Το υπουργείο Πολιτισμού στρώνει το χαλί σε ανασκαφές ιδιωτών

Η αποδυνάμωση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και η είσοδος των ιδιωτών στο πεδίο της πολιτιστικής κληρονομιάς, ακόμα και στο ανασκαφικό έργο, φαίνεται ότι αποτελούν προτεραιότητα της υπουργού Πολιτισμού. Ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων, με ανακοίνωσή του, καταγγέλλει ότι η κ. Μενδώνη σχεδιάζει να ανοίξει τον δρόμο σε ιδιώτες, προκειμένου να αναλάβουν το έργο σωστικών ανασκαφών και μάλιστα τρίτων -πράγμα καταστροφικό και αντισυνταγματικό που προσκρούει στον Αρχαιολογικό Νόμο.

Για να το πούμε απλά. Στο μέλλον, μια εταιρεία δημόσια ή ιδιωτική, που υλοποιεί μια μεγάλη επένδυση στη χώρα, θα μπορεί να αναλάβει και την υλοποίηση των σωστικών ανασκαφών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την προστασία των αρχαιοτήτων και το επιστημονικό έργο των αρχαιολόγων. Για παράδειγμα, η Lamda Development θα μπορούσε να αναλάβει μόνη της την υλοποίηση των ανασκαφών στο Ελληνικό. Φαίνεται ότι σταδιακά και μεθοδικά η κ. Μενδώνη επιχειρεί την εξασθένιση του ρόλου και του έργου της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Το σχέδιο νόμου του ΥΠΠΟ «Μέτρα για τη διαφύλαξη και την ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, την προστασία και ενίσχυση του ελληνόφωνου τραγουδιού και της ορχηστρικής μουσικής απόδοσης του ελληνόφωνου τραγουδιού και την προστασία και διάχυση της ελληνικής γλώσσας, στο πλαίσιο της διαφύλαξης και ανάδειξης της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς - Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό της εμπορικής πολιτικής του Οργανισμού Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων και λοιπές διατάξεις του υπουργείου Πολιτισμού» που βρισκόταν μέχρι χθες σε διαβούλευση (14/3), κρύβει εκπλήξεις και μάλιστα καταστροφικές.

Οπως αναφέρει ο ΣΕΑ, «πίσω από τις διατάξεις του άρθρου 27 του νομοσχεδίου, σε συνδυασμό με τις εξουσιοδοτικές διατάξεις του άρθρου 30, το ΥΠΠΟ προσπαθεί να θεσμοθετήσει Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου, με διορισμένες από την κυβέρνηση διοικήσεις, που θα συσταθούν ειδικά για να αναλάβουν το έργο των σωστικών ανασκαφών και μάλιστα σε έργα τρίτων». Ετσι ανοίγει ο δρόμος, ώστε το ανασκαφικό έργο και η προστασία των αρχαιοτήτων να φύγει από τις κατά τόπους Εφορείες Αρχαιοτήτων, όταν συντελούνται μεγάλα δημόσια ή ιδιωτικά έργα.

Ο ΣΕΑ αναφέρει ότι «η διάταξη -όπως και η αιτιολογική της έκθεση- είναι επίτηδες γραμμένη με τέτοιον τρόπο που να συσκοτίζει αυτό που πραγματικά θεσμοθετεί» και ξεκαθαρίζουμε:

● «Δεν υπάρχουν σήμερα ούτε ΝΠΔΔ ούτε ΝΠΙΔ εποπτευόμενα από το ΥΠΠΟ που να έχουν στους σκοπούς ή στις αρμοδιότητές τους τη διεξαγωγή σωστικών ανασκαφών, κάτι που αποκρύπτεται και από την αιτιολογική έκθεση και από το σχέδιο νόμου. Για ποιον νομοθετεί το υπουργείο Πολιτισμού;

● Το σχέδιο νόμου αφορά ΝΠΔΔ και ΝΠΙΔ που θα ιδρυθούν στο μέλλον. Για παράδειγμα, θα μπορούν να δημιουργηθούν νομικά πρόσωπα, στο Δ.Σ. των οποίων να μετέχουν η ΕΥΔΑΠ ή η Αττικό Μετρό ή η ΛΑΜΔΑ Development ή μια οποιαδήποτε εταιρεία που πραγματοποιεί μια «στρατηγική» επένδυση, και να αναλαμβάνουν την υλοποίηση των σωστικών ανασκαφών, με ό,τι σημαίνει αυτό για την προστασία των αρχαιοτήτων και για το επιστημονικό και τεχνικό προσωπικό που θα εργάζεται στα έργα αυτά.

● Μετά την αποκοπή των πέντε μεγάλων μουσείων και τη μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ, η υπουργός ανοίγει τον δρόμο στην αποκοπή και μεγάλων αρχαιολογικών χώρων, όπως η Ακρόπολη, η Κνωσός, οι Αιγές, και τη μετατροπή τους σε ΝΠΔΔ ή ακόμη και ΝΠΙΔ».

Ο ΣΕΑ αναφέρει ότι όλα τα παραπάνω απαγορεύονται από το Σύνταγμα και τον Αρχαιολογικό Νόμο, που προβλέπει ρητά ότι οι σωστικές ανασκαφές διενεργούνται μόνο από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Σημειώνει δε ότι το άρθρο 27 του σχεδίου νόμου αποκρύπτει τις σχετικές διατάξεις του Αρχαιολογικού Νόμου, «παρότι τις τροποποιεί δολίως. Με το άρθρο 30, δίνεται εξουσιοδοτική διάταξη σε τρεις υπουργούς να ρυθμίζουν όλα τα παραπάνω με Προεδρικό Διάταγμα: δίνεται δηλαδή η εξουσιοδότηση σε τρεις υπουργούς να παραβιάσουν το Σύνταγμα. Κατά τα ειωθότα, η υπουργός Πολιτισμού φέρνει “κρυφές” και “περίεργες” διατάξεις, για να μην υποστεί τη βάσανο της κοινοβουλευτικής συζήτησης, καθώς τόσο η διάταξη για τα 50+50 χρόνια εξαγωγής αρχαιοτήτων στο εξωτερικό όσο και η Συμφωνία για τη συλλογή Στερν συνάντησαν αντιδράσεις ακόμη και στην τότε κοινοβουλευτική ομάδα της Ν.Δ.».

Το Δ.Σ. του ΣΕΑ ζητάει την απόσυρση των άρθρων, ως αντισυνταγματικών, και ετοιμάζει κινητοποιήσεις με άλλα σωματεία, καθώς το θέμα είναι σοβαρό και κρίσιμο.