Δωρεά Λάτση 40 εκατ. ευρώ για τις μελέτες αναβάθμισης και επέκτασης

Δωρεά ύψους σαράντα εκατομμυρίων ευρώ (40.000.000) παρέχουν ο δρ Σπύρος Ι. Λάτσης και η σύζυγός του Ντόροθι προς το υπουργείο Πολιτισμού και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, αναλαμβάνοντας έτσι αποκλειστικά τη χρηματοδότηση των μελετών που απαιτούνται για το αναγκαίο έργο της αναβάθμισης και επέκτασης του σημαντικότερου μουσείου της χώρας. Η σύμβαση της δωρεάς υπεγράφη χθες ανάμεσα στα δύο μέρη και προσφέρεται από τον εφοπλιστή στη μνήμη των γονιών του, Ιωάννη και Εριέττας Λάτση.

Το έργο της επέκτασης και της αναβάθμισης του ΕΑΜ είχε θέσει ως προγραμματική δέσμευση ο Κυριάκος Μητσοτάκης το 2019. Η διαχείρισή του από την αρχή, ωστόσο, προκάλεσε τις σφοδρές αντιδράσεις σύσσωμης της ελληνικής αρχιτεκτονικής κοινότητας, του Ελληνικού Τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών ΙCOMOS (επίσημος τεχνικός σύμβουλος της UNESCO), που είχε εκδώσει ανακοίνωση-καταπέλτη, των αρχαιολόγων και μεμονωμένων προσωπικοτήτων, καθώς επελέγη ένας κλειστού τύπου διαγωνισμός ο οποίος απέκλειε την ισότιμη συμμετοχή των ελληνικών αρχιτεκτονικών γραφείων. Ο διαγωνισμός απευθύνθηκε σε δέκα συγκεκριμένα γραφεία του εξωτερικού, τα οποία έπρεπε να έχουν σχεδιάσει τουλάχιστον ένα μουσείο και να έχουν βραβευτεί. Αντιδράσεις προκλήθηκαν και για τη σύσταση της Διεθνούς Πολυεπιστημονικής Επιτροπής Αξιολόγησης, την οποία αποφάσισε και όρισε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, καθώς απουσίαζαν θεσμικά πρόσωπα, ενώ τέθηκαν ερωτήματα για ορισμένα εξ αυτών που συμμετείχαν. Τελικά η Επιτροπή επέλεξε ομόφωνα την πρόταση του γραφείου του διεθνώς αναγνωρισμένου και πολυβραβευμένου Βρετανού Ντέιβιντ Τσίπερφιλντ (David Chipperfield) και του αρχιτεκτονικού γραφείου του Αλέξανδρου Ν. Τομπάζη (ήταν όρος να συνεργαστούν ένα ξένο και ένα ελληνικό αρχιτεκτονικό γραφείο).

Η ζέση που είχε η οικογένεια Μητσοτάκη για να δρομολογήσει το έργο σύμφωνα με τους κανόνες και τους όρους της αποκαλύφθηκε, όταν στις 15 Φεβρουαρίου 2023 παρουσία του πρωθυπουργού έγινε η επίσημη παρουσίαση του αρχιτεκτονικού σχεδίου. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ευχαρίστησε δημόσια τη γυναίκα του Μαρέβα Γκραμπόφσκι, η οποία «αθόρυβα, χωρίς να διεκδικήσει προβολή, υπήρξε η καρδιά αυτής της μεγάλης προσπάθειας». Και ακολούθως η Λίνα Μενδώνη αποκάλυψε ότι, ενώ ακόμα βρισκόταν στους πολιτικούς κόλπους του ΠΑΣΟΚ (διαγράφηκε από την αείμνηστη Φώφη Γεννηματά, όταν διορίστηκε υπουργός Πολιτισμού το καλοκαίρι του 2019), συνεργαζόταν με τη Νέα Δημοκρατία. «Τον Απρίλιο του 2017, με τη μεθοδικότητα και τη διαχειριστική ικανότητα που διακρίνει τον πρωθυπουργό, συγκρότησε μια μικρή, πολυεπιστημονική και συνεκτική ομάδα –κάποιοι είναι και σήμερα εδώ– που συνεδριάζαμε με τη Μαρέβα σε τακτά διαστήματα ή στο σπίτι τους ή στο Ιδρυμα Κωνσταντίνου Μητσοτάκη», είχε πει.

Με σχετική δήλωσή του χθες, ο πρωθυπουργός ευχαρίστησε τον Σπύρο και την Ντόροθι Λάτση για την «ευγενική δωρεά». Δεν είναι αλήθεια, όμως, όταν λέει ότι, «με βάση αυτήν, τα προσχέδια που επικράτησαν στον σχετικό διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό θα διαμορφωθούν σε τελικές μελέτες». Γιατί ουδέποτε υπήρξε διεθνής ανοιχτός διαγωνισμός, όπως συμβαίνει σε όλες τις χώρες του κόσμου για έργα τέτοιας εμβέλειας. Ευχαριστίες εξέφρασαν η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη και ο πρόεδρος του Δ.Σ. του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, Δημήτρης Οικονόμου.

Το ποσό των 40 εκατομμυρίων ευρώ μπορεί να κόβει την ανάσα σε όλους εμάς, τον λαό, όταν μάλιστα κάποιος τα προσφέρει ως δωρεά. Αλλά δεν αποτιμώνται με τον ίδιο τρόπο για τον άνθρωπο που αγόρασε την έκταση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού προς 92 ευρώ το τ.μ. για να στήσει εκεί την τεράστια επένδυσή του. Μεγάλος ντόρος είχε γίνει, επίσης, για τη φτηνή αποτίμηση των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛ.ΠΕ.) που απέκτησε ο Σπύρος Λάτσης και τα κέρδη για το 2023 άγγιξαν τα 600 εκατ. ευρώ!