς τους σκοπούς ως πολιτιστικών φορέων της ελληνικής κοινωνίας (κλειστές αίθουσες, κλειστά πωλητήρια, προβλήματα ασφάλειας, αναστολή εκθεσιακού προγραμματισμού, χρήση τους για ιδιωτικές εκδηλώσεις, όπως η γαμήλια δεξίωση της έκπτωτης βασιλικής οικογένειας στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο)».

Αναφέρει ότι το έργο πρόκειται να ολοκληρωθεί εντός του 2025 και ότι στο πλαίσιο αυτού «έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά, έχει σημανθεί με επεξηγηματικές πινακίδες και οδοδείκτες/μιλιάρια επί του οδικού δικτύου (επαρχιακού, δημοτικού, κοινοτικού), με δημιουργία περιοδικής έκθεσης και άλλες δράσεις η σε μήκος 300 περίπου χιλιομέτρων διαδρομή... Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού δεν αποτελεί μουσείο χωρικής αρμοδιότητας και δεν καλύπτει υποχρεωτικά την ιστορία και τον βυζαντινό πολιτισμό της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας, πόσο μάλλον των υπολοίπων αναφερόμενων περιοχών. Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού δεν έχει καν στις συλλογές του ευρήματα που να συνδέονται με τα πρώτα βήματα του Αποστόλου Παύλου εν αντιθέσει με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων και τα κατά τόπους μουσεία που διαθέτουν υλικά κατάλοιπα της αποστολικής δραστηριότητας (π.χ. ο αρχαιολογικός χώρος και το Αρχαιολογικό Μουσείο Φιλίππων). Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού δεν επιτρέπεται να υποκαταστήσει το έργο των κατά τόπους Εφορειών Αρχαιοτήτων της χώρας και την ίδια τη Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟ, η οποία είναι η καθ’ ύλην αρμόδια για να συντονίζει ένα τέτοιο έργο».

Ο ΣΕΑ ρωτάει σε τι ωφελεί το άρθρο 2, από τη στιγμή που το αντικείμενο το οποίο περιγράφει έχει ήδη υλοποιηθεί;

«-Εχει σκοπό το ΥΠΠΟ να αποσπάσει το έργο αυτό από τη δημόσια υπηρεσία (ΔΙΠΚΑ) που το υλοποιεί με επιτυχία και τους ειδικούς επιστήμονες που το επεξεργάστηκαν και το επεξεργάζονται και να το παραδώσει στο (επιστημονικά αναρμόδιο) Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, και μάλιστα με “επόπτη” την Εκκλησία της Ελλάδος;

-Αναρωτιόμαστε αν, μετά την ψήφιση αυτού του άρθρου, η διαδρομή του Αποστόλου Παύλου θα συνεχίσει να είναι αντικείμενο επιστημονικής τεκμηρίωσης ή η επιστημονική τεκμηρίωση θα παρακαμφθεί από τις απαιτήσεις τοπικών κοινωνιών ή τοπικών εκκλησιαστικών παραγόντων;» τονίζει και ζητάει να αποσυρθεί το άρθρο.