«Πληρωμένη» απάντηση Μενδώνη σε Νατσιό

«Το υπουργείο Πολιτισμού δεν ασκεί λογοκρισία στην τέχνη. Δεν προβαίνει σε πράξεις που έχουν ως αποτέλεσμα τη δίωξη ή την απαγόρευσή της. Δεν χειραγωγεί, δεν περιορίζει, δεν ελέγχει τη διάδοση πληροφοριών και ιδεών, ούτε προληπτικά ούτε κατασταλτικά. Η λογοκρισία, κύριε Πρόεδρε, καταλύει τη δημιουργία θέτοντας ζητήματα περιεχομένου και ουσίας. Η λογοκρισία αποτελεί ίδιον αυταρχικών καθεστώτων. Στην Ελλάδα, το είπατε και εσείς, η ελευθερία της τέχνης κατοχυρώνεται από το Σύνταγμα του 1925, πολύ πρώιμα. Εκτοτε, όλες οι αναθεωρήσεις κατοχυρώνουν την ελευθερία της τέχνης», είπε χθες η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη κατά τη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή της επίκαιρης ερώτησης «Απαράδεκτη η σειρά του Netflix για τον Μέγα Αλέξανδρο», την οποία κατέθεσε ο πρόεδρος του Δημοκρατικού και Πατριωτικού Κινήματος - ΝΙΚΗ, Δημήτρης Νατσιός.

Ο κ. Νατσιός αναφέρθηκε στις ιστορικές ανακρίβειες της σειράς «Μέγας Αλέξανδρος: Η γέννηση ενός Θεού». Δεν έκρυψε, ωστόσο, τα ομοφοβικά κίνητρα για την κατάθεση της ερώτησης καθώς επικεντρώθηκε στην ομοφυλοφιλία του Μακεδόνα, όπως παρουσιάζεται από το πρώτο επεισόδιο, και δευτερευόντως φάνηκε να τον απασχολούν οι ανιστόρητες αφηγήσεις των δημιουργών.

«...Οι παραγωγοί, για να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού, παρουσίασαν τον Μέγα Αλέξανδρο να έχει ερωτικές σχέσεις με τον επιστήθιο φίλο του Ηφαιστίωνα, δείχνοντας μάλιστα να φιλιούνται στο στόμα», έγραφε στην επίκαιρη ερώτηση με την οποία ρωτούσε την υπουργό Πολιτισμού: «1) Ποιες είναι οι ενέργειες που θα λάβετε για την αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας; 2) Σκοπεύετε να κινηθείτε δικαστικά κατά των ιδιοκτητών της εταιρείας Netflix για τη σκόπιμη παραποίηση ιστορικών στοιχείων;».

Και ενώ η κ. Μενδώνη επεσήμανε πως η εν λόγω σειρά-ντοκιμαντέρ έχει, όντως, πλείστες ιστορικές ανακρίβειες ξεκαθάρισε ότι δεν είναι δουλειά του υπουργείου Πολιτισμού να ασκεί λογοκρισία στα έργα τέχνης, ούτε να ανοίγει δικαστικές διαμάχες και να σέρνει δημιουργούς στα δικαστήρια. Θέση που ευχόμαστε να υπερασπίζεται διαχρονικά για οποιαδήποτε μορφή τέχνης, από τα εικαστικά μέχρι το θέατρο, τον κινηματογράφο και ανεξαρτήτως των λογοκριτικών κινήτρων πολιτικών, θρησκευτικών, ηθικών, συμβόλων, κ.λπ. Θυμίζουμε ότι η κ. Μενδώνη είχε εκφράσει τις διαφωνίες της για την πρόσφατη απόφαση του Γιώργου Γεραπετρίτη να κατέβει το έργο της Γεωργίας Λαλέ με τη ροζ σημαία από σεντόνια κακοποιημένων γυναικών που αναρτήθηκε στο Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη. Μπορεί το ΥΠΠΟ να μην έβγαλε σχετική ανακοίνωση (αν και θα όφειλε), ωστόσο η κ. Μενδώνη είχε δηλώσει ότι «η Τέχνη δεν πρέπει να λογοκρίνεται, αυτή είναι η πάγια θέση του υπουργείου Πολιτισμού», ενώ σαφείς αποστάσεις είχε πάρει και το 2019 για τους χειρισμούς υπαλλήλων του ΥΠΠΟ για την ταινία «Τζόκερ».

Αναφερόμενη στη σειρά του Netflix υποστήριξε ότι «...δεν εξυπηρετεί την ιστορική αλήθεια. Βρίθει ιστορικών ανακριβειών και παρουσιάζει σκηνοθετική προχειρότητα και σκηνογραφική πενία. Επιδιώκει τον εύκολο εντυπωσιασμό για να κερδίσει θεατές χρησιμοποιώντας τον κακόβουλο σχολιασμό, ως δήθεν γεγονότα. Η πλατφόρμα χαρακτηρίζει τη σειρά ως ντοκιμαντέρ, με σκηνές μυθοπλασίας. Στην ουσία, πρόκειται για μια εξαιρετικά κακής ποιότητας μυθοπλασία, ευτελούς περιεχομένου, που απέχει παρασάγγας από τα ιστορικά γεγονότα, έτσι όπως καταγράφονται στις αρχαίες γραπτές πηγές και τεκμηριώνονται από την αρχαιολογική έρευνα» και κατέθεσε στα πρακτικά της Βουλής έξι σημεία που αποδεικνύουν ιστορικές ανακρίβειες και παραποίηση γεγονότων.

«Η έννοια του έρωτα στην αρχαία Ελλάδα είναι ευρεία και πολυδιάστατη»

Στη θέση του κ. Νατσιού ότι στη σειρά «δίνεται και ψευδεπίγραφη ιστορική αφήγηση, για να δοθεί αληθοφάνεια και να περάσει υποσυνείδητα η αντίληψη ότι η ομοφυλοφιλία ήταν αποδεκτή στην αρχαιότητα και μεγάλοι άνδρες, όπως ο Αλέξανδρος, είχαν ερωτικές σχέσεις με άλλους άνδρες. Στοιχείο που δεν έχει καμία ιστορική βάση, ενώ σύμφωνα με πολλές πηγές οι αρσενοκοίτες (κίναιδοι) στερούνταν ακόμη και τα πολιτικά τους δικαιώματα [...]», η υπουργός Πολιτισμού απάντησε: «Κύριε Πρόεδρε, θα γνωρίζετε, λόγω της εκπαιδευτικής σας ιδιότητας, ότι η έννοια του έρωτα στην αρχαία Ελλάδα είναι ευρεία και πολυδιάστατη. Σύμφωνα με το λεξικό των Λίντελ Σκοτ Μακένζι, έρωτας είναι η ένθερμη επιθυμία προς ένα πρόσωπο ή προς την απόκτηση ενός πράγματος ή προς την κατάκτηση ενός σκοπού. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να ερμηνεύουμε ούτε πρακτικές ούτε πρόσωπα που έδρασαν 2.300 χρόνια πριν, με τα δικά μας μέτρα, τις δικές μας νόρμες, τις δικές μας προσλαμβάνουσες. Ο Μέγας Αλέξανδρος, εδώ και 2.300 χρόνια, δεν χρειάστηκε ποτέ, ούτε χρειάζεται τώρα, την παρέμβαση οποιουδήποτε αυτόκλητου προστάτη της ιστορικής του μνήμης ή, ακόμα περισσότερο, της προσωπικότητας και της ηθικής του υπόστασης».

Υπογράμμισε ότι η έμπνευση των καλλιτεχνών δεν μπορεί να τεθεί υπό κανονιστικό καθεστώς και έλεγχο: «Δεν δύναται να ρυθμίζεται στα δικαστήρια ή να σύρεται στα δικαστήρια. Αξιολογείται και κρίνεται από τον καθένα μας, κι από τη διεθνή κοινότητα. Ετσι αξιολογείται και το Netflix».

Θύμισε ότι για όλες τις μεγάλες προσωπικότητες της παγκόσμιας ιστορίας έχουν ειπωθεί σχεδόν τα πάντα, ενώ για τον Αλέξανδρο οι παραπομπές σε διαδικτυακό υλικό ξεπερνούν τα 250 εκατομμύρια. «Πόσο από το υλικό αυτό είναι αξιόπιστο; Πόσο βασίζεται σε ιστορικά και αρχαιολογικά δεδομένα; Πόσο στις έρευνες και στα αντικειμενικά συμπεράσματα έγκυρων μελετητών; Αλλά και πόσο κατευθύνεται από σκοπιμότητες και ασύστολη προπαγάνδα;

»Πόσο αν θέλετε, εντέλει, συνιστά μόνο “θόρυβο” και “διαδικτυακά σκουπίδια”; Σε όλα αυτά τα ερωτήματα το υπουργείο Πολιτισμού απαντά με ένα τεράστιο αρχαιολογικό έργο που επιτελεί στις Αιγές», και αναφέρθηκε στα έργα ανάδειξης, συντήρησης, αποκατάστασης που έχουν γίνει μετά την ανακάλυψη από τον Μανόλη Ανδρόνικο (1977-1978) των τάφων του Φιλίππου Β' και του Αλεξάνδρου Δ', στις διεθνείς εκθέσεις, στα συνέδρια, κ.λπ., φτάνοντας έως τα πρόσφατα εγκαίνια του Μουσείου των Αιγών και του ανακτόρου του Φιλίππου.

«Αυτά τα έργα, είναι η απάντηση του υπουργείου Πολιτισμού στη φαλκίδευση της Ιστορίας με τη συνήθη εργαλειοποίηση του Αλέξανδρου. Εργα! Εργα! Οχι λογοκρισία! Οχι δικαστήρια!».