Εφερε την επανάσταση στο ρωσικό ντιζάιν, αγάπησε την καθαρότητα της γεωμετρίας, την απλότητα της αφαίρεσης αλλά και τη δύναμη της πολυχρωμίας, εμπνεύστηκε από την πρώιμη ψηφιακή τεχνολογία και την κυβερνητική, έκανε έργα για υφάσματα που ταυτίστηκαν με ιστορικά γεγονότα, όπως η πρώτη επανδρωμένη πτήση στο Διάστημα του κοσμοναύτη Γιούρι Γκαγκάριν το 1961 και οι Ολυμπιακοί Αγώνες στη Μόσχα το καλοκαίρι του 1980, συνέδεσε το όνομά της με το εργοστάσιο μεταξιού «Κόκκινη Ρόζα». Ηρθε ο καιρός να γνωρίσουμε τη ζωή και το έργο της Αννας Αντρέεβα (1917-2008), της πρωτοποριακής Σοβιετικής σχεδιάστριας κλωστοϋφαντουργίας, και την ευκαιρία τη δίνει η πρώτη διεθνώς αναδρομική έκθεσή της με τίτλο «Συλλογικά νήματα: Η Αννα Αντρέεβα στο εργοστάσιο μεταξιού “Κόκκινη Ρόζα”», που θα παρουσιαστεί στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη στη Θεσσαλονίκη, από το ερχόμενο Σάββατο 7 Δεκεμβρίου έως τις 27 Απριλίου, σε επιμέλεια της Christina Kiaer, καθηγήτριας ιστορίας της Τέχνης στο Northwestern University του Σικάγου.
Γιατί, όμως, τώρα στην Ελλάδα μια αναδρομική για την Αννα Αντρέεβα; Αυτό οφείλεται στο έντονο ενδιαφέρον που υπάρχει σε όλο τον κόσμο για την τέχνη που έχει ως αντικείμενο την ύφανση και το χειροποίητο -πείτε το τάση, πείτε το μόδα- και τρανό παράδειγμα αποτελούν οι τρέχουσες εκθέσεις όπως «Unravel» στο Barbican του Λονδίνου και «Woven Histories: Textiles and Modern Abstraction» στο MoMA της Νέας Υόρκης που πρόσφατα εμπλούτισε τις συλλογές του με 12 έργα της Αντρέεβα. Ετσι η έκθεση του MOMus συμβάλλει στα αφιερώματα που τονίζουν τη φεμινιστική έμφαση στις γυναίκες δημιουργούς, μετατοπίζοντας, όμως, ταυτόχρονα το επίκεντρο από τις χειρωνακτικές τεχνικές, όπως η υφαντική, το κέντημα και το καπιτονέ, και τη στερεότυπη «θηλυκότητά» τους, σε ένα διαφορετικό μοντέλο παραγωγής κλωστοϋφαντουργίας μεγάλης βιομηχανικής κλίμακας που οργανώθηκε ως κολεκτίβα μέσα στο κομμουνιστικό σύστημα. Ας μην ξεχνάμε, επίσης, ότι το έργο της Αντρέεβα βρίσκεται σε διάλογο με τη Ρωσική Πρωτοπορία από τη Συλλογή Κωστάκη του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης του MOMus.
Η Αννα Αντρέεβα εργάστηκε στο Red Rose Silk Factory στη Μόσχα από τη δεκαετία του 1940 έως τη δεκαετία του 1980, στο εργοστάσιο μεταξιού που έφερε το όνομα της Γερμανίδας επαναστάτριας Ρόζας Λούξεμπουργκ - «Κόκκινη Ρόζα» (στα ρωσικά διαβάζεται και ως «Κόκκινο Τριαντάφυλλο»), ενώ υπήρξε χώρος συλλογικής γυναικείας σχεδίασης που διαμόρφωσε τη μόδα και την υλική κουλτούρα στα χρόνια του υπαρκτού σοσιαλισμού. Η έκθεση «Συλλογικά νήματα» παρουσιάζει, μεταξύ άλλων, τα αφηρημένα, γεωμετρικά μοτίβα της Aντρέεβα με θέματα εμπνευσμένα από τον ηλεκτρισμό, το Διάστημα και την πρώιμη ψηφιακή τεχνολογία (cyber), που την αναδεικνύουν ως μεμονωμένο ταλέντο του οποίου η εφευρετικότητα συχνά ξεπερνούσε το έργο των συντρόφων της. Μάλιστα αρκετές φορές έπρεπε να βρει τρόπους προκειμένου να ξεφύγει από τη λογοκρισία του Κόμματος, καθώς η αφηρημένη τέχνη θεωρούνταν παρακμή. Ταυτόχρονα, η έκθεση προβάλλει την επιτυχημένη και ενθουσιώδη συμβολή της Aντρέεβα στην οικονομία της Σοβιετικής Ενωσης κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, παρουσιάζοντας επίσης σχέδια που αντανακλούσαν τις απαιτήσεις της οικονομίας για δημοφιλή, παραδοσιακά και εορταστικά θέματα.
Οι επισκέπτες στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Θεσσαλονίκη θα έχουν την ευκαιρία να δουν ζωγραφικά σχέδια, μελέτες και ιστορικά δείγματα υφασμάτων της Αντρέεβα, καθώς και φωτογραφίες, αποσπάσματα ταινιών και ντοκιμαντέρ από την κολεκτίβα του εργοστασίου «Κόκκινη Ρόζα», σοβιετικά περιοδικά μόδας και εκθέσεις. Επίσης θα μπορούν να αγγίξουν τις μεγάλης κλίμακας σύγχρονες αναπαραγωγές των υφασμάτων της σχεδιάστριας.
Ο πλούτος των διαθέσιμων ντοκιμαντέρ για το εργοστάσιο μεταξιού «Κόκκινη Ρόζα», για τις διαδικασίες παραγωγής εκεί και τη συνεργασία της Αντρέεβα με τους/τις συντρόφους της στην κολεκτίβα αποκαλύπτει μια καλλιτέχνιδα της οποίας η δουλειά στο πολυσύχναστο και διάσημο στα σοβιετικά χρόνια εργοστάσιο την ανέδειξε σε ηγετική μορφή και αυτόνομη καλλιτεχνική παρουσία με ιδιαίτερο ύφος.
Η έκθεση συνοδεύεται από κατάλογο (εκδ. Scheidegger & Spiess, Ζυρίχη) με κείμενα διεθνών μελετητών, επιμελητών και κριτικών. Βοηθός επιμελήτρια: Αγγελική Χαριστού, ιστορικός της Τέχνης, MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη. Η έκθεση πραγματοποιείται σε συνεργασία: Anna Andreeva Estate (Βασιλεία), Layr Gallery (Βιέννη).
♦ Πληροφορίες: Εγκαίνια το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου. 12.00-14.00. Ημερίδα και επίσκεψη στην έκθεση. Συντονισμός: Μαρία Τσαντσάνογλου - καλλιτεχνική διευθύντρια MOMus-Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 27 Απριλίου 2025. Κολοκοτρώνη 21, Μονή Λαζαριστών, Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310-589143/www.momus.gr
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας