Μια ιδιαίτερη στιγμή για μικρούς τόπους είναι όταν το βλέμμα της διεθνούς κοινότητας στρέφεται πάνω τους και τους εντάσσει στη μεγάλη εικόνα. Αυτό συμβαίνει με την ένταξη του συντάγματος των μολύβδινων ελασμάτων της αρχαίας Δωδώνης στον κατάλογο της UNESCO «Μνήμη του Κόσμου».
Πρόκειται για την αναγνώριση της επιστημονικής εργασίας της αρχαιολογικής υπηρεσίας, την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου αλλά και για μια ευκαιρία προβολής των Ιωαννίνων και της Ηπείρου. Είναι η δεύτερη ελληνική εγγραφή στον Κατάλογο «Μνήμη του Κόσμου», με πρώτη αυτήν του πάπυρου του Δερβενίου που σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
Τον Νοέμβριο του 2021, το υπουργείο Πολιτισμού σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων υπέβαλε την υποψηφιότητα των ελασμάτων στον Διεθνή Κατάλογο του Προγράμματος της UNESCO «Μνήμη του Κόσμου» (Memory of the World), το οποίο έχει στόχο τη διαφύλαξη έναντι της φθοράς και της λήθης και την ανάδειξη, μέσω της συντήρησης και της διασφάλισης πλήρους προσβασιμότητας, της τεκμηριωμένης κληρονομιάς της ανθρωπότητας (π.χ. χειρογράφων, εικονογραφήσεων, αρχείων, ντοκουμέντων, ταινιών κ.λπ.).
Γιατί όμως είναι σημαντικά τα χρηστήρια ελάσματα; Πρόκειται για πινακίδια λίγων εκατοστών, συνήθως παλίμψηστα, επειδή χρησιμοποιήθηκαν πολλές φορές και χρονολογούνται από τα τέλη του 6ου αι. π.Χ. έως τα μέσα του 3ου αι. π.Χ. Πάνω τους είναι χαραγμένα τα ερωτήματα των προσκυνητών προς το Μαντείο της Δωδώνης και αφορούν τα θέματα για τα οποία συνήθως αγωνιά ένας άνθρωπος, από το αν θα παντρευτεί ή αν θα κάνει παιδιά και πώς να χειριστεί ζητήματα που τον απασχολούν. Υπάρχουν δε και ερωτήματα πόλεων που προσπαθούσαν να πάρουν μια απάντηση σε πολιτικά ή θρησκευτικά ζητήματα. Η σημασία τους, συνεπώς, είναι ότι αποτελούν μοναδικά και αυθεντικά δείγματα της έκφρασης του αρχαίου κόσμου, συμβάλλοντας έτσι και στη μελέτη της αρχαίας ελληνικής θρησκείας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για την επιστημονική τεκμηρίωση της υποψηφιότητας, η Διεύθυνση Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού συνεργάστηκε με την αναπληρώτρια διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων, δρα Βαρβάρα Παπαδοπούλου, και την αρχαιολόγο της Υπηρεσίας, δρα Ελένη Βασιλείου, καθώς το μεγαλύτερο τμήμα των ελασμάτων φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων, στου οποίου την εντυπωσιακή αίθουσα «Σωτήρης Δάκαρης», που είναι αφιερωμένη στο Ιερό της Δωδώνης, εκτίθεται ένα σύνολο 67 ελασμάτων.
Την υποψηφιότητα στήριξαν επιστήμονες διεθνούς φήμης, ενώ υποστηρίχτηκε και από την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Ηδη οι δήμοι Ιωαννιτών και Δωδώνης εξέφρασαν τη διαθεσιμότητά τους προς την ανάδειξη και προβολή της εγγραφής στον κατάλογο της UNESCO, σε άλλους καταλόγους της οποίας προχωρούν ακόμα από τη χώρα μας για την Ηπειρο οι υποψηφιότητες του Ζαγορίου και της Νικόπολης.
