Στη «Γαλήνη», ο πεζογράφος Ηλίας Βενέζης αφηγείται την ιστορία μιας ομάδας προσφύγων από τη Μικρά Ασία που εγκαθίστανται το 1923 στην έρημη γη της Αναβύσσου αφήνοντας να αναδυθούν το πάθος για ζωή, τα όνειρα που βρίσκουν νέα γη για να ριζώσουν, αλλά και να δοκιμαστούν ξανά ακολουθώντας τη μοίρα και τις δυσκολίες της νέας πατρίδας. Το έργο το εμπνεύστηκε από τον τόπο όπου παραθέριζε και συγκεκριμένα την πραγματική ιστορία 160 οικογενειών προσφύγων, που ήρθαν με καΐκια από τον Πειραιά στην Ανάβυσσο, φορτωμένα με μπαούλα και σκηνές που έστησαν σε έναν έρημο τόπο κατά μήκος της παραλίας του σημερινού λιμανιού. «Από πατρίδα σε πατρίδα, 1924-2024» είναι η εκδήλωση μνήμης για τα εκατόχρονα της Παλαιάς Φώκαιας, που θα γιορταστούν αύριο σε μια εκδήλωση στο θέατρο της Π. Φώκαιας, με αναφορά στην ιστορία του προσφυγικού οικισμού, μαρτυρίες των τότε προσφύγων προγόνων, βίντεο και φωτογραφίες, αλλά και μικρασιατική μουσική.
«Η μικρή μας πόλη, Παλαιά Φώκαια Αττικής, ιδρύθηκε πριν από 100 χρόνια, το 1924, από τους πρόσφυγες προγόνους μας, που ήρθαν καταδιωγμένοι από την πατρίδα τους, τη Φώκαια της Ιωνίας, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, στην Ελλάδα. Στην αρχή και για δύο χρόνια εγκαταστάθηκαν στις παράγκες της Δραπετσώνας. Εκεί ίδρυσαν τον Παμφωκαϊκό Σύλλογο “Ο Πρωτεύς” και διεκδίκησαν κλήρο στην Ανάβυσσο, για να εγκατασταθούν οριστικά εδώ.
»Η επίμονη προσπάθειά τους επί δύο χρόνια για να αντιμετωπίσουν την άρνηση των διαδοχικών κυβερνήσεων εκείνης της εποχής, αλλά και των ντόπιων Σαρακατσάνων και Αρβανιτών, είχε ως κίνητρο τις αλυκές που λειτουργούσαν στην παραλία Αναβύσσου, διότι οι ίδιοι ήταν πολύ έμπειροι αλατοτεχνίτες (αλατοπήχτες) στην πατρίδα, όπου διατηρούσαν πολλά στρέμματα αλυκών και το αλάτι ήταν το κύριο προϊόν της περιοχής, το οποίο μάλιστα εξήγαν», μας λέει η πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου «Φωκαέων Πολιτεία», Ζαχαρώ Φρατζέσκου, αναφέροντας ανάμεσα σε άλλα τεκμήρια που κατέχουν και το «Καταστατικόν Συνδέσμου Αλατοεργατών “Φωκαϊκή Ενωσις”», με έτος ιδρύσεως το 1921, αλλά και μαρτυρίες που διατηρούν στο αρχείο του συλλόγου και ιδιαίτερα το ημερολόγιο του πρόσφυγα Αθανάσιου Παπουτσή, όπου περιγράφεται με κινηματογραφικό τρόπο το χρονικό αυτής της μαρτυρικής διαμονής και της αγωνιώδους προσπάθειας να τους δοθεί η πολυπόθητη γη για την οριστική τους εγκατάσταση στο κομμάτι αυτό της αττικής γης.
Ακόμη και η ίδια η πρόεδρος έχει μοιραστεί αυτές τις μνήμες εκδίδοντας τον οδηγό «Παλαιά Φώκαια» και επίσης τα βιβλία «Ενας Φωκιανός πρόεδρος θυμάται» και «Η εκκλησία της Αγίας Ειρήνης από την Παλαιά Φώκαια Μικράς Ασίας στην Παλαιά Φώκαια Αττικής».
Πολλά βήματα για τη διατήρηση της μνήμης αλλά και της σχέσης με την πατρίδα που άφησαν πίσω οι πρόγονοι έχει πραγματοποιήσει και ο πολιτιστικός σύλλογος «Φωκαέων Πολιτεία» που ιδρύθηκε το 2000. Στην προσπάθεια να μεταλαμπαδεύσουν την ιστορία τους στη νέα γενιά, έχουν επί σειρά ετών συνεργαστεί με το τοπικό Δημοτικό σχολείο. Κι ακόμη, έχουν οργανώσει πολιτιστικά ταξίδια στη Φώκαια της Μικράς Ασίας, στα απέναντι παράλια, ενώ υποστήριξαν οργανωτικά την αδελφοποίηση της Κοινότητας Παλαιάς Φώκαιας το 2001 με τη Φώκαια Μικράς Ασίας, στην οποία πρόγονοί τους συμμετείχαν με το σύνθημα «Οχι στον πόλεμο, όχι στην προσφυγιά», και έχουν πραγματοποιήσει ομαδικά ταξίδια στις αρχαίες αποικίες των Φωκαέων ανά τη Μεσόγειο: στη Μασσαλία, στο Εμπούριες της Ισπανίας, στην Ασέα Βέλια της Ιταλίας και έπεται συνέχεια.
Στην εκδήλωση μνήμης που ετοιμάζουν στο θέατρο στο λιμάνι για να τιμήσουν τους προγόνους τους, να γιορτάσουν την εγκατάστασή τους στην αττική γη αλλά και να πιουν κι ένα ποτήρι στη μνήμη τους, αύριο στις 9 μ.μ., το πρόγραμμα περιλαμβάνει:
● Πρόλογο από την πολιτ. επιστήμονα και γενική γραμματέα του συλλόγου, Χρυσούλα Ραφτοπούλου
● Βιντεοσκοπημένες μαρτυρίες από το 1992 Φωκιανών προσφύγων α' γενιάς
● Απαγγελία και παράλληλη προβολή γραπτών μαρτυριών (ημερολόγιο κ.λπ.)
● Εικαστική εγκατάσταση στον τόπο των σκηνών
● Εκθεση παλιών φωτογραφιών στην αίθουσα του συλλόγου.
● Μουσική εκδήλωση με μικρασιάτικα τραγούδια με την ορχήστρα του μουσικού Χρίστου Τσιαμούλη.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας