Σειρές εποχής ναι, αλλά γιατί φτιάχνονται;

Καλησπέρα σας... ή καλημέρα σας ή καλό βράδυ, ανάλογα τι ώρα το διαβάζετε.

Αυτή λοιπόν είναι μια καινούργια στήλη που εγκαινιάζει η «Εφ.Συν.» και θα ασχολείται σοβαρά, ελπίζουμε, με την κριτική των ελληνικών σειρών ή και άλλου είδους εκπομπών της ελληνικής τηλεόρασης, με προτεραιότητα βέβαια στη μυθοπλασία. Με τέτοια άνθηση της μυθοπλασίας στην ελληνική τηλεόραση, είναι κρίμα να μην επισημαίνουμε και να μην ξεχωρίσουμε την ήρα από το στάρι, που λένε, σ’ αυτές. Εκ των πραγμάτων, όμως, εκτός από τις εκπομπές μυθοπλασίας, είτε καθημερινές είτε εβδομαδιαίες, δεν μπορείς παρά να ρίξεις μια ματιά, μια πιο σοβαρή ματιά αν θέλετε, στα υπόλοιπα που συμβαίνουν στην, συχνότατα εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα, ελληνική τηλεόραση, στην οποία όμως μπορείς να πέσεις και σε θαυμάσιες εκπλήξεις.

Οι σειρές εποχής, δηλαδή οι σειρές που εξελίσσονται σε άλλη εποχή από τη σημερινή, παλαιότερη, 50, 100 ή και 300 χρόνια πριν –όπως άλλωστε και οι ανάλογες ταινίες εποχής– μπορεί να είναι θαυμάσιες, μπορεί να είναι και αίσχος. Το πιο σημαντικό, βέβαια, δεν είναι το ΠΩΣ φτιάχνονται αυτές οι σειρές εποχής, αλλά το ΓΙΑΤΙ φτιάχνονται. Εννοώ μ’ αυτό πως πρέπει να υπάρχει ένας λόγος για να φτιαχτεί μια σειρά εποχής, αλλιώς το λογικό είναι να φτιάξεις μια σειρά που να διαδραματίζεται στην εποχή της – τι πιο σημαντικό από το να μπορείς να περιγράψεις, είτε ρεαλιστικά είτε ως κωμωδία είτε ως δράμα, την εποχή σου. Για να φτάσεις να γυρίσεις ένα καθημερινό σίριαλ ή ένα σίριαλ που μεταδίδεται μία ή δύο φορές τη βδομάδα και να το βάλεις σε άλλη εποχή, πρέπει να έχεις κάποιο λόγο γι’ αυτό. Είτε γιατί μιλάς για μια προσωπικότητα ή ένα γεγονός που έζησε ή συνέβη στο παρελθόν, είτε γιατί θέλεις να δείξεις κάτι σχετικό μ’ αυτό το χθες, το οποίο έχει έναν αντίκτυπο στην εποχή μας. Βέβαια, υπάρχει περίπτωση να προσπαθείς να προκαλέσεις μια νοσταλγία για μια άλλη εποχή και η αλήθεια είναι πως ειδικά σε περιόδους κρίσης, όπως αυτή εδώ που ζούμε, οι άνθρωποι αρέσκονται να καταφεύγουν στο παρελθόν. Κι επιπλέον, αν το σκεφτείς καλύτερα, η καλύτερη νοσταλγία είναι για πράγματα ή εποχές που δεν ζήσαμε.

Υπάρχει ένας άγραφος νόμος στον χώρο του θεάματος που λέει ότι όταν τα σκηνικά και τα κοστούμια «καπελώνουν» όλο το έργο, είτε στο θέατρο είτε στο σινεμά και άρα και στην τηλεόραση, τότε απλώς... «βράσ’ τα Χαράλαμπε». Ομως αυτό δεν ισχύει πάντα, γιατί το πρώτο πράγμα που κοιτάς σε κάτι που δηλώνει αυτάρεσκα πως είναι «εποχής», είναι κατά πόσο έχει αποτυπωθεί σωστά η εποχή στους περιβάλλοντες χώρους, στα ρούχα, στα χτενίσματα, ακόμα και σε μικρά αντικείμενα όπως τα τασάκια π.χ., δηλαδή κατά πόσον έχει δοθεί το πρέπον ενδιαφέρον στην αναπαράσταση της κάθε εποχής – αλλιώς τι σειρά εποχής είναι αυτή;

Από κει και πέρα και ο σεναριογράφος πρέπει να προσέχει τι γράφει και πώς το γράφει και τι λόγια βάζει στο στόμα των ηρώων. Ενα απλό παράδειγμα: σε περσινή αποτυχημένη σειρά εποχής στην ελληνική τηλεόραση, το καλοκαίρι του 1939 ένας ήρωας καλούσε έναν άλλο ήρωα να πάνε σινεμά στην Αθήνα να δούνε το «Οσα παίρνει ο άνεμος». Το καλοκαίρι του 1939 αυτά επαναλαμβάνω, ενώ η θρυλική ταινία παίχτηκε σε πρώτη προβολή στην Αμερική τον Δεκέμβριο του 1939 και στην Αθήνα, λόγω πολέμου, το 1953! Θα μου πείτε, πόσοι το ξέρουν; Μα ένας και μόνο να το ξέρει και να το καταλάβει, το έχεις χάσει το παιχνίδι.

Και βέβαια ο σκηνοθέτης είναι βασικός παράγων για το αν μπορεί ή όχι να δώσει την ατμόσφαιρα της εποχής και αυτό μπορεί να το καταφέρει ή όχι με πολλούς τρόπους, αλλά πρώτα με το αν ξέρει τη δουλειά του ως σκηνοθέτης, αν έχει μια άλφα καλλιέργεια ακόμα και αν είναι «μερακλής» που λένε – αλλά αυτό ισχύει και για τον παραγωγό και για όλους σε μια σειρά εποχής. Οχι, ας πούμε, να γυρίζονται σκηνές μαγείας κάτω από τον τρούλο μιας εκκλησίας, μέσα στην εκκλησία με άπλετο φως, λες και έχουν πάει σε καφενείο να κάνουν τα μαγικά τους...

Σταματάω εδώ. Ραντεβού την επόμενη βδομάδα και... καλή μας αρχή!...