«Θολά» σημεία στα κυβερνητικά σχέδια

Μετά τις μεγάλες και σημαντικές κινητοποιήσεις ολόκληρου σχεδόν του καλλιτεχνικού κόσμου και ενός μεγάλου τμήματος των ανθρώπων του πολιτισμού (μεταξύ των οποίων και άνθρωποι σε θεσμικές θέσεις) πέρυσι τον χειμώνα, εξ αφορμής του Προεδρικού Διατάγματος 85/2022 σύμφωνα με το οποίο οι ηθοποιοί (και όχι μόνο) «ανάγονταν» ουσιαστικά σε αποφοίτους Λυκείου, μία από τις τότε απαιτήσεις φαίνεται πως πάει να γίνει πραγματικότητα. Είναι όμως στ’ αλήθεια έτσι; Αναφερόμαστε στην ίδρυση Πανεπιστημίου Παραστατικών Τεχνών, στη δημιουργία δηλαδή μιας Ανώτατης Σχολής όπου και οι έχοντες σπουδάσει από το 2003 και μετά στις πέντε μεγάλες κρατικές σχολές (ακόμη κι αν κάποιες από αυτές είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, όπως η Λυρική, παραμένουν υπό κρατικό έλεγχο), του Εθνικού Θεάτρου, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και του Κρατικού Ωδείου Θεσσαλονίκης, να μπορούν να έχουν αναγνωρισμένο πτυχίο ανώτατης σχολής.

Στις 31 Οκτωβρίου το υπουργικό συμβούλιο ανακοίνωσε την ίδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών. Συγκεκριμένα παρουσιάστηκε από τον υπουργό Παιδείας Κυριάκο Πιερρακάκη το σχέδιο νόμου «Ιδρυση Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών, Πλαίσιο Λειτουργίας Ανώτερων Σχολών Καλλιτεχνικής Εκπαίδευσης και Μουσικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων». Εως τώρα δεν έχει γίνει καμία απολύτως διαβούλευση γι’ αυτό το επικείμενο νομοσχέδιο, ενώ δεκάδες φορείς του χώρου του πολιτισμού και της εκπαίδευσης επιμένουν σε «θαμπά» σημεία και κυρίως στο ότι ποτέ δεν ανταποκρίθηκαν τα υπουργεία Παιδείας και Πολιτισμού στο αίτημά τους για συνάντηση πριν έρθει το νομοσχέδιο σε δημόσια διαβούλευση - κάτι που η Ιστορία έχει δείξει πως ποτέ δεν επιφέρει καμία αλλαγή στα όσα έχουν ήδη αποφασιστεί από την κυβέρνηση. Χθες, σε ειδική συνέντευξη Τύπου, είκοσι πρόεδροι Τμημάτων Τεχνών και κοσμήτορες των ελληνικών δημόσιων ΑΕΙ, μαζί με εκπροσώπους του ΣΕΧΩΧΟ (Σωματείο Εργαζομένων στον Χώρο του Χορού) μας γνωστοποίησαν τις θέσεις τους σχετικά με τη δημιουργία αυτής της Σχολής καθώς και τις απορίες τους, που όμως δεν είναι απλά ερωτήματα, αλλά αποδεικνύουν ουσιαστικά και τις κυβερνητικές προθέσεις και τις ελλείψεις ενός τέτοιου εγχειρήματος.

Σχέση με τους ιδιώτες

Κατ’ αρχάς, πέρυσι την άνοιξη, ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ανοίγοντας τα χαρτιά του για την ιδιωτικοποίηση της Ανώτατης Παιδείας, είχε πει πως το άρθρο 16 είναι αυτό που δεν επιτρέπει τη δημιουργία μιας τέτοιας σχολής και πως αν και όταν αυτή γίνει, τότε δεν θα έχει σχέση με τις πέντε ήδη προαναφερθείσες σχολές. Τώρα βλέπουμε πως ισχύει ακριβώς το αντίθετο: Αφού τα ΥΠΠΟΑ και ΥΠΑΙΘ ανακοίνωσαν την ίδρυση της Σχολής, αυτό σημαίνει πως θα έχει και ιδιωτικό πρόσημο και αυτό είναι ήδη καταφανές από τη σύνδεση της Λυρικής Σκηνής με το Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος. Επιπλέον, από τις πέντε αυτές σχολές θα προέρχονται τα πέντε τμήματα της Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών, οπότε ούτε η δεύτερη υπόσχεση του πρωθυπουργού ισχύει.

Προϋπολογισμός, πρόσωπα και επιλογή

Δεύτερον και κύριο επίσης είναι πως κανείς δεν ξέρει ποιος και πόσος θα είναι ο πολιτικός έλεγχος πάνω σε αυτή τη Σχολή, πώς και με ποια κριτήρια θα επιλέγεται η Διοικούσα Επιτροπή, ποιος θα είναι ο προϋπολογισμός, ποια θα είναι η επαγγελματική εξασφάλιση όσον αφορά τα εργασιακά δικαιώματα όσων αποφοιτούν, γιατί δεν εντάσσεται η «ίδρυσή» της στα ήδη υπάρχοντα πανεπιστημιακά τμήματα με συναφές περιεχόμενο, αν θα υπάρχει και παιδαγωγική επάρκεια των πτυχιούχων, ποιοι θα είναι οι διδάσκοντες, από πού θα προέρχονται και αν θα προέρχονται από τις πέντε προαναφερθείσες σχολές πώς θα γίνει αυτό; Με προσωποπαγή αξιολόγηση και δίχως δημόσια προκήρυξη; Ποια θα είναι η διάρθρωση και ποιος ο τίτλος του πτυχίου; Πώς θα μπαίνουν οι φοιτητές, με τι κριτήρια και πώς θα γίνονται οι κατατακτήριες; (Υπάρχει ένα πολύ θολό σημείο και αφορά στους αποφοίτους των δύο δημόσιων σχολών λυρικής και ΚΣΟΤ). Ειδικά για τον χορό, ποιες θα είναι οι ειδικότητες/κατευθύνσεις; (Εως τώρα έχει γίνει λόγος μόνο για «ερμηνευτές»/performers - το ΣΕΧΩΧΟ ζητάει να υπάρχουν κατευθύνσεις και για θεωρία χορού και για χορογραφία). Με ποιο τρόπο θα εκπροσωπούνται φορείς των σχετικών σωματείων (το υπουργείο δεν υποχρεούται να προβλέψει εκπροσώπηση. Ωστόσο, το ΣΕΧΩΧΟ αιτείται εκπροσώπηση στην πρώτη Διοικούσα Επιτροπή); Πόσος θα είναι ο αριθμός των εισακτέων; Ειδικά για τον χορό έχει ακουστεί για 25 άτομα. Το ΣΕΧΩΧΟ προτείνει 50-70 εισακτέους καθώς μιλάμε για το μοναδικό σχετικό τμήμα στη χώρα. Ταυτόχρονα, οι πρόεδροι, καθηγητές και κοσμήτορες των ήδη υφιστάμενων πανεπιστημιακών τμημάτων σε σχέση με τη διδασκαλία, την έρευνα και την πρακτική των τεχνών σημειώνουν πως η στελέχωση της νέας αυτής Σχολής πρέπει να οργανωθεί με βάση το τι ισχύει ήδη στο ελληνικό Πανεπιστήμιο. «Η καλύτερη επιλογή μάλλον θα ήταν το νέο ίδρυμα να στελεχωθεί τόσο από καλλιτέχνες εγνωσμένου κύρους, που μπορεί να μην έχουν διδακτορικό, όσο και από καλλιτέχνες-ερευνητές κατόχους διδακτορικού».

Χωρίς σχετική αναδιάρθρωση σε Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

Οσο για την εισαγωγή των υποψηφίων στη νέα Σχολή, το ΥΠΑΙΘ προβλέπει να γίνεται με ειδικές εξετάσεις κατά το πρότυπο της ΑΣΚΤ. Και εδώ έρχονται τα ερωτήματα: Πώς θα γίνει αυτό τη στιγμή που τα καλλιτεχνικά μαθήματα είναι μόνο μία ώρα την εβδομάδα στα σχολεία; Πώς θα προετοιμαστεί ένας μαθητής στο πλαίσιο του δικαιώματός του για ελεύθερη και δωρεάν παιδεία, ώστε να μπει σε αυτή τη Σχολή; Είναι απολύτως αδύνατον να συμβεί κάτι τέτοιο με τα όσα ισχύουν έως τώρα. Συνεπώς, το ζήτημα της αναβάθμισης της παιδείας των τεχνών στο Πανεπιστήμιο αφορά άμεσα και την αναδιάρθρωση της προσφερόμενης παιδείας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Κάτι το οποίο δεν έχει τεθεί ως ζήτημα ούτε καν προς προβληματισμό, πόσο μάλλον προς επίλυση από το ΥΠΑΙΘ! Οπότε τι; Θα έχουμε υποψηφίους δύο και τριών ταχυτήτων; (Τα παιδιά που έχουν να πληρώσουν φροντιστήρια, όσα δεν έχουν, αλλά και όσα έχουν ήδη τελειώσει μια δραματική ή άλλη σχολή και θα περνούν με κατατακτήριες και μάλιστα με άνισα κριτήρια και εκεί;)

Σε γενικές γραμμές (αλλά και ειδικότερα όπως είδαμε παραπάνω) όλοι στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου συμφώνησαν πως η επιστημονική συγκρότηση της νέας Σχολής παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα ως προς την ακαδημαϊκή ταυτότητά της, τη στελέχωση, τη χωροταξία των τμημάτων της και τον τρόπο εισαγωγής των φοιτητών.

αϊκή ταυτότητά της, τη στελέχωση, τη χωροταξία των τμημάτων της και τον τρόπο εισαγωγής των φοιτητών.